Ανοδικά κινήθηκαν οι ελληνικές εξαγωγές το 2024 σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τα οποία επεξεργάστηκαν ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εξαγωγέων και το Κέντρο Εξαγωγικών Ερευνών και Μελετών.
Σύμφωνα με την ανάλυση των δύο οργανισμών οι εξαγωγές τον Δεκέμβριο του 2024 διευρύνθηκαν κατά 292,4 εκατ. ευρώ (7,8%) και ανήλθαν σε 4,03 δισ. ευρώ έναντι 3,74 δισ. ευρώ κατά τον ίδιο μήνα του έτους 2023.
Εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών, εμφανίζεται αύξηση (16,2%), για έκτο συνεχόμενο μήνα, με αποτέλεσμα οι εξαγωγές να αγγίξουν τα 3,01 δισ. ευρώ από 2,59 δισ. ευρώ, δηλαδή αυξήθηκαν κατά 418,4 εκατ. ευρώ.
Συνολικά για το διάστημα Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου, από τα στοιχεία προκύπτει ότι οι εξαγωγές υποχώρησαν μόλις κατά -2,2% και άγγιξαν τα 49,90 δισ. ευρώ από 51,02 δισ. ευρώ, μειώθηκαν δηλαδή κατά 1,12 δισ. ευρώ, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023.
Χωρίς τα πετρελαιοειδή, οι εξαγωγές για το δωδεκάμηνο του 2024 με τη συνεχόμενη αύξηση των τελευταίων έξι μηνών διαμορφώθηκαν στα 36,09 δισ. ευρώ από 35,27 δισ. ευρώ, δηλαδή είναι ελαφρώς αυξημένες κατά 819,8 εκατ. ευρώ ή κατά 2,3%.
Καθοριστικό ρόλο, στην τελική διαμόρφωση του ύψους των εξαγωγών, διαδραμάτισε η πτώση των πετρελαιοειδών - καυσίμων και των λαδιών. Οι συνεχείς προσπάθειες των Ελλήνων εξαγωγέων, μέσα στις δύσκολες συνθήκες που επικρατούσαν στο 2024, πόλεμος στο Ισραήλ και στην Ουκρανία, οικονομική αστάθεια σε δυνατές χώρες της ΕΕ, αυξημένο ενεργειακό κόστος, οδήγησαν σε ένα τελικά ισορροπημένο αποτέλεσμα.
Το 2025, μια χρονιά γεμάτη προκλήσεις και με τον ορατό κίνδυνο της επιβολής δασμών από πλευράς ΗΠΑ, απαιτεί τη συστράτευση όλων των εμπλεκόμενων (κυβέρνηση, φορείς, εξαγωγείς), προκειμένου να γυρίσουμε σε θετικό πρόσημο, αποδεικνύοντας ότι η Ελλάδα είναι μια δυναμική χώρα, που μπορεί να κερδίσει το στοίχημα των εξαγωγών και της ευρύτερης ανάπτυξης».
Ανοδικά οι εξαγωγές σε ΕΕ – Μεγαλύτερη η άνοδος προς τρίτες χώρες
Όσον αφορά στην πορεία των εξαγωγών ανά γεωγραφικές περιοχές το Δεκέμβριο του 2024, παρατηρείται αύξηση των αποστολών προς τις χώρες της Ε.Ε. (4,6%) ενώ ακόμη μεγαλύτερη είναι η αύξηση προς τις τρίτες χώρες (11,6%). Όταν, όμως, εξαιρεθούν τα πετρελαιοειδή, η εικόνα ενισχύεται ακόμη περισσότερο, οι εξαγωγές προς τις Χώρες της ΕΕ καταγράφουν άνοδο (15,2%), όπως και οι εξαγωγές προς τις τρίτες χώρες (17,9%), σε σχέση με τον αντίστοιχο περσινό μήνα.
Αναφορικά με το ποσοστό των εξαγωγών που κατευθύνονται στις αγορές των κρατών-μελών της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των πετρελαιοειδών, αυτό μειώθηκε κατά 1,7 μονάδες και άγγιξε το 51,9% έναντι 53,6% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα το 2023. Αντιστρόφως ανάλογη είναι η εικόνα που καταγράφεται για το ποσοστό των εξαγωγών προς τις τρίτες χώρες, που διαμορφώθηκε στο 48,1% έναντι 46,4%. Χωρίς τα πετρελαιοειδή, το μερίδιο των εξαγωγών προς τις χώρες της ΕΕ διαμορφώνεται στο 62,3% και των τρίτων χωρών στο 37,7%.
Εξετάζοντας την κατανομή των εξαγωγών για το διάστημα Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου του 2024, διαπιστώνεται ότι η συνολική αξία των εξαγωγών, συμπεριλαμβανομένων των πετρελαιοειδών, υποχώρησε προς τις χώρες της ΕΕ (-5,9%) ενώ προς τις τρίτες χώρες αυξήθηκε ελαφρώς (2,7%). Χωρίς τα πετρελαιοειδή, οι εξαγωγές παραμένουν στάσιμες προς τις χώρες της ΕΕ (-0,1%), ενώ διευρύνονται προς τις τρίτες χώρες (7,1%).
Αυξητικές τάσεις σε 8 από τους 10 κυριότερους κλάδους προϊόντων
Σχετικά με τις μεγάλες κατηγορίες προϊόντων, τον Δεκέμβριο του 2024 καταγράφονται αυξητικές τάσεις σε 8 από τους 10 κυριότερους κλάδους προϊόντων. Πιο συγκεκριμένα, ποσοστιαία άνοδος καταγράφεται στις ακόλουθες κατηγορίες: Τρόφιμα (11,1%), Βιομηχανικά (10,4%), Χημικά (14,8%), Μηχανήματα (4,7%) και Διάφορα Βιομηχανικά (29,9%), σε σχέση με τον περσινό Δεκέμβριο.
Σημαντικά, όμως, διευρυμένες εμφανίζονται και εκείνες των Πρώτων Υλών (30,6%), των Λαδιών (70,5%) και των χαμηλών σε αξία εξαγωγών, Εμπιστευτικών Προϊόντων (59,2%), σε σχέση με το Δεκέμβριο του 2023.
Αντίθετα, μειωμένες είναι οι εξαγωγές, της κυριότερης προϊοντικής κατηγορίας, των Πετρελαιοειδών-Καυσίμων (-4,1%) και των χαμηλών σε αξία εξαγωγών των Ποτά & Καπνός (-2,8%), σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του περασμένου έτους.
Εξετάζοντας το δωδεκάμηνο Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2024, πτώση καταγράφουν οι εξαγωγές των 5 από τις 10 μεγάλες κατηγορίες προϊόντων: Πετρελαιοειδή-Καύσιμα (-9,5%), Βιομηχανικά (-0,6%), Μηχανήματα (-2,6%), Λάδια (-23,9%), καθώς και οι μικρότερες σε αξία εξαγωγές των Εμπιστευτικών Προϊόντων κατά -2%.
Παράλληλα όμως, αυξημένες εμφανίζονται εκείνες των Τροφίμων (8,9%), Χημικών (2,6%), των Διαφόρων Βιομηχανικών (0,5%), των Πρώτων Υλών (7,7%) και των Ποτά & Καπνός (+8,6%), σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό δωδεκάμηνο.
Το πρόβλημα με τις ΗΠΑ
Οι πιθανές πολιτικές προστατευτισμού της κυβέρνησης Τραμπ στις ΗΠΑ αναμένεται να έχει ορισμένες έμμεσες επιπτώσεις σύμφωνα με τα όσα αναφέρουν οι αναλυτές της Eurobank σε πρόσφατο οικονομικό Δελτίο της τράπεζας.
Για το 11μηνο Ιανουαρίου - Νοεμβρίου 2024 η βαρύτητα των ΗΠΑ επί του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών εμπορευμάτων ήταν της τάξης του 4,8% ή €2.193,8 εκατ. σε τρέχουσες τιμές. Ωστόσο, πέρα από άμεσες, οι επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία από πιθανές πολιτικές προστατευτισμού εκ μέρους των ΗΠΑ δύναται να είναι και έμμεσες. Οι έμμεσες επιπτώσεις μπορεί να προέλθουν από τους εμπορικούς δεσμούς της Ελλάδας με την Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 κρατών μελών, καθότι περί το 20% των εξαγωγών εμπορευμάτων της ΕΕ-27 αγοράζεται από φορείς των ΗΠΑ.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία εμπορευματικών συναλλαγών της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Eurostat), η αξία των ελληνικών εξαγωγών εμπορευμάτων προς τις ΗΠΑ το 11μηνο Ιαν-Νοε-24 διαμορφώθηκε στα €2.193,8 εκατ. Την ίδια περίοδο, η αξία των ελληνικών εισαγωγών εμπορευμάτων από τις ΗΠΑ ανήλθε στα €1.990,3 εκατ. Ως εκ τούτου, το ισοζύγιο εμπορευμάτων ανάμεσα στην Ελλάδα και τις ΗΠΑ ήταν πλεονασματικό στα €203,5 εκατ.[1] Στις επί μέρους κατηγορίες εμπορευμάτων τα τρόφιμα και ζώα ζωντανά κατέγραψαν το μεγαλύτερο πλεόνασμα (€521,6 εκατ.) και τα ορυκτά καύσιμα, λιπαντικά κλπ. το μεγαλύτερο έλλειμμα (-€399,0 εκατ.).
Το μερίδιο των ΗΠΑ στις συνολικές εξαγωγές εμπορευμάτων της Ελλάδας διαμορφώθηκε στο 4,8% το 11μηνο Ιαν-Νοε-24, ελαφρώς υψηλότερα σε σύγκριση με τον μακροχρόνιο μέσο όρο (4,5%).
Για το σύνολο του έτους 2024 σύμφωνα με την Eurobank, οι εξαγωγές εμπορευμάτων της Ελλάδας προς τις ΗΠΑ αναμένεται να διαμορφωθούν στο 1,0% του ΑΕΠ. Σε ό,τι αφορά τις επί μέρους κατηγορίες εμπορευμάτων, το μερίδιο των ΗΠΑ στις ελληνικές εξαγωγές των τροφίμων και ζώων ζωντανών ήταν 7,7% το 11μηνο Ιαν-Νοε-24 και ακολούθησαν: λάδια και λίπη ζωικής ή φυτικής προέλευσης (7,2%), μηχανήματα και υλικό μεταφορών (6,5%), βιομηχανικά είδη ταξινομημένα κυρίως κατά πρώτη ύλη (5,1%), διάφορα βιομηχανικά είδη (3,9%), ορυκτά καύσιμα, λιπαντικά κλπ. (3,8%), ποτά και καπνός (2,6%), χημικά προϊόντα και συναφή (2,1%), πρώτες ύλες μη εδώδιμες, εκτός από καύσιμα (1,5%) και είδη και συναλλαγές μη ταξινομημένα κατά κατηγορίες (0,5%).
Συνεπώς, μια πιθανή αύξηση των δασμών (tariffs) στα προϊόντα που εισάγουν οι ΗΠΑ από την ΕΕ-27 δύναται να επηρεάσει αρνητικά ένα μέρος των ελληνικών εξαγωγών εμπορευμάτων προς τις ΗΠΑ. Για το 2024 οι ελληνικές εξαγωγές εμπορευμάτων προς τις ΗΠΑ εκτιμώνται στο 1% του ΑΕΠ της Ελλάδας ή στα €2,4 δισ. Το πόσο τελικά θα επηρεαστούν οι εξαγωγές εμπορευμάτων της Ελλάδας προς τις ΗΠΑ θα εξαρτηθεί από το ύψος της πιθανής ανόδου των δασμών και από τον βαθμό ευαισθησίας των ελληνικών εξαγωγών εμπορευμάτων προς τις ΗΠΑ στην άνοδο των δασμών.
