Να δώσει εξηγήσεις στο Euroworking Group για το πώς προκύπτουν οι εκτιμήσεις του για δημοσιονομικό κενό 8-9 δισ. ευρώ έως το 2018 καλεί τον κ. Τόμσεν η κυβέρνηση, ενώ ταυτόχρονα ετοιμάζει Plan B για το ασφαλιστικό, που περιλαμβάνει περικοπές συντάξεων, ακόμη και κύριων, καθώς αυτό δεν είναι πλέον μονομερής απαίτηση του ΔΝΤ, αλλά και της ευρωπαϊκής πλευράς.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες που επικαλείται η Καθημερινή, μεταξύ των σεναρίων που έχουν υποβληθεί στο Μαξίμου, περιλαμβάνονται κλιμακωτές μειώσεις για τους υφιστάμενους συνταξιούχους με μηνιαίο εισόδημα από συντάξεις, κύριες και επικουρικές, που υπερβαίνει τα 1.000 ευρώ τον μήνα και δημοσιονομικό όφελος 400 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Αυτό ήταν, εξάλλου, το αρχικό σχέδιο του υπουργού Εργασίας Γ. Κατρούγκαλου. Ωστόσο, προσέκρουσε στις αντιδράσεις από το εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, με αποτέλεσμα η κυβέρνηση να εγκλωβιστεί στη θέση της μη περικοπής κύριων συντάξεων. Επίσης, υπάρχει σενάριο μείωσης των πρόωρων συντάξεων κατά 5%-10% σε βάθος τριετίας, με όφελος στην πλήρη εφαρμογή του, δηλαδή το τρίτο έτος 350-800 εκατ. ευρώ.
Σενάρια
Όλα αυτά είναι προς το παρόν σενάρια επεξεργασμένα σε τεχνικό επίπεδο για το ενδεχόμενο που η «κόκκινη γραμμή» της μη περικοπής των κύριων συντάξεων δεν αντέξει κατά τη διαπραγμάτευση. Την απόφαση μιας τέτοιας στροφής θα τη λάβει προφανώς ο πρωθυπουργός. Ωστόσο, όσο περνάει ο καιρός, οι πιθανότητες να υποχρεωθεί η κυβέρνηση να κάνει περικοπές στις επικουρικές και στις κύριες συντάξεις αυξάνονται.
Οι οριστικές αποφάσεις θα ληφθούν όταν οι δύο πλευρές –τρόικα και κυβέρνηση– συμφωνήσουν ποιο είναι το δημοσιονομικό κενό, δηλαδή πόσα μέτρα πρέπει να ληφθούν, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ το 2018. Μέχρι στιγμής, μόνο το ΔΝΤ δημοσιοποίησε επισήμως την εκτίμησή του, διά του επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματός του κ. Πόουλ Τόμσεν, ανεβάζοντάς το σε 4%-5% του ΑΕΠ.
Η κίνηση αυτή, που δεν έχει προηγούμενο, εντάσσεται στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων μεταξύ των πιστωτών για τους όρους και τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες θα συμμετάσχει το Ταμείο στο ελληνικό πρόγραμμα. Το ΔΝΤ πιέζει την Αθήνα για περισσότερα μέτρα (και γι' αυτό ζητάει κυρίως περικοπές στις συντάξεις, αλλά και μειώσεις στα ειδικά μισθολόγια του Δημοσίου) και την Ευρωζώνη για μεγαλύτερη ελάφρυνση του χρέους, ώστε να εξασφαλίσει μια όσο το δυνατόν πιο αξιοπρεπή για το ίδιο συμμετοχή στο πρόγραμμα.
Το οικονομικό επιτελείο χαρακτηρίζει τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ «εκτός πραγματικότητας» και ατεκμηρίωτες. Οπως αναφέρουν χαρακτηριστικά πηγές του υπουργείου Οικονομικών, το ΔΝΤ υποστηρίζει ακόμη ότι το 2015 έκλεισε με πρωτογενές έλλειμμα 0,6% του ΑΕΠ, ενώ τα στοιχεία δείχνουν ότι επετεύχθη πρωτογενές πλεόνασμα 350 εκατ. ευρώ ή 0,2% του ΑΕΠ. Προκειμένου να ανασχέσει τις πιέσεις του κ. Τόμσεν, το οικονομικό επιτελείο ζήτησε από τον Δανό τεχνοκράτη του Ταμείου να παρουσιάσει την τεκμηρίωση της εκτίμησης για το δημοσιονομικό κενό όχι στην ελληνική πλευρά, αλλά στο Euroworking Group (EWG).
Αυτό που επιδιώκει είναι να αξιοποιήσει τις διαφορές στις εκτιμήσεις μεταξύ του ΔΝΤ και των δύο ευρωπαϊκών θεσμών, Κομισιόν και Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Να είναι, δηλαδή, αυτοί οι δύο που θα αμφισβητήσουν τα στοιχεία και τις εκτιμήσεις του Ταμείου, μπροστά στο EWG και στους εκπροσώπους των υπουργείων Οικονομικών της Ευρωζώνης, όπου «κλείνουν» οι συμφωνίες για τα μεγέθη και τα μέτρα. Οι ίδιες πηγές υποστηρίζουν ότι οι εκτιμήσεις της ελληνικής πλευράς και του ευρωπαϊκού σκέλους της τρόικας είναι πολύ κοντά, ενώ προς το παρόν το ΔΝΤ δεν έχει απαντήσει στην πρόσκληση της Αθήνας να εξηγήσει στους Ευρωπαίους πώς προκύπτει το δημοσιονομικό κενό που ανακοίνωσε ο κ. Τόμσεν.
Το υπουργείο Οικονομικών εκτιμά ότι το κενό έως το 2018 είναι λίγο μεγαλύτερο του 1,5% του ΑΕΠ. Βέβαια, εάν εφαρμοστούν τα μέτρα που έχουν συμφωνηθεί αλλά εκκρεμούν, όπως οι περικοπές αμυντικών δαπανών και τα έσοδα από τη φορολογία των παιχνιδιών του ΟΠΑΠ, το κενό είναι μικρότερο από 1% του ΑΕΠ.
Αποστάσεις
Αν και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί θεωρούν μαξιμαλιστικές τις απαιτήσεις του ΔΝΤ, τόσο αυτές που αφορούν την Ελλάδα και τα αναγκαία δημοσιονομικά μέτρα όσο και εκείνες που αφορούν την Ευρωζώνη και την ελάφρυνση του χρέους, δεν σπεύδουν να ταυτιστούν ούτε με τις εκτιμήσεις της Αθήνας. «Πρέπει να δούμε ποιο αποτέλεσμα δίνουν σε δημοσιονομική βάση τα ταμειακά στοιχεία του προϋπολογισμού του 2015.
Πρέπει να εξετάσουμε αν η καλύτερη απόδοση κάποιων μέτρων είναι συγκυριακή ή διαρκής, αν δηλαδή θα έχουμε την ίδια υπεραπόδοση και στα επόμενα χρόνια.
Πρέπει επίσης να δούμε ποια είναι η δημοσιονομική επίπτωση του ασφαλιστικού, όταν οι ελληνικές αρχές θα έχουν οριστικοποιήσει την πρότασή τους», λέει Ευρωπαίος αξιωματούχος, διατηρώντας έτσι μια ευελιξία, ώστε να κινηθεί το ευρωπαϊκό σκέλος της τρόικας προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση, δηλαδή είτε να πλησιάσει τη θέση της Αθήνας είτε εκείνη του ΔΝΤ. Σε πολιτικό επίπεδο, πάντως, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι τονίζουν ότι η Ελλάδα θα πρέπει να πάρει δύσκολες αποφάσεις τόσο στα δημοσιονομικά όσο και στο ασφαλιστικό, ενώ ο πρόεδρος του Eurogroup κ. Γερούν Ντάισελμπλουμ έκανε σαφή αναφορά σε περικοπές υφιστάμενων συντάξεων την Πέμπτη, μιλώντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Προς το παρόν, το οικονομικό επιτελείο και οι θεσμοί βρίσκονται στο στάδιο της ανταλλαγής στοιχείων και της παροχής διευκρινίσεων. Από τη Δευτέρα αναμένεται να έρθουν στην Αθήνα τεχνικά κλιμάκια για τα δημοσιονομικά θέματα. Στη συνέχεια, θα ακολουθήσουν και άλλα. Με βάση το πιο αισιόδοξο σενάριο, οι επικεφαλής της τρόικας θα έρθουν κάποια στιγμή την επόμενη εβδομάδα. Ωστόσο, το κρίσιμο ερώτημα είναι πότε θα ολοκληρωθεί η αξιολόγηση. Και, προς το παρόν, δεν είναι πολλοί οι πρόθυμοι να ποντάρουν στο ορόσημο του καθολικού Πάσχα, δηλαδή στις 27 Μαρτίου.
