Του Κωνσταντίνου Χαροκόπου
Ο εμπορικός πόλεμος που κήρυξε ο πρόεδρος Τραμπ, κατά πάντων των εμπορικών εταίρων των ΗΠΑ, εξελίσσεται με ιδιαίτερη ταχύτητα και εξαπλώνεται σε περισσότερα προϊόντα και σε ευρύτερες παραγωγικές δραστηριότητες. Οι αναλυτές όλων των επενδυτικών οίκων, στην εκτίμησή τους για την πορεία των αγορών και του ρίσκου που συνοδεύουν τα δεδομένα, αναγκάζονται να σχεδιάζουν σενάρια, βασισμένα στον τρόπο με τον οποίο ενδεχομένως θα αντιδράσουν η Κίνα και η Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και η ίδια η αμερικανική οικονομία. Όσο δε θα πλησιάζουμε στις εκλογές της 6ης Νοεμβρίου στις ΗΠΑ, τα πράγματα θα γίνονται όλο και πιο θολά. Ανατρέχοντας στην ιστορία της οικονομίας, το μυαλό μας πηγαίνει στο περίφημο «Smoot - Hawley Tariff Act», που έχει αφήσει τα σημάδια του στην πορεία του Dow Jones.
Ήταν ο Μάιος του 1929. Το σχέδιο νόμου, που έμεινε γνωστό στην ιστορία ως «Smoot - Hawley Tariff Act», υποστηρίχθηκε από τον γερουσιαστή Σμουτ και τον βουλευτή Χόλεϊ και αύξανε τους δασμούς σε πάνω από 20.000 εισαγόμενα είδη στις Ηνωμένες Πολιτείες στο ύψος-ρεκόρ του 45%. Σύμφωνα με τον Μπεν Μπερνάνκι που διετέλεσε ως 14ος πρόεδρος στην Federal Reserve, από το 2006 ώς το 2014, ο συγκεκριμένος νόμος αποδείχτηκε ιδιαίτερα αντιπαραγωγικός και συνέβαλε στην παγκόσμια ύφεση που ακολούθησε. Το σχέδιο νόμου βασιζόταν στις προεκλογικές εξαγγελίες προστασίας των Αμερικανών αγροτών, που αποτελούσαν το 25% του ενεργού πληθυσμού πριν από την Μεγάλη Ύφεση.
Μόλις το νομοσχέδιο ψηφίστηκε από το Κογκρέσο των ΗΠΑ, ο Dow Jones βυθίστηκε στις 191 μονάδες. Τον Ιούνιο του 1929, το νομοσχέδιο φτάνει στη Γερουσία, όπου οι Ρεπουμπλικανοί γερουσιαστές εκθέτουν ενστάσεις και το επανεξετάζουν. Οι αγορές αντιδρούν θετικά και ο Dow Jones φτάνει στις 3 Σεπτεμβρίου στις 216 μονάδες. Στις 21 Οκτωβρίου η Γερουσία όχι μόνο δίνει την υποστήριξή της στο νομοσχέδιο των δασμών και του προστατευτισμού για τα αγροτικά προϊόντα, αλλά εντάσσει στις διατάξεις του και μια γκάμα μη αγροτικών προϊόντων. Στις 31 Οκτωβρίου ο υποψήφιος πρόεδρος των ΗΠΑ, Χέρμπερτ Χούβερ, υποστηρίζει το σχέδιο νόμου και στις 24 Μαρτίου 1930, η Γερουσία υπερψηφίζει το «Smoot-Hawley Tariff Act», στην εμπλουτισμένη μορφή του. Στις 17 Ιουνίου 1930, ο πρόεδρος Χούβερ υπογράφει τον νόμο και ο Dow Jones καταρρέει στις 140 μονάδες. Οι εξαγωγές των ΗΠΑ μειώθηκαν από 7 δισ. δολ. στα 2,5 δισ. δολ., οι τιμές των σιτηρών διαλύθηκαν και εκατομμύρια αγρότες πτώχευσαν. Η Ιστορία έδειξε πως ο εμπορικός πόλεμος έχει αβέβαια αποτελέσματα.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον Φιλελεύθερο στις 17 Ιουλίου.
