Αν στις αρχές του 2015, τότε που η υπερήφανη διαπραγμάτευση έφερνε το bank run και τελικώς τα capital controls έλεγες ότι θα ερχόταν η στιγμή που οι καταθέσεις θα αυξάνονταν με ρυθμό της τάξεως των τριών δις. ευρώ τον μήνα και αυτό αντί για αιτία πανηγυρισμών θα αποτελούσε ταυτόχρονα και πηγή προβληματισμού, θα σε περνούσαν για τρελό.
Και όμως ζούμε αυτές τις στιγμές. Τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας για την πορεία των καταθέσεων μέχρι και τον Νοέμβριο δείχνουν ότι εν μέσω πανδημίας, νοικοκυριά και επιχειρήσεις «αποταμίευσαν» (ή για κάποιους… πάρκαραν μέχρι νεωτέρας στις τράπεζες) πάνω από 16-17 δις. ευρώ.
Αυτή είναι η μεταβολή του υπολοίπου των καταθέσεων από τον περασμένο Μάρτιο μέχρι σήμερα και η πηγή της αύξησης είναι τόσο τα νοικοκυριά -τα οποία έχουν αυξήσει τα τραπεζικά υπόλοιπα κατά 6,67 δις. ευρώ από τον περασμένο Μάρτιο- όσο και οι επιχειρήσεις οι οποίες έχουν προσθέσει 9,67 δις. ευρώ στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς ανεβάζοντας το συνολικό υπόλοιπο στα 31,9 δις ευρώ (σ.σ στα 123 δις. ευρώ ανέρχεται το υπόλοιπο των καταθέσεων των νοικοκυριών αν προστεθούν προθεσμιακοί λογαριασμοί και απλοί λογαριασμοί όψεως και ταμιευτηρίου).
Αν συνεχιστεί η τάση των τελευταίων μηνών, το 2020 μας έχει αποχαιρετήσει με καταθέσεις 160 δις. ευρώ ποσό που είχε να συγκεντρωθεί στις ελληνικές τράπεζες από τον Γενάρη του 2015. Προφανώς, οι τράπεζες γεμίζουν με «καύσιμα» για να μπορέσουν να χρηματοδοτήσουν την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Το 2021, αναμένεται ότι θα είναι το δεύτερο συνεχόμενο έτος κατά το οποίο θα έχουμε θετική πιστωτική επέκταση και μάλιστα στο επίπεδο των 5-6 δις. ευρώ. Ωστόσο, οι λόγοι για τους οποίους νοικοκυριά και επιχειρήσεις το έριξαν στην αποταμίευση είναι που προκαλούν ανησυχία.
1. Είναι η αύξηση του υπολοίπου των καταθέσεων «τεχνική»; Από τον Μάρτιο και μετά, έχουν ανασταλεί φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ ενώ την ίδια περίοδο, το κράτος έκανε συνεχείς ενέσεις ρευστότητας για να στηρίξει την αγορά. Όμως, οι υποχρεώσεις που συσσωρεύονται κάποια στιγμή θα πρέπει να πληρωθούν κάτι που σημαίνει ότι μπορεί να καταγραφεί και απότομη μείωση στο υπόλοιπο των τραπεζικών καταθέσεων.
2. Είναι η αύξηση των καταθέσεων σαφής ένδειξης της ανασφάλειας νοικοκυριών και επιχειρήσεων για το άμεσο μέλλον; Και ποια είναι η ημερομηνία λήξεως αυτή της ανασφάλειας και της αβεβαιότητας η οποία στερεί ρευστότητα από την αγορά; Ο στόχος από εδώ και πέρα θα είναι η ταχύτατη ανάκαμψη της οικονομίας για να διασωθούν επιχειρήσεις και θέσεις εργασίας και η ρευστότητα θα παίξει καθοριστικό ρόλο. Αν νοικοκυριά και επιχειρήσεις συνεχίσουν να αποθησαυρίζουν και να βάζουν στην άκρη τις ενισχύσεις που τους προσφέρονται από το κράτος, η επιστροφή στην ανάκαμψη θα δυσκολέψει
