Του Γιώργου Φιντικάκη
Στο κατώφλι της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης οι ελληνικές επιχειρήσεις προσλαμβάνουν δικηγόρους, οικονομολόγους και μαθηματικούς, τους οποίους δεν χρειάζονται, για να τους μετεκπαιδεύσουν σε ειδικότητες που έχουν πραγματικά ανάγκη, όπως στην ψηφιακή οικονομία και στην ενέργεια.
Ο λόγος είναι απλός. Τα ελληνικά πανεπιστήμια δεν παράγουν τα επαγγέλματα που ζητά η αγορά. Τόσο μεγάλη είναι η αστοχία του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος να ευθυγραμμιστεί με τις ανάγκες της πραγματικής οικονομίας, ώστε πτυχιούχοι ΑΕΙ φτάνουν να παρακολουθήσουν σχολές... ΙΕΚ, μετά το πανεπιστήμιο, προκειμένου να βρουν δουλειά!
Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα συνεχίζει να παράγει νομικούς, παιδαγωγούς και αποφοίτους διοίκησης επιχειρήσεων, γυρνώντας την πλάτη σε επαγγέλματα, τα οποία, σύμφωνα με έρευνα του ΣΕΒ μεταξύ των επιχειρήσεων-μελών του, ανήκουν στις 11 ειδικότητες του μέλλοντος, όπως μηχανικοί βάσεων δεδομένων, τεχνικοί αυτοματισμών, ειδικοί βιομηχανικών εγκαταστάσεων, τεχνικοί ηλεκτρολογικών συστημάτων, εγκαταστάσεων και δικτύων ή στελέχη προώθησης εξαγωγών.
Την ίδια στιγμή που η ανεργία στην Ελλάδα παραμένει η υψηλότερη στην Ευρώπη, το 35% των επιχειρήσεων του δείγματος δήλωσε ότι αδυνατεί να βρει εργαζομένους και στελέχη με κατάλληλες δεξιότητες.
Το αστείο είναι ότι οι ελλείψεις αφορούν ειδικότητες με αμοιβές υψηλότερες κατά 15%-30% από τον μέσο όρο της αγοράς εργασίας, στην πλειοψηφία τους πλήρους απασχόλησης, κυρίως όμως με μέλλον καθώς σχετίζονται όλες με τον αναγκαίο μετασχηματισμό της οικονομίας και τις προκλήσεις της 4ης βιομηχανικής επανάστασης.
Με πτυχίο οι 4 στους 10, αλλά κάνουν διαφορετική δουλειά
Στην ουσία οι επιχειρήσεις αναγκάζονται να υποκαθιστούν το εκπαιδευτικό σύστημα, και να λειτουργούν σε ρόλο... ΑΕΙ και ΤΕΙ! Επειδή η αγορά αδυνατεί να βρει αυτό που χρειάζονται, πολλές εταιρείες καταφεύγουν σε λύσεις «εκτός πλαισίου», όπως να προσλαμβάνουν πτυχιούχους άσχετους με το αντικείμενο που χρειάζονται, και μετά να τους μετεκπαιδεύουν σε τεχνικά ή άλλα επαγγέλματα, διαδικασία που δείχνει περίτρανα την αποτυχία του συστήματος. Έτσι προφανώς εξηγείται και το γεγονός ότι 4 στους 10 εργαζόμενους είναι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Πολλοί απ'' αυτούς στην πράξη απασχολούνται σε αντικείμενο εντελώς άσχετο με αυτό που σπούδασαν.
Γίνονται για παράδειγμα μηχανικοί ανάπτυξης λογισμικού, στελέχη διαχείρισης ασφάλειας & ποιότητας τροφίμων ή στελέχη εφοδιαστικής αλυσίδας. Όλοι οι παραπάνω είναι λίγοι, γι'' αυτό και περιζήτητοι: Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι και τα 11 επαγγέλματα που συμπεριέλαβε στην έρευνα ο ΣΕΒ, απασχολούν μαζί 240.000 άτομα, όταν μόνο οι δικηγόροι υπολογίζονται σε πάνω από 40.000 και οι γιατροί σε περίπου 70.000 (με στοιχεία 2016), απόφοιτοι στην πλειοψηφία τους ελληνικών πανεπιστημίων.
Το πρόβλημα είναι πιο έντονο σε δύο από τους πιο δυναμικά αναπτυσσόμενους κλάδους διεθνώς, δηλαδή την ενέργεια και την ψηφιακή οικονομία. Εστιάζεται επίσης στην αγροδιατροφή και τα logistics, επίσης από τους πιο ραγδαία αναπτυσσόμενους τομείς παγκοσμίως, όπου κυριαρχεί η απασχόληση εργαζομένων με μεσαία ή χαμηλά τυπικά προσόντα.
Λιγότερο επαρκείς κρίνονται και οι δεξιότητες του ανθρωπίνου δυναμικού που σχετίζεται με την εξωστρέφεια και ανάπτυξη εξαγωγικών δραστηριοτήτων, την εισαγωγή καινοτομιών, και την ανάπτυξη προϊόντων, τις στρατηγικές μάρκετινγκ, και την ανάπτυξη δικτύου πωλήσεων.
Επίσης, το 46% των επιχειρήσεων εντοπίζει ελλείψεις γνώσεων και δεξιοτήτων στο ανθρώπινο δυναμικό τους, γεγονός που σημαίνει στην πράξη, ότι ένας καλείται να κάνει την δουλειά πολλών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Μερικά από τα επαγγέλματα του μέλλοντος, σύμφωνα με την έρευνα, είναι τα παρακάτω :
- Μηχανικός Δικτύων και Βάσεων Δεδομένων
- Μηχανικός Ανάπτυξης Λογισμικού
- Τεχνικός Ηλεκτρονικών Υπολογιστικών Συστημάτων και Δικτύων
- Τεχνικός Βιομηχανικών Εγκαταστάσεων
- Τεχνικός Αυτοματισμών
- Στέλεχος Διαχείρισης Ασφάλειας & Ποιότητας Τροφίμων
- Εργοδηγός κλάδου εξόρυξης
- Στέλεχος προώθησης εξαγωγών
- Στέλεχος εφοδιαστικής αλυσίδας
- Τεχνικός Ηλεκτρολογικών Συστημάτων
- Εγκαταστάσεων και Δικτύων και Χειριστής μηχανημάτων έργου.
