Ανησυχητικές για την Ελλάδα είναι οι ισορροπίες που διαμορφώνονται στον διεθνή ανταγωνισμό των εθνικών νηολογίων, καθώς νέες χώρες εισέρχονται στη διελκυστίνδα προσέλκυσης πλοίων, απειλώντας να περιορίσουν το διεθνές εκτόπισμα του ελληνικού νηολογίου και ακόμα περισσότερο των ναυτιλιακών που μέχρι τώρα έχουν διατηρήσει την έδρα τους στην Ελλάδα.
Ήδη πολλές ελληνικές ναυτιλιακές έχουν ανοίξει γραφεία και λογαριασμούς στην Κύπρο και όχι μόνον, ενώ ακόμα και πριν τις τελευταίες αυτές εξελίξεις που επιταχύνθηκαν από τα capital controls και την πολιτικοοικονομική αβεβαιότητα του καλοκαιριού ο αριθμός των επιχειρήσεων στην Ελλάδα είχε μειωθεί δραστικά.
Σύμφωνα με έρευνα της Petrofin, ο αριθμός των ναυτιλιακών επιχειρήσεων που λειτουργούν από την Ελλάδα μειώθηκε σε 648 από 668 πέρυσι (-3%). Όμως, σε βάθος χρόνου τα λουκέτα είναι εντυπωσιακά: στα 18 χρόνια που πραγματοποιεί την έρευνά της η Petrofin, οι ναυτιλιακές εταιρείες μειώθηκαν κατά 30%, καθώς η μια στις τρεις είτε έκλεισε, είτε «μετανάστευσε», είτε απορροφήθηκε από μεγαλύτερους ομίλους.
Βασικός προορισμός όσων ξεδιπλώνουν το Plan B τους είναι η Κύπρος, αλλά όχι ο μοναδικός: Ντουμπάι, Σιγκαπούρη και Μονακό είναι από τα διεθνή ναυτιλιακά κέντρα που επίσης συγκεντρώνουν προτιμήσεις.
Ποιοι «ταξίδεψαν» μέχρι την Κύπρο
Καλά πληροφορημένες πηγές από τη Λευκωσία που επικαλούνται στοιχεία του εκεί νηολογίου αναφέρουν ότι πρόσφατα στη Μεγαλόνησο ιδρύθηκαν εταιρείες και ανοίχθηκαν τραπεζικοί λογαριασμοί για λογαριασμό γνωστών ονομάτων της ελληνικής ποντοπόρου ναυτιλίας. Τα ονόματα αυτά δημοσιεύτηκαν μάλιστα και διεθνώς από την εβδομαδιαία ναυτιλιακή εφημερίδα TradeWinds.
Αναφέρονται ειδικότερα ως έχοντες ανοίξει γραφεία-υποκαταστήματα και τραπεζικούς λογαριασμούς από το καλοκαίρι οι εταιρείες Star Bulk και Ocenbulk που ανήκουν στον Πέτρο Παππά και κατά πλειοψηφία σε αμερικανική επενδυτική εταιρεία (Oaktree Capital), ο όμιλος Navios της Αγγελικής Φράγκου, η Neda Maritime Agency του Νίκου Λυκιαρδόπουλου, η New Shipping του Αδάμ Πολέμη, η Enesel του Νίκου Λαιμού, η Allseas του Μιχαήλ Μποντούρογλου, η Samos Streamship συμφερόντων του ομίλου Ιγγλέση, ο όμιλος των αδελφών Λασκαρίδη, η Safe Bulkers του Πόλυ Β. Χατζηϊωάννου, η Target Marine του Αντώνη Κομνηνού, Almi Marine του Κ. Φωστηρόπουλου, η Efshipping των Αριστείδη και Χρήστου Ευσταθίου, η Shipmanagement του ομίλου Χανδρή, η Alma Maritime του Σταμάτη Μολάρη αλλά και άλλοι μικρότεροι όμιλοι.
Έκτοτε εικάζεται πως και άλλοι έχουν ακολουθήσει την οδό αυτή τόσο προς την Κύπρο όσο και προς άλλα ναυτιλιακά κέντρα. Όπως όμως και ότι πολλοί από τους προαναφερθέντες δεν έχουν ακόμα ενεργοποιήσει τη μεταφοράς τους εκεί. Όμως πολλοί έχουν αλλάξει τις ροές του ναυτιλιακού συναλλάγματος προς ξένε τράπεζες με αποτέλεσμα να μην περνά πλέον όλο το ναυτιλιακό συνάλλαγμα από τις ελληνικές τράπεζες.
Ο λόγος είναι απλός: με τις καθημερινές ανάγκες διεθνών πληρωμών των ναυτιλιακών να προσμετρούνται σε πολλά εκατομμύρια δολάρια, οι έλεγχοι στις κινήσεις κεφαλαίων, ακόμα και με τις ειδικές προβλέψεις που έχουν γίνει για τις ναυτιλιακές, αποτελούν αποτρεπτικό παράγοντα για την εισαγωγή κεφαλαίων. Τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος είναι ενδεικτικά: Τον Αύγουστο το ναυτιλιακό συνάλλαγμα (μεταφορές) που εισήλθε στη χώρα μας ανήλθε στα μόλις 570,7 εκατ. ευρώ, έναντι 1,069 δισ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2014 και 1,022,9 δισ. ευρώ το 2013. Η μείωση αυτή ξεκίνησε τον Ιούλιο, οπότε και το ναυτιλιακό συνάλλαγμα ανήλθε στα 470,7 εκατ. ευρώ, έναντι 1,172 δισ. ευρώ τον ίδιο μήνα του 2014 και 1,096 δισ. τον Ιούλιο του 2013.
Δεκάδες οι διαγραφές πλοίων
Με την ελληνική σημαία να θεωρείται μια από τις ποιο ποιοτικές διεθνώς αλλά ταυτόχρονα να συνοδεύεται και από υψηλά κόστη και θεσμικές δυσκαμψίες, η συμμετοχή της χώρας στον πόλεμο των νηολογίων, που τώρα λαμβάνει και διαστάσεις ευρωπαϊκού εμφυλίου, είναι δεδομένη. Λουξεμβούργο και Πορτογαλία φιλοδοξούν να προσελκύσουν αυτήν την περίοδο πολλά γερμανικά πλοία που δρομολογούν αλλαγή της σημαίας τους για φορολογικούς και άλλους λόγους. Και φαίνεται πως το επιτυγχάνουν, αφού μια σειρά μελών Γερμανών πλοιοκτητών, όπως οι Rudolf Oetker και Oldendorff, έχουν ανακοινώσει τη μεταφορά ενός σημαντικού αριθμού πλοίων τους στη σημαία του Λουξεμβούργου. Το νηολόγιο του έχει αυξηθεί τα τελευταία λίγα χρόνια από μηδέν σε 171 πλοία, ενώ αυτό της Πορτογαλίας, γνωστό ως International Shipping Register of Maderia (MAR), στα 271. Μάλτα Ελλάδα και Κύπρος αυτήν τη στιγμή έχουν τα μεγαλύτερα νηολόγια στην Ευρώπη. Και αυτό συνεπάγεται την εγκατάσταση στην επικράτειά τους σημαντικού αριθμού ναυτιλιακών επιχειρήσεων και παραναυτιλιακών δραστηριοτήτων με μεγάλα οφέλη για τις εθνικές τους οικονομίες. Και ενώ αυτά συμβαίνουν στις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην Ελλάδα το εθνικό νηολόγιο κατά τους τελευταίους μήνες γνώρισε ήδη δεκάδες διαγραφές πλοίων, αναφέρουν ναυτιλιακοί κύκλοι.
Όλα αυτά λαμβάνουν χώρα σε ένα περιβάλλον έντονων ευρωπαϊκών πιέσεων προς την ελληνική κυβέρνηση να αυξήσει έτι περεταίρω τη φορολογική επιβάρυνση της ελληνόκτητης ποντοπόρου ναυτιλίας, παρά το συνταγματικά κατοχυρωμένο πλαίσιο λειτουργίας της. Και αυτά την ώρα που το Βερολίνο διευρύνει τις προκλητικά ευνοϊκότερες των ελληνικών φοροελαφρύνσεις προς τη γερμανική ναυτιλία. Είναι χαρακτηριστικό πως μόλις πριν λίγες εβδομάδες η Γερμανίδα καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ, από το βήμα συνεδρίου στη Βρέμη, ανακοίνωσε ρύθμιση σύμφωνα με την οποία οι Γερμανοί εφοπλιστές θα μπορούν να παρακρατούν το σύνολο των φόρων που αντιστοιχούν στους εργαζόμενους στο πλοίο, εάν αυτό φέρει γερμανική σημαία. Μέχρι τώρα ο Γερμανός πλοιοκτήτης παρακρατά το 40% των φόρων, ενώ απαλλάσσεται από τις εισφορές στην κοινωνική ασφάλιση, εάν χρησιμοποιεί κατά πλειοψηφία νέους Γερμανούς ναυτικούς.
