Η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων εξέδωσε σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας ακρόασης, την απόφασή της, που αφορά την προσφυγή της εταιρείας ΤΡΑΙΝΟΣΕ κατά του Διαχειριστή Υποδομής ΟΣΕ. Οι καταγγελίες της προσφεύγουσας εταιρείας επικεντρώθηκαν στη διαδικασία δημοσίευσης της Δήλωσης Δικτύου, στις συμβάσεις πρόσβασης στην υποδομή και στο ύψος των τελών χρήσης της σιδηροδρομικής υποδομής, τα οποία περιλαμβάνονται στις δηλώσεις Δικτύου για τα έτη 2020 και 2021.
Με δεδομένο, ότι η Δήλωση Δικτύου έχει βαρύνουσα σημασία για τη σιδηροδρομική αγορά, καθώς παρέχει στις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις την αναγκαία πληροφόρηση για τη σιδηροδρομική υποδομή (πρόσβαση, υποδομή, κατανομή χωρητικότητας, υπηρεσίες, και χρεώσεις), η Αρχή, αρχικά διερεύνησε σε βάθος τους καταγγελλόμενους ισχυρισμούς και στη συνέχεια κάλεσε σε ακρόαση τα εμπλεκόμενα μέρη. Ακολούθως, την 1η Ιουλίου 2022, η Ολομέλεια της Ρυθμιστικής Αρχής εξέδωσε τη σχετική απόφαση.
Οι διαπιστώσεις της Αρχής
Το σκεπτικό της απόφασης που εξέδωσε η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων επί της προσφυγής, μετά και την κλήση σε ακρόαση των εμπλεκόμενων μερών, περιλαμβάνει συνοπτικά τις εξής διαπιστώσεις:
Οι Δηλώσεις Δικτύου 2020 και 2021 δημοσιεύτηκαν από τον Διαχειριστή Υποδομής χωρίς να έχει προηγουμένως τηρηθεί η προβλεπόμενη διαδικασία διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη και ειδικά με τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις οι οποίες ήταν αδειοδοτημένες κατά την κρίσιμη χρονική περίοδο.
Δεν έχει συναφθεί Σύμβαση Πρόσβασης στην εθνική σιδηροδρομική υποδομή για τα έτη 2020 και 2021 μεταξύ της προσφεύγουσας και του Διαχειριστή Υποδομής μολονότι, αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη σύννομη δραστηριοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ Α.Ε στην υποδομή αυτή.
Ο ΟΣΕ δεν έχει υποβάλει στον υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών τη προβλεπόμενη εισήγηση που τεκμηριώνεται με τεχνικοοικονομική μελέτη σχετικά με τον καθορισμό του πλαισίου, των κανόνων και των νέων κριτηρίων χρέωσης των τελών χρήσης της σιδηροδρομικής υποδομής, σύμφωνα με την οποία, τα τέλη ορίζονται ίσα με το κόστος που προκύπτει άμεσα ως αποτέλεσμα της εκτέλεσης της σιδηροδρομικής υπηρεσίας (άμεσο κόστος). Ούτως ώστε στη συνέχεια να εκδοθεί η προβλεπόμενη υπουργική απόφαση, για τον καθορισμό του πλαισίου, των κανόνων και των κριτηρίων χρέωσης, σύμφωνα με το άρθρο 31§3 εδαφ. δ’ του ν.4408/2016
Η απόφαση
Η Ολομέλεια της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων αποφάσισε ομόφωνα τα εξής:
Επί των Δηλώσεων Δικτύου 2020 και 2021:
Εντός 30 ημερών από την κοινοποίηση απόφασης ο ΟΣΕ καλείται να διενεργήσει διαδικασία διαβούλευσης επί των Δηλώσεων Δικτύου 2020 και 2021, αναρτώντας σχέδια Δηλώσεων Δικτύου 2020 και 2021 σε ειδικό, εμφανές και ευχερώς προσβάσιμο σημείο στον διαδικτυακό του ιστότοπο. Επίσης, καλείται να κοινοποιήσει τα εν λόγω σχέδια στη ΡΑΣ και στις εμπλεκόμενες σιδηροδρομικές επιχειρήσεις οι οποίες ήταν αδειοδοτημένες κατά τον κρίσιμο χρόνο, ήτοι στις ΣΤΑΣΥ, PEARL και RAIL CARGO LOGISTICS (RCLG). Η χρονική διάρκεια της διαβούλευσης δεν πρέπει να είναι μικρότερη από 15 ημέρες, ούτε μεγαλύτερη από 30 ημέρες.
Οι ενδιαφερόμενοι θα κληθούν να υποβάλουν τις απόψεις τους στον Διαχειριστή με κάθε πρόσφορο τρόπο, στο πλαίσιο δε αυτό, θα μπορούν να συνυποβάλουν κάθε τυχόν σχετική τεχνικοοικονομική μελέτη ή στοιχείο. Η Αρχή διατηρεί την ευχέρεια να υποβάλει παρατηρήσεις επί των ως άνω σχεδίων Δηλώσεων Δικτύου. Οι εν λόγω παρατηρήσεις, όπως και οι απόψεις όλων των ενδιαφερόμενων μερών, πρέπει να ληφθούν υπόψη από τον ΟΣΕ.
Μετά το πέρας της συλλογής των ως άνω παρατηρήσεων, απόψεων και στοιχείων, ο ΟΣΕ καλείται να προβεί σε αξιολόγηση αυτών και, στη συνέχεια, να συντάξει τις Δηλώσεις Δικτύου 2020 και 2021 σε οριστική μορφή, αναμορφώνοντας, όπου κρίνει σκόπιμο ή/και αναγκαίο, τα σχέδια των εν λόγω Δηλώσεων, με ειδική αιτιολογία, την οποία αναρτά στο οικείο σημείο του διαδικτυακού του ιστοτόπου.
Το αργότερο εντός τριάντα 30 ημερών από την ολοκλήρωση της διαβούλευσης, ο ΟΣΕ καλείται να δημοσιεύσει τις οριστικές Δηλώσεις Δικτύου 2020 και 2021, αναρτώντας αυτές σε ειδικό, εμφανές και ευχερώς προσβάσιμο σημείο στον διαδικτυακό του ιστότοπο και να τις κοινοποιήσει αμελλητί στη ΡΑΣ και στις ενδιαφερόμενες σιδηροδρομικές επιχειρήσεις.
Για το τρέχον χρονικό διάστημα και μέχρι την οριστική διαμόρφωση και δημοσίευση των Δηλώσεων Δικτύου 2020 και 2021, με βάσει τις προαναφερθείσες προβλέψεις, τα τέλη χρήσης της εθνικής σιδηροδρομικής υποδομής για τα συγκεκριμένα έτη (2020 και 2021) υπολογίζονται με βάση τη Δήλωση Δικτύου 2019.
Μετά τη δημοσίευση των Δηλώσεων Δικτύου, ο ΟΣΕ καλείται να προβεί στην αναδρομική εφαρμογή τους για τα έτη αναφοράς (2020 και 2021), διενεργώντας τους τυχόν αναγκαίους αντιλογισμούς και συνυπολογίζοντας τις μέχρι το χρονικό εκείνο σημείο τυχόν καταβολές τελών χρήσης της υποδομής εκ μέρους των ενδιαφερόμενων σιδηροδρομικών επιχειρήσεων.
Για τη σύναψη Σύμβασης Πρόσβασης ΟΣΕ -ΤΡΑΙΝΟΣΕ στο δίκτυο για τα έτη 2020 και 2021
Εντός 10 ημερών από την κοινοποίηση της απόφασης της Αρχής στα εμπλεκόμενα μέρη, καλούνται να προσέλθουν σε καλόπιστες και ειλικρινείς διαπραγματεύσεις για τη σύναψη Σύμβασης Πρόσβασης στην εθνική σιδηροδρομική υποδομή για τα έτη 2020 και 2021, μετά από σχετική έγγραφη πρόσκληση του ΟΣΕ. Για τις διαπραγματεύσεις αυτές ενδείκνυται η τήρηση πρακτικών.
Εντός είκοσι 20 ημερών, το αργότερο, από την έναρξη των διαπραγματεύσεων, θα πρέπει να ολοκληρωθεί η υπογραφή της σχετικής Σύμβασης Πρόσβασης και να ρυθμίζει τους όρους πρόσβασης της προσφεύγουσας στο δίκτυο για τα έτη 2020 και 2021.
Τα μέρη έχουν τη δυνατότητα να συμφωνήσουν μηχανισμό για την τακτοποίηση τυχόν οικονομικών οφειλών μέσω συμψηφισμών, αντιλογισμών ή μέσω άλλης, κοινά αποδεκτής και επιστημονικά δόκιμης μεθοδολογίας, ή/και τη δικαστική ή εξώδικη ρύθμιση των οφειλών αυτών.
Για τη σύνταξη τεκμηριωμένου πλαισίου κανόνων και κριτηρίων χρέωσης των τελών χρήσης
Τέλος με την παρούσα απόφαση, η Αρχή, καλεί τον ΟΣΕ εντός τριών μηνών, να καταρτίσει και να υποβάλει στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών τεκμηριωμένη εισήγηση για την έκδοση υπουργικής απόφασης σχετικά με τον καθορισμό του πλαισίου, των κανόνων και των κριτηρίων χρέωσης των τελών χρήσης της εθνικής σιδηροδρομικής υποδομής, η οποία θα πρέπει να κοινοποιηθεί στη ΡΑΣ. (άρθρο 31 παρ. 3 του ν. 4408/2016). Η εισήγηση πρέπει να τεκμηριώνεται από ειδική, κατάλληλη και επαρκή τεχνικοοικονομική μελέτη, η οποία να είναι σύμφωνη με την ισχύουσα νομοθεσία, σύμφωνα με την οποία, τα τέλη ορίζονται ίσα με το κόστος που προκύπτει άμεσα ως αποτέλεσμα της εκτέλεσης της σιδηροδρομικής υπηρεσίας (άμεσο κόστος).
