Της Ξανθής Γούναρη
Τη δεύτερη χειρότερη επίδοση στην Ευρωζώνη κατέγραψε σε ετήσια βάση η ελληνική αγορά κατοικιών το τρίτο τρίμηνο του 2015, την ώρα που οι τιμές των σπιτιών στην Ευρώπη το ίδιο διάστημα αυξήθηκαν με τον ταχύτερο ετήσιο ρυθμό από όταν ξέσπασε η οικονομική κρίση.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, κατά 2,3% αυξήθηκαν το τρίτο τρίμηνο του 2015 οι τιμές κατοικιών στην Ευρωζώνη, έναντι του αντίστοιχου διαστήματος του 2014, ενώ σε σύγκριση με το δεύτερο τρίμηνο του 2015 οι τιμές αυξήθηκαν κατά 1%.
Μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η αύξηση διαμορφώθηκε στο 3,1% σε ετήσιο επίπεδο και στο 1,3% σε τριμηνιαίο επίπεδο.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αύξηση από το πρώτο τρίμηνο του 2008, δηλαδή έξι μήνες πριν την οικονομική κρίση που προκάλεσε η κατάρρευση της επενδυτικής τράπεζας Lehman Brothers.
Σε εντελώς αντίθετη κατεύθυνση κινήθηκε η εγχώρια αγορά κατοικιών που σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας (ΤτΕ), το τρίτο τρίμηνο του 2015 οι τιμές των διαμερισμάτων (σε ονομαστικούς όρους) ήταν κατά μέσο όρο μειωμένες κατά 6,1% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2014, όταν είχε προηγηθεί πτώση 3,9% και 5% αντίστοιχα το πρώτο και το δεύτερο τρίμηνο.
Συγκεκριμένα, η μείωση των τιμών το τρίτο τρίμηνο του 2015 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2014 ήταν 6,7% για τα «νέα» διαμερίσματα (ηλικίας έως 5 ετών) και 5,8% για τα «παλαιά» (ηλικίας άνω των 5 ετών).
«Ταφόπλακα» τα capital controls
Την επιτάχυνση της πτώσης στην ελληνική αγορά κατοικίας οι επαγγελματίες της κτηματαγοράς την αποδίδουν κατά κύριο λόγο στα capital controls και τη γενικότερη κατάσταση της οικονομίας, τονίζοντας ότι έβαλαν «ταφόπλακα» στην προσπάθεια ανάκαμψης που επιχειρήθηκε από τις αρχές του προηγούμενου έτους.
Ποιες άλλες χώρες σημείωσαν πτώση
Ας σημειωθεί ότι μόνο η αγορά των κατοικιών της Λετονίας σημείωσε μεγαλύτερη πτώση το εν λόγω διάστημα σε σχέση με την ελληνική, η οποία διαμορφώθηκε στο 7,6%.
Οι άλλες τρεις χώρες της Ευρωζώνης που παρουσίασαν πτώση σε ότι αφορά τις τιμές των σπιτιών είναι η Κροατία (3%), η Ιταλία (2,3%) και η Γαλλία (1,2%).
Στον αντίποδα, η μεγαλύτερη ετήσια άνοδος για το τρίτο τρίμηνο, σύμφωνα με την Eurostat, διαμορφώθηκε στη Σουηδία (13,7%), στην Αυστρία (9,3%), στην Ιρλανδία (8,9%), στη Δανία (7,2%), στη Μάλτα (6,7%) και στη Σλοβακία (5,8%).
Οι τιμές έχουν υποχωρήσει μεταξύ 60% και 85%
Το χάος που επέλθει στην ελληνική κτηματαγορά μετά από 7 χρόνια συνεχόμενης πτώσης των τιμών αποτυπώνεται και στην ετήσια έρευνα της εταιρείας συμβούλων PricewaterhouseCoopers (PwC) για τις τάσεις στην αγορά ακινήτων (Emerging Trends in Real Estate 2016), όπου η Αθήνα βρίσκεται στην προτελευταία θέση μεταξύ 28 πόλεων της Ευρώπης.
Ο «καταποντισμός» της ελληνικής πρωτεύουσας κατά 23 θέσεις σε σχέση με πέρυσι, χρονιά κατά την οποία είχε εκτοξευθεί στην 5η θέση της κατάταξης επειδή οι ξένοι επενδυτές θεωρούσαν πως η οικονομία και οι επενδύσεις θα ανακάμψουν, συνδέεται αφενός με τις οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις του 2015 και αφετέρου με τους κεφαλαιακούς ελέγχους που επεβλήθησαν το περασμένο καλοκαίρι.
PwC: «Ακραία φαινόμενα στην ελληνική κτηματαγορά»
Όπως υποστήριξε ένας από τους ερωτώμενους στο πλαίσιο της έρευνας, «η κατάρρευση είναι τόσο μεγάλη και διαρκεί για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα που έχει οδηγήσει στην πλήρη αποδιοργάνωση και της αγοράς ακινήτων». Ο ίδιος κάνει λόγο για «ακραία φαινόμενα» στην ελληνική αγορά real estate, ενώ οι συντάκτες της έρευνας εξηγούν πως η κατάρρευση της Αθήνας στη διεθνή κατάταξη συνδέεται με το γεγονός ότι εξαιτίας των κεφαλαιακών ελέγχων (capital controls) οι επενδυτές «θα δυσκολευτούν να βγάλουν τα χρήματά τους εκτός χώρας».
Ένας διεθνής επενδυτής που επίσης ρωτήθηκε υποστήριξε πως «στην περυσινή έρευνα είχαμε εκπλαγεί από το πλήθος των ανθρώπων που θεωρούσαν πως η Ελλάδα είναι το μέρος που πρέπει να κοιτάξουν και να πάνε. Δεν το πιστεύαμε πέρυσι και δεν το πιστεύουμε σήμερα». Στην έρευνα επισημαίνεται πως η 27η θέση (στους 28) που καταλαμβάνει φέτος η Αθήνα είναι «πολύ φτωχό» αποτέλεσμα για τις δυνατότητες ανάπτυξης της ελληνικής αγοράς ακινήτων το οποίο αποτυπώνει, όμως, τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα της Ελλάδας.
Ευκαιρίες
Ωστόσο, οι ξένοι επενδυτές μπορεί να εντοπίσουν ευκαιρίες αγορών και γι' αυτό το λόγο «υπάρχουν ακόμα ορισμένοι επενδυτές οι οποίοι μελετούν την Ελλάδα, χωρίς το ζωηρό ενδιαφέρον που υπήρχε πριν από 12 μήνες», αναφέρεται.
Ένας διαχειριστής χαρτοφυλακίου υποστηρίζει, επίσης, πως «προς το τέλος του 2016 η Ελλάδα θα έχει ενδιαφέρον. Όμως είναι δύσκολο να βρει κάποιος πωλητές (μόνο όσοι αναγκάζονται να πωλήσουν…) σε μια αγορά που οι τιμές έχουν υποχωρήσει μεταξύ 60% και 85% από το 2007, καταλήγει η έρευνα.
