Το μεγάλο στοίχημα για την ελληνική οικονομία φέτος είναι να ξεπεράσει την κρίση με τη μικρότερη δυνατή επιβράδυνση της ανάπτυξης και ταυτόχρονα να καλύψει το χαμένο έδαφος από τυχόν πισωγυρίσματα που συνήθως συνοδεύουν τις προεκλογικές περιόδους και τον πρώτο καιρό των νέων κυβερνήσεων. Και μπορεί το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης να αναμένει κύμα επενδύσεων, τόσο μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, όσο και μέσω της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας – η οποία συνοδεύεται από εισροές μακροπρόθεσμων επενδυτικών κεφαλαίων – όμως ο τουρισμός θα παίξει για ακόμη μία χρονιά πρωταγωνιστικό ρόλο.
Το 2022 ήταν έτος σταθμός για τον πανίσχυρο ελληνικό τουρισμό. Παρά τον πόλεμο στην Ουκρανία, την ενεργειακή κρίση, τον πληθωρισμό, την ακρίβεια και την… απομόνωση των Κινέζων, οι αφίξεις εκτιμάται ότι ξεπέρασαν το 90% του 2019, ενώ οι εισπράξεις πλησίασαν στο 100% του 2019, που σημειωτέον ήταν έτος-ρεκόρ για την Ελλάδα. Πόσο πιθανό είναι να δούμε ακόμη καλύτερες επιδόσεις, σε μία χρονιά που ο υψηλότερος πληθωρισμός των τελευταίων δεκαετιών περιορίζει το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών σε ΗΠΑ, Μ. Βρετανία και Γερμανία; Σε μία χρονιά που η ρωσική αγορά παραμένει εκτός παιχνιδιού και που είναι αμφίβολο πόσοι Κινέζοι θα ταξιδέψουν στην Ευρώπη;
Αν ρωτούσατε ένας έμπειρο παράγοντα του τουρισμού πριν από 3-4 μήνες τι «βλέπει» για το καλοκαίρι του 2023 θα σας έλεγε ότι το μόνο σίγουρο είναι πως τα νούμερα θα είναι πολύ χαμηλότερα από το 2022. Σε ένα τέτοιο σενάριο, η ελληνική οικονομία θα έχανε το δυνατό της χαρτί και η ανάπτυξη θα περιοριζόταν σε οριακά θετικό έδαφος. Τα καταστροφικά, ωστόσο, σενάρια διαψεύστηκαν. Ο χειμώνας δεν έφερε ύφεση στην Ευρώπη, ενώ ακόμη και στη Γερμανία που η οικονομική δραστηριότητα δείχνει να συρρικνώνεται το τελευταίο τρίμηνο, αν δεν υπήρχε η ακρίβεια κανείς δεν θα μιλούσε για ύφεση. Μέχρι και η Κίνα «άνοιξε» ξανά με τους κινέζους να έχουν και γεμάτα πορτοφόλια και δίψα για ταξίδια, αφού σχεδόν 3 χρόνια είναι κλεισμένοι στα σπίτια τους.
Η γερμανική είναι μία πολύ κρίσιμη αγορά, αν λάβουμε υπόψη ότι το 2019 που είχαμε την καλύτερη τουριστική επίδοση όλων των εποχών, οι Γερμανοί ήταν πρώτοι σε δαπάνες, ξοδεύοντας περίπου 3 δισ. ευρώ στη χώρα μας.
Παρά τις μεγάλες προκλήσεις, τα πρώτα σημάδια από τις κρατήσεις είναι πολύ ενθαρρυντικά και ο ελληνικός τουρισμός ετοιμάζεται για ένα ακόμη εντυπωσιακό καλοκαίρι. Γερμανοί, Βρετανοί και Αμερικανοί θα είναι ξανά σε πρώτο πλάνο, όμως η έλευση Κινέζων τουριστών θα μπορούσε να είναι «make or break» παράγοντας για το σύνολο του ευρωπαϊκού τουρισμού. Μέχρι στιγμής οι κρατήσεις από την Κίνα είναι περιορισμένες, αλλά οι ειδικοί εκτιμούν ότι το μεγάλο κύμα τουριστών από την Κίνα θα αρχίσει μετά το Πάσχα.
Βέβαια, ειδικότερα για τη χώρα μας, να πούμε ότι οι Κινέζοι δεν επισκέπτονται την Ελλάδα τόσο μαζικά όσο πολλοί μπορεί να φαντάζονται. Μόνο η Ιταλία βρίσκεται στο top 10 των πιο δημοφιλών τουριστικών προορισμών για τους Κινέζους τουρίστες, με περίπου 3 εκατομμύρια επισκέπτες το 2019. Η Ελλάδα δεν είναι ούτε στην πρώτη 20άδα, όπου από την Ευρώπη βρίσκονται μόνο η Γερμανία, η Γαλλία. Η Αυστρία και η Ελβετία. Παρ’ όλα αυτά, θα μπορούσαν να αποτελούν στόχο γιατί εκτιμάται πως ξοδεύουν 5 φορές περισσότερα από τους Γερμανούς, που είναι οι πρώτοι σε έξοδα στην Ελλάδα.
Ένας άλλος γρίφος είναι η αμερικανική αγορά, η οποία συνέβαλε τα μέγιστα πέρσι στα εκπληκτικά νούμερα του ελληνικού τουρισμού. Εκεί όλα θα κριθούν από την οικονομία. Η Αμερική πιθανότατα γλιτώνει την ύφεση και δεν αποκλείεται να δούμε ανάκαμψη ταχύτερα απ’ ότι πιστεύουν οι περισσότεροι. Για την έλευση Αμερικανών τουριστών ρόλο θα παίξει και το χρηματιστήριο, καθώς έχει αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των ερασιτεχνών επενδυτών που τοποθέτησαν εκ νέου τις οικονομίες τους σε μετοχές, κρυπτονομίσματα και άλλα assets. Αν η Wall Street διαψεύσει τις Κασσάνδρες, ο πληθωρισμός αποκλιμακωθεί ταχύτερα και η Fed σταματήσει τις αυξήσεις επιτοκίων, το κλίμα θα αλλάξει άρδην.
Για τη Μ. Βρετανία τα πράγματα δεν είναι καλά, καθώς είναι η μοναδική οικονομία της Ευρώπης που αναμένεται να πέσει σε ύφεση καθ’ όλη τη διάρκεια του 2023. Κι όμως, οι προκρατήσεις από Βρετανούς είναι μέχρι στιγμής πολύ ενθαρρυντικές, αποδεικνύοντας ότι η σχέση τους με το ελληνικό καλοκαίρι δύσκολα μπορεί να κλονιστεί.
Πολλά τα «αν» και πολλές οι αβεβαιότητες, όμως οι οιωνοί είναι πλέον πολύ καλύτεροι και το ελληνικό ΑΕΠ θα μπορούσε να δεχθεί ώθηση και να ξεπεράσει για τρίτη διαδοχική χρονιά τις προσδοκίες.
