Το χτύπημα στην οικονομία της ευρωζώνης και του νομίσματός της από την εντεινόμενη ενεργειακή κρίση είναι τόσο βαθύ που ακόμη και μια πιο επιθετική πολιτική νομισματικής σύσφιξης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν θα σταματήσει τη διολίσθηση του.
Τη Δευτέρα το ευρώ έπεσε κάτω από το επίπεδο του $0,99 για πρώτη φορά από το 2002 μετά τη διακοπή παροχής φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην Ευρώπη μέσω του κύριου αγωγού, εξέλιξη που ώθησε τις τιμές ενέργειας σε νέα ύψη και προκάλεσε φόβους για ελλείψεις από πλευράς προσφοράς.
Η εξασθένηση της ισοτιμίας του ευρώ θα απασχολήσει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στη συνεδρίαση της Πέμπτης καθώς η αδυναμία του, χάνει 13% μέχρι στιγμής φέτος, μπορεί να επιδεινώσει τον πληθωρισμό λόγω των ακριβότερων εισαγωγών.
Μερικοί αξιωματούχοι της ΕΚΤ έχουν δηλώσει ότι η κεντρική τράπεζα θα πρέπει να δώσει μεγαλύτερη προσοχή στο ευρώ συγκριτικά με προηγούμενες περιόδους αδυναμίας γιατί το φυσικό αέριο τιμολογείται σε δολάρια και η εξασθένησή του μεγεθύνει τις επιπτώσεις της εκτόξευσης του κόστους ενέργειας.
Οι χρηματαγορές τιμολογούν 80% πιθανότητα για μια αύξηση επιτοκίων κατά 75 μονάδες βάσης από την ΕΚΤ αυτή την εβδομάδα, ωστόσο, οι αναλυτές εκτιμούν ότι ακόμη και μια τέτοια κίνηση δεν θα βοηθήσει πολύ το ευρώ.
Η ύφεση είναι ορατή τους επόμενους μήνες και οι γεωπολιτικές αβεβαιότητες δεν βοηθούν. Το πιθανότερο είναι ότι οι επιτοκιακές αυξήσεις θα συμπέσουν με πληθωρισμό και ύφεση το 2023.
Η Goldman Sachs προβλέπει ότι το ευρώ θα εξασθενήσει στο $0.97 και θα παραμείνει στην περιοχή αυτή για το επόμενο εξάμηνο καθώς η καταστροφή της ζήτησης λόγω της ενεργειακής κρίσης θα οδηγήσει σε βαθύτερη και πιο μακρόχρονη συρρίκνωση της οικονομίας.
Η Capital Economics αναθεώρησε την πρόβλεψη της στο $0.90 την επόμενη χρονιά, βλέπει δηλαδή πτώση 9% της ισοτιμίας του από τα τρέχοντα επίπεδα.
Για μήνες τώρα το ευρώ κινείται αντίστροφα με τις τιμές φυσικού αερίου, που σημαίνει οτι εξασθενεί όταν οι τιμές ενέργειας ανεβαίνουν. Οι τιμές φυσικού αερίου έχουν εκτοξευτεί 255% φέτος και τη Δευτέρα ανέβηκαν 30%.
Το ενεργειακό σοκ έχει συνέπειες στην οικονομία, ενώ παράλληλα στην αγορά ισοτιμιών οι κερδοσκόποι αυξάνουν τα στοιχήματα τους για περαιτέρω πτώση του ευρώ.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις της τράπεζας UniCredit, την πενταετία πριν από την πανδημία COVID-19, η Ευρωπαϊκή Ένωση εισήγαγε γύρω στα 400 δισ. ευρώ πετρελαίου και φυσικού αερίου ετησίως.
Αν η τιμή πετρελαίου είχε διατηρηθεί στα $100 το βαρέλι, η ισοτιμία του ευρώ στο 1-προς-1 έναντι του δολαρίου και η τιμή φυσικού αερίου στα 100 ευρώ, πενταπλάσια από τον μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας, το κόστος θα είχε αυξηθεί στα 600 δισ. ευρώ ή στο 6% του ΑΕΠ.
Οι οικονομολόγοι και οι αναλυτές επενδυτικών οίκων εκτιμούν ότι το οικονομικό άλγος θα είναι μεγαλύτερο απ΄ ότι αναμενόταν μόλις μερικούς μήνες πριν.
«Το αφήγημα της ευρωζώνης αλλάζει. Πριν μερικούς μήνες ήταν ότι δεν θα υπάρξει ύφεση. Πρόσφατα άλλαξε στο ότι θα υπάρξει ύφεση αλλά θα είναι ρηχή», επισημαίνει ο επικεφαλής οικονομολόγος του Institute for International Finance. «Η τελική αλλαγή του αφηγήματος είναι ότι βαδίζουμε προς βαθιά ύφεση και το ευρώ θα εξασθενήσει πολύ περισσότερο» προσθέτει.
Μερικοί αναλυτές πιστεύουν ότι η ΕΚΤ μπορεί να φρενάρει τη διολίσθηση του ευρώ με μεγάλες επιτοκιακές αυξήσεις τους επόμενους μήνες. «Η ΕΚΤ μπορεί να επιβραδύνει την εξασθένηση του ευρώ αλλά δεν είναι ξεκάθαρο ότι μπορεί να το οδηγήσει σε διατηρήσιμη άνοδο», εκτιμά ο Γιώργος Σαραβέλος, επικεφαλής έρευνας στο χώρο των ισοτιμιών στη Deutsche Bank.
Το ευρώ έχει υποστεί μικρότερες απώλειες έναντι άλλων νομισμάτων σε σύγκριση με τη τσουλήθρα του έναντι του δολαρίου ΗΠΑ.
Η επίπτωση ενός αδύναμου ευρώ στον πληθωρισμό δεν είναι τόσο μεγάλη όσο πολλοί πιστεύουν, σύμφωνα με την SwissRe. Μια εξασθένηση 10% της ισοτιμίας του ευρώ προσθέτει 40 με 100 μονάδες βάσης στον πληθωρισμό μετά από περίπου δώδεκα μήνες. Αλλά στη φάση που διανύουμε ακόμη και η μικρή αυτή επίπτωση δεν βοηθά.
Ο υψηλός πληθωρισμός είναι αποτέλεσμα της εκτόξευσης του κόστους ενέργειας και αυτό εκτοξεύει και τις τιμές χονδρικής.
Σύμφωνα με τον Σαραβέλο της Deutsche Bank, η ισοτιμία του ευρώ με βάση τον πληθωρισμό βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα ρεκόρ, αλλά ο δείκτης τιμών χονδρικής κοντά σε υψηλά ρεκόρ, που σημαίνει ότι η ανταγωνιστικότητα της ευρωζώνης επιδεινώνεται γρήγορα και αυτό θα είναι ένα άλλο σοκ που θα πλήξει την οικονομία περαιτέρω.
