Οι ευκαιρίες για τη δημιουργία μιας ισχυρής στρατηγικής σχέσης μεταξύ Ελλάδας και Ινδίας είναι πολλές, αλλά μέχρι τώρα παραμένουν αναξιοποίητες.
Οι εργάτες γης, η άμυνα, τα λιμάνια, τα τρόφιμα, η ναυτιλία, ο τουρισμός, όλα αυτά είναι σημαντικοί τομείς για συνεργασίες, αλλά η μεγάλη εικόνα αφορά το ειδικό βάρος της Ελλάδας στους σχεδιασμούς της Ινδίας του άνω των 1,42 δισεκατομμυρίων κατοίκων. Η θέση μας στους εμπορικούς διαδρόμους που αναζητά η πολυπληθέστερη χώρα του κόσμου προς την Ευρώπη.
Η επαναβεβαίωση της κομβικής αυτής σημασίας της χώρας μας στα σχέδια της κυβέρνησης Μόντι που ψάχνει για «έξοδο» στη Μεσόγειο προς τις αγορές της Δύσης, ήταν ένας από τους βασικούς στόχους της επίσκεψης Μητσοτάκη.
Τυχόν επιχειρηματικά deals και διακρατικές συμφωνίες, πάνω στους παραπάνω τομείς, έχουν ασφαλώς τη σημασία τους με μια χώρα που πέρυσι αναπτύχθηκε με περίπου 8% και τείνει να μετατραπεί στο επόμενο «παγκόσμιο εργοστάσιο» λόγω και της προσπάθειας πολλών κυβερνήσεων να μετριάσουν την εξάρτησή τους από την ασθαμαίνουσα Κίνα. Αλλά η σύσφιγξη της στρατηγικής σχέσης μεταξύ των δυο χωρών, περνά από το ρόλο της Ελλάδας για τους δρόμους που αναζητά το Ν. Δελχί, ως πύλη εισόδου των ινδικών προϊόντων προς τις ευρωπαϊκές αγορές.
Το δείχνουν τα ίδια τα λόγια του Έλληνα Πρωθυπουργού που μίλησε στο «Raisina Dialogue», το κορυφαίο ετήσιο συνέδριο της Ινδίας για τη γεωπολιτική, χρησιμοποιώντας εκφράσεις όπως «σταυροδρόμι» και «διασυνδεσιμότητα», τα οποία παραπέμπουν ευθέως στα ευρύτερα συμφραζόμενα της αναδυόμενης ελληνο-ινδικής συνεργασίας.
Το κλίμα και όλα όσα μεταφέρουν αρμόδιες πηγές, παραπέμπουν στη συζήτηση για το νέο μεγάλο οικονομικό, εμπορικό και ενεργειακό Διάδρομο India- Middle East - Europe Economic Corridor (IMEC), μήκους 4.800 χλμ, που είχε ανακοινωθεί στο περιθώριο των G-20, τον Σεπτέμβριο του 2023, με τις υπογραφές των ηγετών των ΗΠΑ, της Ινδίας, της Σ.Αραβίας, της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας και της ΕΕ.
Έχοντας τις ευλογίες των Αμερικανών που ασκούν εντατικό «φλερτ» στο Ν. Δελχί και βλέπουν στο project το αντίπαλο δέος για το κινεζικό «One Belt one Road», ο IMEC θα ξεκινούσε από τα δυτικά λιμάνια της Ινδίας, Mundra and Kandla απ' όπου τα εμπορεύματα θα έφταναν με πλοία στα εμιρατινά λιμάνια Fujairah και Jebel Ali στο Αμπου Ντάμπι και μέσω ενός πλήθους σιδηροδρομικών γραμμών μήκους 2.650 χλμ θα διέσχιζαν τη Σ. Αραβία και την Ιορδανία για να καταλήξουν στη Χάιφα στη Μεσόγειο, το οποίο ελέγχουν ήδη ινδοί επενδυτές. Από εκεί με πλοία θα κατευθύνονταν προς την Ευρώπη με την Ελλάδα να έχει θέση σε αυτή τη διαδρομή.
Η ανατροπή που επέφερε ο πόλεμος στη Γάζα ένα μήνα μετά, η επίθεση της Χαμάς που σύμφωνα με τις πληροφορίες είχε και σκοπό να ανατρέψει την προσέγγιση Ισραήλ - Σ. Αραβίας και η εν συνεχεία ρήξη στις σχέσεις τους, πάγωσε εντελώς το σχέδιο.
Αλλά ο πόλεμος στη Γάζα δεν θα διαρκέσει για πάντα και, όπως αναφέρουν ινδικά μέσα, η προεργασία για ένα τόσο μεγάλο project θα πρέπει να συνεχιστεί, ώστε ο IMEC να είναι σε θέση να λειτουργήσει όταν οι πολιτικές συνθήκες το επιτρέψουν. Η ελληνική πλευρά είναι ενήμερη αυτής της προσέγγισης των Ινδών, τη συμμερίζεται και η ευρύτερη συνεργασία το λαμβάνει υπόψη.
Το είπε με σαφήνεια στις δηλώσεις του ο Πρόεδρος Μόντι. «Συμφωνήσαμε να συνεργαστούμε στην Ανατολική Μεσόγειο και η Ελλάδα μπορεί να γίνει σημαντικός εταίρος στον Οικονομικό Διάδρομο Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (IMEC) που ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της ινδικής προεδρίας της G20 πέρυσι», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Από την πλευρά του ο Κυρ. Μητσοτάκης, παρ' ότι αναγνώρισε ότι «απαραίτητη προϋπόθεση» για την επιτυχία της πρωτοβουλίας είναι η ειρήνη και η σταθερότητα στη Μέση Ανατολή, στάθηκε επίσης στη μεγάλη ευκαιρία που διανοίγεται για την Ελλάδα. «Αρκεί να κοιτάξει κανείς στον χάρτη για να καταλάβει ότι η Ελλάδα είναι η πύλη της Ινδίας προς την Ευρώπη και μέσω του IMEC, βλέπουμε τη συμμετοχή μας ως μια πολύ σημαντική πτυχή αυτής της στρατηγικής εταιρικής σχέσης», πρόσθεσε ο Μόντι, η χώρα του οποίου διαθέτει όλο και πιο αυξανόμενο βάρος διεθνώς, ωστόσο δεν διαθέτει ακόμη την ισχύ που θα αναλογούσε στα μεγέθη της. Η θέση στις διεθνείς ισορροπίες δεν είναι ακόμη ανάλογη ούτε του πληθυσμού της, ούτε της δυναμικής της βιομηχανίας και οικονομικής της ανάπτυξης.
Εννοείται βέβαια ότι αν θέλει η Ελλάδα να παίξει κάποια μέρα ένα τέτοιο ρόλο, που θα της προσδώσει όχι στρατηγική και οικονομική υπεραξία, θα πρέπει να εκσυγχρονίσει επιτέλους το σιδηροδρομικό της δίκτυο, το οποίο παραμένει προβληματικό από κάθε άποψη. Το δίκτυο είναι κομβικής σημασίας για το έργο, το οποίο με βάση τον αρχικό σχεδιασμό θα συνέδεε τα ινδικά λιμάνια Mundra and Kandla με τα Fujairah και Jebel Ali στο Αμπου Ντάμπι και μέσω ενός πλήθους σιδηροδρομικών γραμμών μήκους 2.650 χλμ θα διέσχιζε τη Σ. Αραβία και την Ιορδανία για να καταλήξει στη Χάιφα στη Μεσόγειο.
Το ινδικό στοίχημα για την Ελλάδα είναι μεγάλο, αλλά θα πάρει χρόνο για να υλοποιηθεί. Το ελληνικό ωστόσο στοίχημα, μέχρις ότου να μπουν σε τροχιά τα παραπάνω μεγαλεπήβολα σχέδια αφορά την προώθηση των οικονομικών και εμπορικών σχέσεων που σήμερα δεν ξεπερνούν τα 2 δισ ευρώ το χρόνο, με τους δύο πρωθυπουργούς να βάζουν ως στόχο το διπλασιασμό τους μέχρι το 2030.
Συμφώνησαν επίσης να ενισχύσουν τη συνεργασία τους στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, σε θέματα άμυνας, όπου υπάρχουν προτάσεις που συνδέονται και με την προοπτική αναβάθμισης της ΕΑΒ και της ΕΑΣ, την κυβερνοασφάλεια, την εκπαίδευση, τον τουρισμό, τη γεωργία και φυσικά τις τεχνολογίες αιχμής, όπου εδώ και πολλά χρόνια παρατηρείται ιδιαίτερη άνθηση, ειδικά στις νότιες πολιτείες της Ινδίας. Δεν είναι επίσης τυχαίο ότι κορυφαία στελέχη μεγάλων τεχνολογικών κολοσσών, όπως Google, Microsoft, Yutube, IBM, Novartis είναι Ινδοί.
Ένα άλλο θέμα μεγάλου ελληνικού ενδιαφέροντος είναι η εισαγωγή εργατικού δυναμικού από την Ινδία στη χώρα μας, όπου μπήκαν οι βάσεις, με τη συμφωνία να υπογράφεται σε δεύτερο χρόνο. Η συμφωνία για τους εργάτες γης, όπως είπε ο υπ. Μετανάστευσης Δ.Καιρίδης είναι στο τελικό στάδιο της διαπραγμάτευσης, θα κινείται στο ίδιο μήκος κύματος με άλλες ασιατικές χώρες, όπως Αρμενία, Γεωργία, Μολδαβία, Βιετνάμ, Φιλιππίνες και οι αμοιβές θα είναι ανάλογες με αυτές που ισχύουν στην αγορά.
Σε στρατηγικό επίπεδο είναι σαφές ότι η στενή σχέση της Τουρκίας με το Πακιστάν εγείρει εμπόδια στη συνεργασία του Νέου Δελχί με την Άγκυρα ενώ αντιθέτως διευκολύνει τις συνέργειες με την Ελλάδα. Επίσης, το γεγονός της αντιπαλότητας με το Πακιστάν καλλιεργεί αντι-ισλαμικά αντανακλαστικά και διάθεση προσεγγίσεως του Ισραήλ.
Έχει σίγουρα τη σημασία του ότι διεθνώς η Ινδία δεν αντιμετωπίζεται μόνο ως οικονομικός πάρτνερ, αλλά και ως στρατιωτική δύναμη που θα μπορούσε να έχει ρόλο στην ασφάλεια των θαλασσών, γεγονός στο οποίο τη βοηθά και η δραστηριότητα της στον αμυντικό τομέα, όπου υπάρχει συνεργασία με το Ισραήλ.
Τέλος στον τουρισμό, σημαντικό ανασταλτικός παράγοντας είναι η απουσία απευθείας αεροπορική σύνδεση της Ινδίας με την Ελλάδα, καθιστώντας πιο δύσκολη την πρόσβαση των πολυάριθμων Ινδών τουριστών στην ελληνική αγορά.
