Του Προκόπη Χατζηνικολάου
Στο παρελθόν κοιτάει το «ολιστικό σχέδιο» της κυβέρνησης με μέτρα που έχουν ήδη νομοθετηθεί και άλλα που βρίσκονται προς υλοποίηση στο πλαίσιο του τρίτου μνημονίου. Είναι ένα κείμενο ιδεών που ενώ βρίθει αόριστων ψηφοθηρικών υποσχέσεων (αύξηση κατώτατου μισθού, επαναφορά συλλογικών συμβάσεων), την ίδια στιγμή επιβεβαιώνει τις δεσμεύσεις που έχει ήδη αναλάβει η χώρα στο πλαίσιο του τρίτου μνημονίου, ενώ στο σύνολό του δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να χαρακτηριστεί «αναπτυξιακό» καθώς το περιεχόμενό του εξαντλείται σε μεταρρυθμίσεις που είτε έχουν ήδη ψηφιστεί είτε βρίσκονται σε εξέλιξη.
Όλα αυτά χωρίς να εμπεριέχει ούτε έναν πίνακα, ένα διάγραμμα, κάποια ποσοτικοποίηση που να εξηγεί πως και πότε θα γίνουν όλα όσα περιγράφονται στις 110 σελίδες που αριθμεί. Για αυτό το λόγο άλλωστε η «αναπτυξιακή στρατηγική» επιστράφηκε δύο φορές με παρατηρήσεις (80 σελίδων) στην Αθήνα. Μάταιος όμως ο κόπος των δανειστών καθώς το κείμενο παρέμεινε ευχολόγιο ενώ ουδέποτε τέθηκε προς συζήτηση, παρά την αδήριτη ανάγκη εκπόνησης ενός στρατηγικού προγραμματισμού για τη χώρα.
Αν όμως θέλει κάποιος να δει τι ακριβώς σημαίνει στρατηγικό σχέδιο μπορεί να ανατρέξει στο σχέδιο (είναι αναρτημένο στο διαδίκτυο) της Μεγάλης Βρετανία ενόψει Brexit.
«Δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη», «Προώθηση μιας κοινωνικά προσανατολισμένης οικονομίας», «Πρασινίζοντας την οικονομία», είναι οι βασικοί τίτλοι του κειμένου με τους οποίους η κυβέρνηση θέλει να πείσει ότι θα αυξηθεί ο κατώτατος μισθός και ότι θα επανέλθουν οι διαπραγματεύσεις των συλλογικών συμβάσεων.
Και οι παρεμβάσεις στη φορολογία ή διαφορετικά η μείωση των φόρων θα γίνει μέσω της πάταξης του λαθρεμπορίου και της φοροδιαφυγής, η οποία στα χρόνια του ΣΥΡΙΖΑ διογκώθηκε συνεπεία των αυξήσεων των φορολογικών συντελεστών και των ασφαλιστικών εισφορών. Είναι ενδεικτικό ότι τα ληξιπρόθεσμα ξεπερνούν κατ' έτος τα 12-13 δισ. ευρώ καθώς νοικοκυριά και επιχειρήσεις δεν μπορούν να πληρώσουν τις υποχρεώσεις τους. Μάλιστα το σενάριο της πάταξης της φοροδιαφυγής έχει απορριφθεί πολλές φορές από τους θεσμούς καθώς ποτέ δεν είδαν έσοδα από την φοροδιαφυγή.
Ένα άλλο ενδιαφέρον σημείο του σχεδίου αφορά στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και συγκεκριμένα στους τομείς που θα βοηθήσουν στην αύξηση του ΑΕΠ. Οι τομείς αυτοί είναι οι ίδιοι που αναφέρονταν σε όλες τις εκθέσεις για την ανάκαμψη της οικονομίας από το 2010 και μετά. Μεταφορές και εφοδιασμός, ενέργεια, γεωργικά είδη και διατροφή, μεταποίηση, ναυτιλία, φάρμακα, υγεία και περιβάλλον, τουρισμός και πολιτισμός προβάλλονται ως οι “ατμομηχανές” χωρίς όμως να γίνεται καμία αναφορά για το τι μπορούν να προσφέρουν στην ανάπτυξη και με ποιο τρόπο. Στοιχεία ατάκτως τοποθετημένα σε ένα κείμενο από τα αρμόδια υπουργεία.
Αυτό που μπορεί να φανταστεί κανείς είναι ότι κάποιο στέλεχος από το Μέγαρο Μαξίμου άρχισε τα τηλέφωνα στα υπουργεία και ζήτησε να στείλουν κείμενα με στόχους για το επόμενο διάστημα. Χωρίς καμία συνεννόηση, χωρίς κανέναν πραγματικό στόχο.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ότι η παρακολούθηση και η αξιολόγηση του σχεδίου «θα γίνεται από μια πολιτική επιτροπή υψηλού επιπέδου, υπό τον έλεγχο του πρωθυπουργού», αναφέρεται στην τελευταία σελίδα του σχεδίου, ενώ σε τεχνικό επίπεδο την παρακολούθηση των μεταρρυθμίσεων θα αναλάβει η Γενική Γραμματεία Συντονισμού.
Αναλυτικά το σχέδιο προβλέπει για εργασιακά φορολογία και ΕΝΦΙΑ.
Φορολογία
«Η μεγαλύτερη πρόκληση κατά τα προσεχή έτη είναι να δημιουργηθεί ένα φορολογικό σύστημα σταθερό, φιλικό προς την ανάπτυξη και τις επενδύσεις, το οποίο θα είναι δίκαιο, απλό και αποτελεσματικό. Θα πρέπει να εξασφαλίσει τη μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης για τις επιχειρήσεις και τους πολίτες, η οποία αυξήθηκε τα τελευταία χρόνια ως αποτέλεσμα της μεγάλης δημοσιονομικής προσαρμογής, υπό τον όρο ότι τα δημοσιονομικά περιθώρια είναι επαρκή για τη χρηματοδότηση τέτοιων μέτρων». Όπως γίνεται κατανοητό πρόκειται για μία πρόκληση στη φορολογία των τελευταίων πολλών ετών χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Μάλιστα όλα αυτά θα γίνουν μέσω της πάταξης της φοροδιαφυγής και με μέτρα που έχουν συναποφασισθεί με τους θεσμούς.
ΕΝΦΙΑ ίσως για πάντα
Στο κείμενο αναφέρεται ότι ο ΕΝΦΙΑ μακροπρόθεσμα αναμένεται να αποδίδει έσοδα 2,65 δισ., ενώ στόχος είναι να δημιουργηθεί ένας μόνιμος μηχανισμός που θα προχωρεί σε τακτική αναπροσαρμογή των φορολογικών αξιών και σε περαιτέρω βελτιώσεις στο σύστημα φόρων ακίνητης περιουσίας, «ώστε οι τιμές να προσεγγίσουν τις πραγματικές αξίες της αγοράς των μεμονωμένων ακινήτων». Πάλι, όμως, δεν υπάρχει καμία πιο συγκεκριμένη αναφορά, αφήνοντας ερωτήματα για το κατά πόσον έχουν γίνει ποσοτικοποιήσεις αλλά και κατά πόσον υπάρχει ένα συγκεκριμένο σχέδιο μείωσης της φορολογίας που επεξεργάζεται αυτήν τη στιγμή η κυβέρνηση. Δηλαδή καμία αναφορά στα αντίμετρα του 2020 που προβλέπουν τη μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 200 εκατ. ευρώ.
Εργασιακά
Όσον αφορά στον κατώτατο μισθό, το σχέδιο αναφέρει πως «εξαιτίας των βελτιωτικών συνθηκών της ελληνικής οικονομίας και της αγοράς εργασίας, μπορεί να εξεταστεί προσεκτικά η αύξηση του κατώτατου μισθού». Ο νέος κατώτατος μισθός θα προκύψει από ένα βελτιωμένο σύστημα και από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, «ύστερα από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους και τους αρμόδιους φορείς εφαρμογής». Χωρίς πάλι να γίνεται καμία αναφορά για το πότε θα γίνει η αύξηση του κατώτατου μισθού.
Capital Controls
Στο σχέδιο υπάρχει κεφάλαιο για το πως θα αρθούν οι τραπεζικοί περιορισμοί. Χωρίς όμως να υπάρχει καμία χρονική αναφορά ενώ ταυτόχρονα δεν υπάρχει καμία αναφορά για την αύξηση των αναλήψεων, παρά μόνο τα παρακάτω γενικά βήματα:
«Άρση των περιορισμών σχετικά με την πρόωρη λήξη των προθεσμιακών καταθέσεων και την πρόωρη εξόφληση των δανείων. Αύξηση του ορίου αναλήψεων των μεταφορών σε διεθνείς λογαριασμούς και του ποσοστού απόσυρσης του κεφαλαίου που μεταφέρεται από το εξωτερικό και κατάργηση των περιορισμών όσον αφορά το άνοιγμα επιχειρηματικών και ατομικών λογαριασμών», τονίζεται στο σχέδιο ανάπτυξης. Συγχρόνως, προσθέτει ότι τα επόμενα βήματα που πρέπει να γίνουν για την πλήρη απελευθέρωση των τραπεζικών περιορισμών είναι «να καταργηθούν οι περιορισμοί των αναλήψεων μετρητών». Επίσης, το σχέδιο αναφέρει ότι, σε συνδυασμό με την κατάργηση των περιορισμών στο άνοιγμα νέων λογαριασμών, θα ολοκληρωθεί η κίνηση των εγχώριων συναλλαγών, ενώ συγχρόνως θα γίνει «αύξηση των ορίων μεταφοράς κεφαλαίων στο εξωτερικό για επιχειρήσεις και ιδιώτες και αύξηση του τρέχοντος ορίου έγκρισης των συναλλαγών, με σκοπό την ανάθεση της αρμοδιότητας αυτής στις υποεπιτροπές των τραπεζών».
