Χθες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε τις εαρινές προβλέψεις για την πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας. Ανεξάρτητα από τους στόχους της ανάπτυξης ανά χώρα και το πώς προβλέπεται ότι θα πορευτεί η Ευρώπη, η ακόλουθη πρόβλεψη παρουσιάζει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον.
Η Ευρώπη έχει μόλις ψηφίσει το νέο πλαίσιο δημοσιονομικών κανόνων -την επικαιροποίηση του Συμφώνου Σταθερότητας- ζητώντας από τις χώρας με χρέος προς ΑΕΠ άνω του 90% να βελτιώνουν τον συγκεκριμένο δείκτη κατά μία μονάδα ετησίως. Για την επόμενη 2ετία, καμία από τις χώρες που ανήκουν σε αυτό το γκρουπ (Βέλγιο, Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία κλπ) δεν θα τα καταφέρει με εξαίρεση την Ελλάδα και την Πορτογαλία.
Τι σημαίνει αυτό; Ότι την 21η Ιουνίου, ημέρα κατά την οποία η Κομισιόν θα θέσει σε όλες τις χώρες τους νέους δημοσιονομικούς στόχους για την επόμενη χρονιά, θα ζητήσει προσαρμογές οικονομικών πολιτικών ώστε να τηρηθούν οι δεσμεύσεις. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Μέτρα.
Το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο δεν έχει γίνει κατανοητό από τους πολίτες και ας ετοιμαζόμαστε να ψηφίσουμε για τις ευρωεκλογές. Το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας έχει τα καλά του (σ.σ δεν τιμωρεί χώρες όπως η Ελλάδα αν αποκλίνουν δημοσιονομικά μόνο εξαιτίας της αύξησης των αμυντικών δαπανών ή αν υπάρξουν έκτακτα γεγονότα που απαιτούν δαπάνες όπως οι θεομηνίες) έχει όμως και τα αυστηρά του.
Μπαίνει ένα ανώτατο όριο (πλαφόν) στη δυνατότητα μεταβολής των καθαρών δαπανών του δημοσίου και «κλειδώνει» για τέσσερα ολόκληρα χρόνια. Δηλαδή, από τις 21 Ιουνίου, οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρώπης θα έχουν έναν δείκτη βάσει των οποίων θα πορεύονται τον οποίο μάλιστα δεν θα είναι εύκολο να τον ξεγελάσει κανείς.
Γιατί; Διότι ακόμη και η μείωση ενός φορολογικού συντελεστή όπως αυτές που μπαίνουν στη λίστα των υποσχέσεων ενόψει κάλπης, έχουν ισοδύναμο αποτέλεσμα με την αύξηση των δαπανών. Παράδειγμα από την επικαιρότητα; Θέλεις να μειώσεις τον ΦΠΑ στα τρόφιμα και αυτό κοστίζει ένα δις. ευρώ; Μπορείς να το κάνεις.
Όμως, αν το δημοσιονομικό κόστος αυτού του μέτρου οδηγήσει τον συντελεστή των δαπανών πάνω από το επιτρεπόμενο όριο, τότε θα σπρώξεις τη χώρα σου στη διαδικασία του υπερβολικού ελλείμματος. Που σημαίνει ότι θα πρέπει να παρουσιάσεις αυτόματα «ισοδύναμα μέτρα» κυρίως από το σκέλος των δαπανών.
Δαπάνες για το κράτος είναι οι μισθοί οι συντάξεις, τα σχολεία, τα νοσοκομεία κλπ. Μπορεί να είναι και από το σκέλος των φόρων όπως για παράδειγμα η αύξηση της φορολογίας. Δεν «περνάει» όμως ένα μέτρο προσωρινού χαρακτήρα. Δηλαδή, μια έκτακτη εισφορά στα υπερκέρδη, δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει ένα μόνιμο μέτρο όπως είναι η μείωση του ΦΠΑ.
Το πιθανότερο είναι ότι η Ελλάδα δεν θα αντιμετωπίσει πρόβλημα με τους προϋπολογισμούς της φέτος και του χρόνου διότι προς το παρόν, η συνετή πολιτική συγκρατεί τον δείκτη των δαπανών και κάτω από τα όρια που -εκτός απροόπτου- θα θεσπίσει η Ευρώπη. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι υπάρχουν περιθώρια για εκτεταμένες παροχές.
Το 2025 για παράδειγμα, μπορεί να «χωρέσει» τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 0,5% (θα έχουμε άλλη μία ισόποση το 2027) αλλά και την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος. Αν τα πράγματα κυλήσουν καλύτερα από ότι προβλέπεται, το «απόθεμα» των δαπανών μπορεί να μπει στην άκρη για μελλοντική χρήση.
Όμως η ιστορία ότι αποδίδουν για κάποιο λόγο καλύτερα τα φορολογικά έσοδα, μπαίνουν λεφτά στα ταμεία και δημιουργούνται τα περιθώρια για διανομή, έχει τελειώσει οριστικά. Πάμε σε ένα νέο σκηνικό μετά την 21η Ιουνίου όχι μόνο εμείς αλλά όλη η Ευρώπη. Ας το συνειδητοποιήσουμε για να έχουμε και καλύτερη αντίληψη για το αν μπορούν να γίνουν ή όχι αυτά που ακούμε στους τηλεοπτικούς δέκτες…
