Είναι τουλάχιστον οξύμωρο το οικονομικό επιτελείο να προβάλλει με περηφάνια το γεγονός ότι έπεσε τόσο έξω στην εκτίμησή του για την πορεία των φορολογικών εσόδων αφήνοντας μάλιστα ανοικτό το ενδεχόμενο να επαναληφθεί το ίδιο… λάθος και το 2024.
Πόσους φόρους προϋπολόγιζε πέρυσι τον Νοέμβριο το υπουργείο Οικονομικών ότι θα συγκεντρώσει μέσα στο 2023; 56,75 δισ. ευρώ. Πόσα θα συγκεντρωθούν τελικώς; Με τα μέχρι τώρα δεδομένα, περισσότερα από 61,3 δισ. ευρώ. Πώς πέφτεις έξω κατά 4,6 δισ. ευρώ και μάλιστα χωρίς να έχει αυξηθεί ούτε ένας φορολογικός συντελεστής;
To «φαινόμενο» έχει την ερμηνεία η οποία μάλιστα είναι τέτοια που να επιτρέπει την ακόλουθη πρόβλεψη: αν δεν πέσει ο ουρανός στο κεφάλι μας, θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις και για νέα μέτρα στήριξης και μάλιστα πολύ σύντομα.
Μπορεί να μην αφορούν στη φετινή χρονιά, όμως το 2024 ο δρόμος φαίνεται ανοικτός. Ακολουθώντας γνώριμη συνταγή του παρελθόντος το οικονομικό επιτελείο κρατά χαμηλά τον πήχη της πρόβλεψης για τα φορολογικά έσοδα του 2024 (σ.σ προβλέπει περαιτέρω αύξηση κατά 1,6 δισ. ευρώ) και γράφει «μηδέν» στην πρόβλεψη για πρόσθετα έσοδα από τα μέτρα περιορισμού της φοροδιαφυγής. Αν κάποιο από τα μέτρα αποδώσουν, αυτομάτως θα δημιουργηθεί και δημοσιονομικός χώρος.
Πρώτος στόχος; Να βρεθούν μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για να παραταθεί το καθεστώς των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ και το 2024. Αν όχι για το σύνολο των προϊόντων και υπηρεσιών, τουλάχιστον για τις μεταφορές. Γιατί να θέλει η κυβέρνηση να ακριβύνουν τα εισιτήρια του μετρό και του λεωφορείου με την αλλαγή της χρονιάς;
Γιατί έπεσαν έξω οι προβλέψεις για τα φορολογικά έσοδα του 2023;
Πρώτον διότι υποεκτιμήθηκε η αύξηση των εισοδημάτων, ειδικά των μισθών στον ιδιωτικό τομέα αλλά και των συντάξεων. Σε αστείρευτη πηγή έχει εξελιχθεί η παρακράτηση φόρου εισοδήματος καθώς έχει αποφέρει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ πάνω από τις προβλέψεις.
Δεύτερον διότι δημιουργήθηκε ένα εκρηκτικό μείγμα για τα έσοδα από τον ΦΠΑ: αύξηση ηλεκτρονικών πωλήσεων, αύξηση τουριστών και αύξηση τιμών. Κάπως έτσι φτάσαμε στα 23 δισ. ευρώ εισπράξεις από τον ΦΠΑ ως πρόβλεψη για το 2023 που είναι και το μεγαλύτερο ποσό που έχει συγκεντρωθεί ιστορικά.
Τρίτον διότι στις αρχές του χρόνου δεν μπορούσε να προϋπολογιστεί ότι οι επιχειρήσεις θα εμφανίσουν τόσο μεγάλη αύξηση κερδών. Φυσικά, υπήρξε και η έκτακτη φορολογία στα διυλιστήρια που έφερε στα ταμεία πάνω από 650 εκατ. ευρώ πέραν της φορολογίας εισοδήματος που ανέβασε τη συνδρομή των πετρελαϊκών εταιρειών στον κρατικό προϋπολογισμό πάνω από το 1 δισ. ευρώ.
Και πάμε στο 2024. Από το τέλος του πρώτου τριμήνου εκτιμάται ότι θα έχουν ολοκληρωθεί οι παρεμβάσεις για τη διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS, θα έχει ξεκαθαρίσει το σύστημα φορολόγησης των αυτοαπασχολούμενων, θα έχει γίνει η καθολική εφαρμογή του ηλεκτρονικού τιμολογίου κλπ. Από όλα αυτά τα μέτρα δεν έχουν προβλεφθεί επιπλέον έσοδα.
Τα 1,6 δισ. ευρώ που έχουν εγγραφεί στον προϋπολογισμό, υπολογίζεται ότι θα εισπραχθούν από την περαιτέρω αύξηση της κατανάλωσης και την αύξηση των μισθών. Είναι λοιπόν πιθανό να πέσουν έξω οι προβλέψεις της επόμενης χρονιάς; Αν δεν γίνει η καταστροφή όσον αφορά στην πορεία της οικονομίας, το πιθανότερο είναι ότι η όποια αστοχία θα έχει να κάνει και πάλι με την υποεκτίμηση της πορείας των φορολογικών εσόδων.
Στο οικονομικό επιτελείο εκτιμούν ότι το λεγόμενο «κενό του ΦΠΑ» έχει μειωθεί πλέον στο 15% από 23,5% που ήταν το 2019 κι ότι αυτό έχει τονώσει τα φορολογικά έσοδα με περισσότερα από 2,5 δισ. ευρώ ετησίως. Τώρα μπαίνει ένας νέος στόχος χωρίς προς το παρόν να έχει εγγραφεί στον προϋπολογισμό. Να μειωθεί περαιτέρω το κενό του ΦΠΑ στο 9%. Αυτό μπορεί να γίνει μέχρι το 2026. Τι θα σημαίνει; Επιπλέον, φορολογικά έσοδα 2 δισ. ευρώ τον χρόνο από ΦΠΑ και φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων.
