Του Απόστολου Σκουμπούρη
Ήταν Παρασκευή 4 Μαΐου 2018 όταν με μια απολύτως αιφνιδιαστική έκθεση από το αμερικανικό fund «Quintessential Capital Management» (QCM), γκρέμισε τον μύθο της Folli Follie, παραθέτοντας στοιχεία που ξεμπρόστιαζαν σε άνευ προηγουμένου βαθμό για τα ελληνικά χρονικά τον όμιλο που έως τότε δέσποζε στα εγχώρια και διεθνή επενδυτικά «γκαλά».
Ένα χρόνο μετά, τίποτα δεν είναι ίδιο, ούτε στον εν λόγω όμιλο, ούτε σ'' όλη την εγχώρια αγορά. Ακόμη και το ίδιο το Χ.Α. δεν έχει ξεπεράσει το σοκ, δεδομένου ότι παρά το 4μηνο ράλι του 2019, ο Γενικός Δείκτης βρίσκεται πολύ πιο κάτω από τα επίπεδα που είχε πέρυσι τέτοιο καιρό!
Το σκάνδαλο με τη Folli Follie υπήρξε ο ορισμός της ανηθικότητας. Η υπόθεση αυτή πρέπει να περάσει στην ιστορία ως η πλέον δακτυλοδεικτούμενη και αξιοκαταφρόνητη. Η οικογένεια Κουτσολιούτσου, επί σειρά ετών φέρεται να εξαπάτησε ολόκληρη την εγχώρια και διεθνή επενδυτική κοινότητα, περιφέροντας έναν εντελώς κάλπικο ισολογισμό, σε βαθμό που ιστορικά ελάχιστες παρόμοιες περιπτώσεις υπάρχουν παγκοσμίως! Το χειρότερο δεν είναι ότι κανείς δεν προειδοποίησε για αυτό, αλλά ότι με τους χειρισμούς της η εποπτεύουσα Αρχή της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς υπό τον διορισμένο της Κυβέρνησης Χαράλαμπο Γκότση, έκανε τα πράγματα ακόμη χειρότερα με την καθυστερημένη αντίδρασή της για λόγους που μέχρι σήμερα δεν έχουν εξηγηθεί, με αποτέλεσμα οι ζημιές για τους επενδυτές αλλά και τη φήμη της ελληνικής κεφαλαιαγοράς, να μεγιστοποιηθούν.
Από τα στοιχεία και τις ενδείξεις που έχουν δει μέχρι σήμερα το φως της δημοσιότητας, η υπόθεση της Folli Follie προκύπτει ότι δεν πρόκειται για έγκλημα... στιγμής, αστοχία συγκυρίας, ή μια προσπάθεια απόκρυψης ορισμένων αδύνατων σημείων του ισολογισμού. Δεν ήταν αποτέλεσμα αλλαγής δεδομένων διεθνώς, αιφνίδιων νομισματικών διακυμάνσεων ή άλλων απρόοπτων καταστάσεων που είναι συχνές στο επιχειρείν.
Παρότι είναι δουλειά των εισαγγελέων που ερευνούν την υπόθεση να το κρίνουν, η αγορά έχει μείνει με την αίσθηση ένα χρόνο μετά, πως υπήρξε μια συντονισμένη, συνειδητή προσπάθεια, κατά συρροή, κατ'' επάγγελμα και κατ'' εξακολούθηση για να εξαπατηθεί το επενδυτικό κοινό από τους συμμετέχοντες. Και το χειρότερο είναι πως στη συνέχεια η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ενήργησε με τρόπο που συγκάλυψε αντί να αποκαλύψει το σκάνδαλο με αποτέλεσμα να βρεθούν σε δεινή θέση μέτοχοι, ομολογιούχοι, εργαζομένοι και προμηθευτές που σήμερα ψάχνουν τα λεφτά τους. Αυτή η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, παρά τα εκατομμύρια που χάθηκαν, δεν βρήκε να γράψει ούτε μια λέξη στην ετήσια έκθεσή του 2018 για τα «τι» και τα «πώς» του σκανδάλου.
Το μέγεθος της διαφαινόμενης απάτης την κατατάσσει στα μαύρα κατάστιχα της επιχειρηματικής ιστορίας. Δεν... αρκέστηκε σε τζίρους μερικών δεκάδων εκατ. ευρώ, δεν έμεινε στον Mid Cap, δεν κράτησε έστω τα προσχήματα στην αλαζονεία της απληστίας.
Αντιθέτως, εισήχθη στον FTSE 25, ήτοι στην ελίτ του ελληνικού χρηματιστηρίου, μπήκε στους διεθνείς δείκτες MSCI Greece, ...δήλωνε τζίρους πάνω από 1 δισ. ευρώ (από τις λίγες ελληνικές εταιρείες, εισηγμένες ή μη με τέτοιο εκτόπισμα), έκανε placements αποκομίζοντας δεκάδες \ εκατ. ευρώ, σύναπτε ομολογιακά δάνεια εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ!
Το χρονικό του σκανδάλου
Το Liberal παρουσιάζει σήμερα το χρονικό του μεγαλύτερου επιχειρηματικού και χρηματιστηριακού σκανδάλου των τελευταίων δεκαετιών για τη χώρα και ενός από τα πλέον ονομαστά σε διεθνές επίπεδο.
Η έκθεση του QCM: Στις 4 Μαΐου 2018, ημέρα Παρασκευή, έγινε γνωστή η έκθεση του αμερικανικού fund Quintessential Capital Management (QCM) που χαρακτήρισε τη Folli Follie ως «άλλη ελληνική Parmalat»! Επισημαίνοντας ευθαρσώς ότι υπάρχει ανακολουθία ανακολουθία ανακοινώσεων από την πλευρά της Folli Follie και της πραγματικής κατάστασης, τόσο για τα οικονομικά δεδομένα και τα ταμιακά αποθέματα, όσο και από πλευράς δικτύου.
Η μετοχή το επόμενο διήμερο «βούτηξε» σε δύο διαδοχικά limit down, ενώ τις επόμενες ημέρες, συνέχισε να δέχεται ισχυρότατους κλυδωνισμούς.
Επ. Κεφαλαιαγοράς: Η Επ. Κεφαλαιαγοράς αιφνιδιάστηκε απόλυτα από τις εξελίξεις, δείχνοντας ολιγωρία αλλά και κατώτερη των περιστάσεων, ενώ ο πρόεδρός της Χαράλαμπος Γκότσης δήλωνε από το βήμα της Βουλής όπου εκλήθη για το θέμα στις 17 Μαΐου επί λέξει: «Δεν μπορώ να εξηγήσω με οικονομικούς όρους τη συμπεριφορά της αγοράς»!
Αναστολή: Μια εβδομάδα αργότερα, την Παρασκευή 25 Μαΐου, ήτοι 21 ημέρες μετά την έκθεση του QCM, αποφασίστηκε η αναστολή διαπραγμάτευσης των μετοχών της Folli Follie, με αίτημα μάλιστα της ίδιας της εταιρείας, η οποία βεβαίως αδυνατούσε να φέρει στοιχεία που ζητούσε η εποπτική αρχή.
Εξαΰλωση: Σ'' αυτές τις 15 συνεδριάσεις, ο τίτλος εξαϋλώθηκε σε ποσοστό περίπου 77%, χάνοντας άνω των 700 εκατ. ευρώ κεφαλαιοποίηση, κάτι πρωτοφανές στη σύγχρονη ιστορία του ελληνικού χρηματιστηρίου! Τότε υπήρξε και η πρώτη αναφορά της Ε.Κ. που έκανε λόγο για αδυναμία παροχής οικονομικών στοιχείων από την πλευρά της εταιρείας, που έφεραν και την απόφαση διακοπής διαπραγμάτευσης.
Λίγο μετά, η εποπτική αρχή αποφάσισε να προσφύγει στη δικαιοσύνη κατά της διοίκησης του ομίλου Folli Follie, κάνοντας μάλιστα έγκληση μηνυτήριας αναφοράς στον εισαγγελέα εφετών Αθηνών.
Ernst & Young: Κατόπιν, ο επανέλεγχος των οικονομικών στοιχείων ορίστηκε στην ανεξάρτητη διεθνή ελεγκτική εταιρεία «Ernst & Young», ενώ στις 25 Ιουνίου, η Alvarez & Marsal αναλαμβάνει την εγκληματολογική αποτίμηση (forensic evaluation) των θυγατρικών εταιρειών της Folli Follie στην Ασία.
ΚΑΕ: Στις 27 Ιουνίου, δημοσιεύματα γνωστοποίησαν ότι οι μέτοχοι της FF Group, μέσω θυγατρικής τους, έλαβαν bonus 28 εκατ. ευρώ κατά την πώληση των ΚΑΕ το 2010, αλλά ουδέποτε καταγράφηκε αυτό επίσημα στους ισολογισμούς.
ECOVIS: Τη Δευτέρα, 16 Ιουλίου, η εταιρεία Ορκωτών Λογιστών ECOVIS υπό τον Γιώργο Βαρθαλίτη, προχώρησε στην ανάκληση της έκθεσης οικονομικού ελέγχου της Folli Follie για τη χρήση του 2017. Την οποία βεβαίως, είχε υπογράψει στις 26 Απριλίου 2018! Η αιτία της ανάκλησης ήταν ότι δεν μπορούσαν να επιβεβαιωθούν οικονομικά μεγέθη που υπήρχαν στον ισολογισμό από τις δραστηριότητες στην Ασία.
Προστασία: Στις 23 Ιουλίου η διοίκηση της Folli Follie κατέθεσε αίτηση προσωρινής προστασίας από τους πιστωτές σύμφωνα με το άρθρο 106α του Ν. 3588/2007 την οποία και έλαβε, ενώ η κύρια εκδίκαση θα γίνει στις 12 Σεπτεμβρίου. Αν εγκριθεί, η Folli Follie θα κερδίζει «αέρα» χρόνου τεσσάρων επιπλέον μηνών.
Πρόστιμα: Στις 2 Αυγούστου, σε μια πολύωρη συνεδρίαση, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς επέβαλε συνολικά πρόστιμα 4 εκατ. ευρώ σε εννέα φυσικά πρόσωπα και την εταιρεία Folli Follie. Τα πρόστιμα, συγκριτικά με τη ζημιά που έχει γίνει αλλά και την «αδυναμία» να εμφανιστούν 249 εκατ. ευρώ, ασφαλώς ήταν όχι απλώς μικρά αλλά ασήμαντα! Το ύψος των προστίμων αυτών, απλώς πιστοποιούσε ότι – ακόμη και τότε – η Ε.Κ. δεν είχε συνειδητοποιήσει το μέγεθος της απάτης και του εγκλήματος!
Γρατσώνης: Στις 6 Αυγούστου, ο οικονομικός διευθυντής του ομίλου Folli Follie Φραγκίσκος Γρατσώνης, υπέβαλε την παραίτησή του. Επρόκειτο για τον άνθρωπο που είχε τα «κλειδιά» των οικονομικών του ομίλου, ενώ ήταν ανάμεσα στα πρόσωπα που η Ε.Κ. επέβαλε πρόστιμα συνολικά 200 χιλ. ευρώ.
Καταγγελίες ομολογιούχων: Στις 14 Αυγούστου ξεκίνησε ο «χορός» των καταγγελιών από ομολογιούχους του εξωτερικού, καθώς επιδόθηκε στη Folli Follie ειδοποίηση καταγγελίας από τον κάτοχο ενός Schuldschein ύψους 20 εκατ. ευρώ. Επρόκειτο για την πρώτη επίσημη αντίδραση από ομολογιούχους του εξωτερικού.
Μετά από αυτή την εξέλιξη η οφειλή καθίσταται ληξιπρόθεσμη και καταπέφτει η σχετική Εγγύηση που έχει δοθεί από την Folli Follie. Τα δάνεια Schuldschein είναι ένας τρόπος δανεισμού των επιχειρήσεων που συναντάται κυρίως στη Γερμανία και την Αυστρία και αποτελεί έναν τρόπο ιδιωτικής τοποθέτησης χρημάτων βασιζόμενη σε διμερείς συμφωνίες.
Πιστωτικό γεγονός: Στις 17 Αυγούστου έγινε γνωστό πως η UBS ενημερώθηκε για «πιστωτικό γεγονός» σ' ό,τι αφορά το γνωστό ομόλογο ύψους 150 εκατ. ελβετικών φράγκων του ομίλου Folli Follie. Αυτό αποτελούσε τη σοβαρότερη εξέλιξη στο σκάνδαλο της Folli Follie έως τότε. Επρόκειτο για ένα ομόλογο με σταθερό κουπόνι 3,25% χωρίς εξασφαλίσεις και rating (unrated senior unsecured), 4ετούς διάρκειας, με την ημερομηνία εκταμίευσης να είναι στις 2 Νοεμβρίου 2021.
Πρώτη εκδίκαση: Στις 12 Σεπτεμβρίου υπάρχει η πρώτη εκδίκαση της αίτησης για προστασία από τους πιστωτές. Το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών έλαβε μια... Σολομώντεια απόφαση, δίνοντας ένα επιπλέον δίμηνο στην εταιρεία να βρει βιώσιμες λύσεις αλλά συνάμα απαγόρευσε κάθε αλλαγή στο περιουσιακό status quo της εταιρείας, ενώ από την προστασία εξαίρεσαι τη διοίκηση, ήτοι τα μέλη της οικογένειας Κουτσολιούτσου.
Rothschild: Στις 25 Σεπτεμβρίου ο οίκος παραιτείται από σύμβουλος αναδιάρθρωσης.
Alvarez & Marshal: Στις 27 Σεπτεμβρίου δημοσιεύεται το πιο μεγάλο ντοκουμέντο και το ισχυρότερο αποδεικτικό – έως σήμερα «χαρτί» - αυτού του σκανδάλου, που ήταν η δημοσίευση της έκθεσης της Alvarez & Marshal από την Ασία. Μετά από αυτό, τίποτα δεν ήταν το ίδιο.
Το πόρισμα έδειξε ότι στην ουσία δεν υπήρχε Ασία, το 90% του τζίρου γίνονταν μέσω «κυκλικών», απολύτως εικονικών (ενδοομιλικών) συναλλαγών και «γυρισμάτων», ενώ τίποτα από τα στοιχεία του ισολογισμού του 2017 δεν ήταν αληθινό.
Συνέντευξη «Καθημερινή»: Στις 30 Σεπτεμβρίου, ο πρώην διευθύνων σύμβουλος Τζώρτζης Κουτσολιούτσος, με συνέντευξή του στην «Καθημερινή» τονίζει πως την ευθύνη για την Ασία την είχε ο πατέρας του, ότι αυτός δεν είχε γνώση και ότι δε θα διστάσει να κινηθεί δικαστικά εναντίον του!
Βούλευμα – καταπέλτης: Στις αρχές Οκτωβρίου γίνεται γνωστό το βούλευμα του εισαγγελέα Ιωάννη Δραγάτση, το οποίο έδειξε σημεία και τέρατα, τέτοια που δεν έχουν ξαναπαρουσιαστεί στη νεότερη – ελληνική επιχειρηματική και χρηματιστηριακή πραγματικότητα.
Δέσμευση λογαριασμών: Μετά το βούλευμα, έγινε γνωστό ότι δεσμεύθηκαν όλοι οι τραπεζικοί λογαριασμοί και οι θυρίδες της οικογένειας Κουτσολιούτσου καθώς και των μελών του διοικητικού συμβουλίου της Folli Follie.
Συγχώνευση με ΚΑΕ – 2010: Στις 16/10/2018, η Ένωση Επενδυτών προέβη σε μια σοβαρή καταγγελία ότι η τριπλή συγχώνευση του 2010 των εταιρειών ΚΑΕ, Folli Follie και Elmec Sports, έγιναν με ψεύτικη αποτίμηση από την πλευρά της απορροφώσας, δηλαδή της Folli Follie, ζημιώνοντας τους μετόχους των δύο άλλων εταιρειών! Με ανύπαρκτη στην ουσία Ασία, η Folli Follie έπρεπε να «κοστολογηθεί» τουλάχιστον στο 1/5 της τότε αποτίμησης του ενός δισ. ευρώ, ενώ η ΚΑΕ στη διπλή ή και περισσότερη αποτίμηση από αυτή που προκρίθηκε!
Links of London: Στις 18 Οκτωβρίου η FF Group ανακοίνωσε πως η θυγατρική της Links of London έκανε αίτηση υπαγωγής στο άρθρο 7 του Πτωχευτικού Κώδικα των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ένωση επενδυτών: Την Πέμπτη 15 Νοεμβρίου συζητήθηκε ενώπιον του προέδρου του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών η αίτηση 56 επενδυτών που ανήκουν στο νεοσύστατο group που ονομάστηκε Ένωση Ελλήνων Επενδυτών με στόχο να διεκδικήσουν αποζημιώσεις.
Δέσμευση ακινήτων: Στις 28 Νοεμβρίου έγινε γνωστό πως η Αρχή για το Ξέπλυμα Βρώμικου Χρήματος προχώρησε στη δέσμευση των ακινήτων τόσο των μελών του δ.σ. της Folli Folie, όσο και των ακινήτων που έχει στην νομή και κατοχή (ιδιοκτησία) της η εταιρεία.
Δεύτερη εκδίκαση: Στις 19 Νοεμβρίου έλαβε χώρα το νέο δικαστήριο που απέρριψε τη νέα αίτησης υπαγωγής σε καθεστώς προσωρινής δικαστικής προστασίας, με την εταιρεία να μένει εντελώς απροστάτευτη μπροστά σ' ένα ντόμινο δικαστικών διεκδικήσεων από τους πιστωτές της. Η αλήθεια είναι ότι – όπως και στο προηγούμενο δικαστήριο της 12ης Σεπτεμβρίου – η εταιρεία δεν δεν παρουσίασε κανένα σχέδιο και συγκεκριμένο πλάνο αναδιάρθρωσης που να μπορεί να εγγυηθεί τη συνέχιση της λειτουργίας και της μεταστροφής σε μια βιώσιμη τροχιά.
Αττικά Πολυκαταστήματα: Στις 12 Δεκεμβρίου έλαβε χώρα ο ηλεκτρονικός πλειστηριασμός για το 35,67% της εταιρείας. Το 10% πήγε στους κύριους μετόχους της Αττικά, ενώ το υπόλοιπο 25,7% περιήλθε στις τράπεζες.
Απαγόρευση εξόδου: Στις 17 Δεκεμβρίου το δικαστήριο έλαβε απόφαση απαγόρευσης εξόδου από τη χώρα για την οικογένεια Κουτσολιούτσου, καθώς κατηγορούνταν για απάτη, κατάχρησης του δημοσίου και ξέπλυμα βρώμικου χρήματος.
Νέα πρόστιμα: Στις 28 Φεβρουαρίου, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ανακοίνωσε νέα πρόστιμα άνω των 20 εκατ. ευρώ για την οικογένεια Κουτσολιούτσου και για εφτά ακόμη άτομα που είχαν θέσεις διοίκησης στη χρήση του 2016, όπου διαπιστώθηκαν παραβάσεις της χρηματιστηριακής νομοθεσίας, ενώ η υπόθεση παραπέμφθηκε στον εισαγγελέα με διώξεις για κακούργημα. Στον Δ. Κουτσολιούτσο επιβλήθηκε πρόστιμο 10 εκατ. και στον Τζ. Κουτσολιούτσο 5 εκατ. ευρώ.
Υ.Γ.: Είναι τόσο διάτρητο το σύστημα; Το... μεγάλο ερώτημα που κυριαρχεί απ'' όλη αυτή την ιστορία, είναι πως είναι δυνατόν να είναι τόσο διάτρητο το σύστημα. Δεν είναι άμυνα ο ισολογισμός; Έως που φτάνει η εξουσία και ο έλεγχος των ορκωτών; Πως είναι δυνατόν μια τόσο... κούφια εταιρεία, να «περνά» με άριστα τις... εξετάσεις διεθνώς;
Το γεγονός ότι αν δεν είχε βρεθεί στο δρόμο της το αμερικανικό fund QCM, η Folli Follie θα ήταν ακόμη εισηγμένη, θα ήταν μέλος του MSCI Greece, ίσως έκανε νέα placements και νέα ομολογιακά δάνεια, θα πρέπει να προβληματίσει όλο το σύστημα.
