Μπήκαν οι μπουλντόζες στο Ελληνικό. Είναι μια πάρα πολύ καλή στιγμή για να βάλουμε όλοι μαζί τα κλάματα για την αποτυχία μας. Μεγάλωσα στο Παλαιό Φάληρο, δίπλα στο αεροδρόμιο, και η γειτονία με ένα αεροδρόμιο δημιουργεί μια ιδιαίτερη σχέση με τα αεροπλάνα και τη δραστηριότητα που συγκεντρώνεται γύρω από αυτό.
Αναλόγως με τις καιρικές συνθήκες, κυρίως με τον αέρα που φυσούσε, τα αεροπλάνα άλλαζαν κατεύθυνση προσέγγισης στον αεροδιάδρομο και κάποιες φορές (ευτυχώς όχι τις περισσότερες) περνούσαν ακριβώς πάνω από το σπίτι μας και έκαναν τα τζάμια να τρίζουν με δύναμη. Η μητέρα μου, η οποία ήταν πρώην αεροσυνοδός, έκανε τον σταυρό της και έλεγε «ας πάει στην ευχή του Θεού». Οι επισκέπτες που έτυχε να βρίσκονταν στο σπίτι μας τρόμαζαν, κάποιοι έκλειναν τα αυτιά τους και όλοι μας ρωτούσαν «πώς είναι δυνατόν να ζείτε με αυτόν τον θόρυβο;». Εμείς όμως το είχαμε συνηθίσει, ήταν μέρος της καθημερινότητάς μας. Τα αεροδρόμια έχουν κάτι μαγικό, όπως και τα λιμάνια. Σηματοδοτούν τις αναχωρήσεις και τις αφίξεις προς κάπου ή από κάπου. Μικρό ή μεγάλο, σημαντικό ή τυπικό, αρχή σπουδών, επιστροφή από στρατό, όλοι έχουμε τις αναμνήσεις μας από τα αεροδρόμια. Ωρες αναμονής, έντονα βλέμματα στον πίνακα των αφίξεων μέχρι να γραφτεί η ένδειξη «landed». Ο ξεχωριστός ήχος που έκαναν οι πίνακες ανακοινώσεων όταν άλλαζαν οι ενδείξεις τους.
Τα γράμματα και τα νούμερα γύριζαν σαν αντλίες βενζίνης, ή σαν κουλοχέρηδες στα καζίνο μέχρι να βρουν το σωστό στοιχείο και να σχηματίσουν την καινούργια ένδειξη άφιξης, αναχώρησης ή καθυστέρησης. Παρέες μαζευόντουσαν στους φράχτες του αεροδρομίου προς τη μεριά της Γλυφάδας τα βράδια με μπίρες για να παρακολουθήσουν τα αεροπλάνα στον εντυπωσιακά φωτισμένο αεροδιάδρομο. Και μια μέρα όλα νέκρωσαν, πάγωσαν και άδειασαν, και όλοι εμείς που περνάγαμε κάθε μέρα απέξω, βλέπαμε τα άδεια κτίρια και νιώθαμε τη μεγάλη αλλαγή.
Είχαν αρχίσει και οι συζητήσεις σχετικά με το μέλλον του τεράστιου χώρου. Ολα τα ακούσαμε, από το να φτιάξουμε το μεγαλύτερο πάρκο στην Ευρώπη, μέχρι να κόψουμε σε οικόπεδα και να το πουλήσουμε. Με τα χρήματα αυτά να αγοράζαμε ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα σε υποβαθμισμένες γειτονιές της Αθήνας και να δημιουργούσαμε μικρές ανάσες δροσιάς. Οι όμοροι δήμοι είχαν τα δικά τους σχέδια, τα περισσότερα χωρίς αναλυτική κοστολόγηση, αλλά με προσέγγιση του βλέποντας και κάνοντας…
Πέρασαν μερικά χρόνια και έπρεπε να κάνουμε τους Ολυμπιακούς αγώνες, οπότε όποια αθλητική εγκατάσταση δεν είχαμε πού να τη χωροθετήσουμε, τη φτιάξαμε στον χώρο του αεροδρομίου. Φτιάξαμε εγκαταστάσεις για μπέιζμπολ, για ξιφασκία, για καγιάκ, όλα αυτά στο αεροδρόμιο του Ελληνικού. Θα ήταν εντυπωσιακά συμβολικό να ξεκινήσουν οι μπουλντόζες γκρεμίζοντας αυτά τα κτίρια, τα κτίρια των Ολυμπιακών αγώνων. Να γίνει αυτή η πράξη σύμβολο της ανικανότητας, της ανυπαρξίας σχεδιασμού και της παντελούς απουσίας σεβασμού στο δημόσιο χρήμα. Η μπουλντόζα να γκρεμίζει το γήπεδο του μπέιζμπολ ή τις εγκαταστάσεις της ξιφασκίας, έπειτα από 16 χρόνια. Πάνε και τα χρήματά μας, πάνε και τα χρόνια μας…
Μια ανείπωτη τραγική ιστορία αυτή του πρώην αεροδρομίου, αλλά και όλου του παραλιακού μετώπου. Φάρος και μνημείο ανικανότητας, αλλά και αδιαφανών διαδικασιών που σχετίζονταν με όλα τα γνωστά παραλιακά κέντρα. Μα πώς πέρασαν τόσα χρόνια για κάτι τόσο προφανές; Πώς μπορεί να τυφλωθούν, να χαλαρώσουν, να παρασυρθούν και να αργοπορήσουν τόσοι πολλοί και για τόσα χρόνια; Εάν εσείς είχατε το καλύτερο οικόπεδο, πάνω στη θάλασσα, όμορφο και τεράστιο ώστε να μπορείς να αλλάξεις τον ρου της Ελλάδας, και ήξερες ότι ο προηγούμενος ένοικος θα στο άδειαζε από το 1995 όταν υπογράφηκε η σύμβαση για τη μεταφορά του αεροδρομίου στα Σπάτα, θα άφηνες να περάσουν 25 ολόκληρα χρόνια; 25 χρόνια είναι μια γενιά, είναι πολλά και για όσους από εμάς έχουν περάσει τη μέση ηλικία, τα 25 χρόνια είναι πολύ βαριά για να τα έχουμε αφήσει να περάσουν ανεκμετάλλευτα.
Ας φανταστούμε τα έργα στο Ελληνικό να είχαν ξεκινήσει έστω 2-3 χρόνια αφότου έφυγε το αεροδρόμιο, περίπου το 2003. Ολα τα έργα θα είχαν ολοκληρωθεί, στο Ελληνικό θα κατοικούσαν 70-80 χιλιάδες άνθρωποι. Αρκετοί από αυτούς θα ήταν ξένοι υπήκοοι που θα είχαν διαλέξει να εγκατασταθούν στην Ελλάδα μόνιμα. Θα είχαν έρθει και αρκετές εταιρείες και θα επιχειρούσαν στο πιο ωραίο εργασιακό περιβάλλον της Ευρώπης. Θα είχε δημιουργηθεί ένα τεράστιο οικοσύστημα εταιρειών. Επειδή το Ελληνικό δεν θα μπορούσε να τις στεγάσει όλες, αυτές θα είχαν αρχίσει να επεκτείνονται και στις γύρω περιοχές. Θα είχαν έρθει εταιρείες από όλες τις μεριές της Ευρώπης και του κόσμου για να ξεχάσουν τη συννεφιά και το κρύο. Τεχνολογικά και ναυτιλιακά κέντρα, μαζί με αμερικανικά και βρετανικά πανεπιστήμια, δημιουργούν ένα τεράστιο μελίσσι γνώσης και ζωντάνιας. Βλέπεις το απέραντο γαλάζιο από το γραφείο σου, πας με το ποδήλατο ή το πατίνι στο διαμέρισμά σου που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση. Ολα είναι ασφαλή, έχεις όλες τις απαραίτητες παρεχόμενες υπηρεσίες όλο το 24ωρο. Βάζεις το μαγιό σου και κάνεις μπάνιο στη θάλασσα 8-9 μήνες τον χρόνο, γιατί έχεις γίνει πια χειμερινός κολυμβητής αφού έχεις τη θάλασσα από κάτω σου.
Εχεις φίλους από όλο τον κόσμο που έρχονται και σε επισκέπτονται για να δουν αυτή την καινούργια πόλη, μένουν στο ξενοδοχείο που είναι σε μικρή απόσταση από το σπίτι σου, ενώ ο πλούσιος μπαμπάς του γνωστού σου έχει έρθει με το σκάφος του στη μαρίνα, που και αυτή είναι δίπλα στο σπίτι σου.
Το ελληνικό Δημόσιο θα είχε συνειδητοποιήσει τι σημαίνει αξιοποίηση του παραλιακού μετώπου και θα είχε ήδη ολοκληρώσει ανάλογες παρεμβάσεις, δημιουργώντας τοπικούς ανταγωνισμούς στο Ελληνικό. Επιπλέον, εκτός όλων των εσόδων που θα είχε όλα αυτά τα χρόνια, το κράτος θα είχε αρχίσει να μετράει αντίστροφα γιατί το 2025 θα έληγε η σύμβαση με τον παραχωρησιούχο. Το 2025 οι περισσότερες εγκαταστάσεις θα περνούσαν στην ιδιοκτησία του ελληνικού Δημοσίου. Τότε το κράτος θα οργάνωνε ένα νέο διεθνή διαγωνισμό για να τα ξανανοικιάσει με πολύ μεγαλύτερο έσοδο, αφού οι εγκαταστάσεις θα του ανήκαν καθ’ ολοκληρία. Αυτό θα έπρεπε να ήταν το όραμα όλων μας, έχοντας το καλύτερο οικόπεδο πάνω στη θάλασσα προς εκμετάλλευση. Η εταιρεία Lamda έκανε αυτό το όραμα δικό της επιχειρηματικό στόχο, και πρέπει όλοι να συνταχθούμε μαζί της γιατί ποτέ άλλοτε σε τέτοιο βαθμό οι οικονομικές ωφέλειες μιας εταιρείας δεν ταυτίζονται με τα συμφέροντα ενός ολόκληρου λαού.
Ας κλάψουμε όλοι γοερά για τα 25 χρόνια που χάθηκαν, να πούμε ένα μεγάλο μπράβο στον Κυριάκο Μητσοτάκη, στον Αδωνι Γεωργιάδη, στην οικογένεια Λάτση και τον Οδυσσέα Αθανασίου, και ας ευχηθούμε να έχουμε το μυαλό και την υγεία να διδαχθούμε από τα λάθη μας για να φτιάξουμε όλοι μαζί την Ελλάδα που μας αξίζει.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον "Φ" της 11-12 Ιουλίου
