Τρεις περίπου μήνες πέρασαν από τότε που ο Πρωθυπουργός είχε κληθεί να απαντήσει σε ένα καυτό ερώτημα στο περιθώριο του Παγκοσμίου Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός: "Σε μια εποχή που πολλοί αναρωτιόνται γιατί να επενδύσουν στην Ελλάδα, τι μήνυμα θα τους στέλνατε";
Απαντώντας ο Αλέξης Τσίπρας είχε κάνει λόγο για ενδείξεις ανάκαμψης της οικονομίας, για "χώρα ευκαιριών", προσθέτοντας ότι "τις τελευταίες εβδομάδες βλέπουμε πολλούς να εμπιστεύονται ξανά την Ελλάδα", εννοώντας προφανώς το ντιλ της Cosco με τον ΟΛΠ, και την παραχώρηση των 14 αεροδρομίων στη Fraport.
Σύμφωνοι, και τα δύο ντιλ είναι από τα μεγαλύτερα των τελευταίων ετών. Αλλά στη περίπτωση του Πειραιά, η Cosco έμεινε μέχρι τέλους στην κούρσα επειδή το αντικείμενο δεν εξαρτάται από τις περιπέτειες της ελληνικής οικονομίας. Τα κέρδη είναι "τράνζιτ", τα εμπορευματοκιβώτια φεύγουν σιδηροδρομικώς από τον Πειραιά για τις αγορές της Κεντρικής και Δυτικής Ευρώπης, όπου και εδρεύουν οι πελάτες. Κάποια στιγμή -που θα πάει- θα ανοίξει και η γραμμή στην Ειδομένη και η κατάσταση θα ομαλοποιηθεί.
Αντίστοιχα, τραβώντας την "κουρτίνα" πίσω από την απόφαση της Fraport να επενδύσει στα περιφερειακά αεροδρόμια, βρίσκει κανείς τη μοναδική μας βαριά βιομηχανία, τον τουρισμό. Ύστερα απ'' αυτά, τι; Ποιος ξένος θα άνοιγε το πορτοφόλι του για να επενδύσει, για παράδειγμα, στους ελληνικούς αυτοκινητόδρομους, όταν η κίνηση έχει μειωθεί 30%; Ποιος θα αγόραζε σήμερα τη ΔΕΗ, εάν φυσικά πωλούνταν, όταν την πνίγουν τα φέσια; Δεν είναι δύσκολη η απάντηση, πόσω μάλλον όταν οι ξένοι αντιμετωπίζουν πλέον την Ελλάδα με όρους αναδυόμενης οικονομίας αντί για αναπτυγμένης.
Αυτά φυσικά δεν τα είπε χθες ο επικεφαλής της Fraport Στέφαν Σούλτε. Ο άνθρωπος ήρθε εδώ για business, τώρα η κυβέρνηση είναι σύμμαχός του. Αλλά παρουσιάζοντας για πρώτη φορά τους στόχους του γερμανικού ομίλου στους διαπιστευμένους δημοσιογράφους, είπε το αυτονόητο. Ο ελληνικός τουρισμός αντέχει στη κρίση, τα capital controls δεν τον αγγίζουν και έχει τεράστιες προοπτικές. Αυτός είναι ο λόγος που η Fraport επένδυσε 1,23 δισ. ευρώ στα 14 ελληνικά περιφερειακά αεροδρόμια, και που παρά την εγχώρια γκρίνια πιστεύει ότι η φετινή χρονιά θα είναι καλύτερη από τη προηγούμενη. Δεν είναι η μόνη: Η "βαριά βιομηχανία" μας θα προσελκύσει φέτος μεταξύ 24 και 25 εκατ. τουρίστες. Τουλάχιστον 700.000 περισσότερους από τους επισκέπτες του 2015, ενώ στη καλύτερη περίπτωση η αύξηση θα φτάσει το 1,5 εκατομμύριο.
Σύμφωνοι, αλλά η επιβεβαίωση των εκτιμήσεων προϋποθέτει την ταχεία ολοκλήρωση της αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος και τη διαχείριση των προσφυγικών ροών.
Και αν είναι έτσι γιατί ο Σούλτε δεν ανησυχεί; Ποιος είπε ότι δεν ανησυχεί; Αυτό που άλλωστε φαίνεται δε σημαίνει πως είναι και έτσι. Ασφαλώς και οι Γερμανοί προβληματίζονται. Αν ωστόσο διατυμπάνιζαν τον προβληματισμό τους θα ήταν σαν να πυροβολούσαν τα πόδια τους. Έτσι λοιπόν ο Σούλτε κράτησε χθες χαμηλά τους τόνους. "Ας μη κάνουμε σπέκουλα με αρνητικά σενάρια", είπε όταν ερωτήθηκε κατά πόσο ανησυχεί για την πορεία της αξιολόγησης. Το αυτό έκανε και όταν ερωτήθηκε αν επηρεάζει την επένδυση τυχόν επιδείνωση του προσφυγικού, αναφορικά με τα αεροδρόμια Λέσβου, Σάμου, Κω, που συγκαταλέγονται ανάμεσα στα 14. Αρνήθηκε επίσης να σχολιάσει παλαιότερες δηλώσεις κορυφαίων υπουργών που είχαν ταχθεί κατά της συγκεκριμένης αποκρατικοποίησης, όπως και αν φοβάται νέα, μελλοντικά εμπόδια από τη κυβέρνηση.
Συμπέρασμα; Το αντιεπενδυτικό κλίμα που τροφοδοτούν συνεχώς με δηλώσεις τους κυβερνητικά στελέχη, οι φόροι, η γραφειοκρατία, το φάντασμα νέων περιπετειών που πλανάται πάνω από τη χώρα εφόσον καθυστερήσει η αξιολόγηση, συντηρούν ένα τοξικό επιχειρηματικό περιβάλλον. Είναι αλήθεια ότι ο πανταχού παρών κρατισμός και τα αντάρτικα κατά των αποκρατικοποιήσεων καθιστούν αργό και βασανιστικό τον μετασχηματισμό της Ελλάδας σε κανονική ευρωπαϊκή χώρα. Κάτι σαν μαρτύριο της σταγόνας.
Επίσης αλήθεια όμως είναι πως ο ελληνικός τουρισμός μοιάζει σαν να έχει αυτονομηθεί απ' όλα αυτά. Λες και κινείται μακριά από τη "στασιμομιζέρια" της ελληνικής πραγματικότητας. Υπό αυτή την έννοια δεν αποτελεί μέτρο σύγκρισης. Δεν σημαίνει δηλαδή ότι επειδή η Fraport θα επενδύσει στα ελληνικά αεροδρόμια, η χώρα άλλαξε, η οικονομία βελτιώθηκε, τα νεύρα των επιχειρήσεων έπαψαν να δοκιμάζονται. Το αντίθετο.
"Είναι ο τουρισμός ηλίθιε", θα μπορούσε να πει κάποιος παραφράζοντας τη γνωστή ρήση, υπονοώντας ότι αφού ένα φυσικό πλεονέκτημα έχει όλο και όλο η Ελλάδα, ας το βελτιώσουμε σε επίπεδο υποδομών με ευρωπαϊκά αεροδρόμια.
Δεν έχει κάτι το υποτιμητικό η φράση "γκαρσόνια της Ευρώπης", ας γίνουμε, αλλά παρέχοντας υπηρεσίες υψηλής ποιότητας.
Γ. Φ.
