Του Γιώργου Φιντικάκη
Στα χέρια του Αλέξη Τσίπρα πρόκειται να «σκάσει» μέσα στις επόμενες εβδομάδες ένα κύμα κατασχέσεων χρημάτων, ηλεκτρονικών πλειστηριασμών ακινήτων, και εκποιήσεων, που θα αποτελέσουν καθημερινότητα για χιλιάδες πολίτες.
Η τεχνολογία μπορεί να δώσει τέλος στα έκτροπα και τις βιαιοπραγίες εντός και εκτός των Ειρηνοδικείων, όπως τα επεισόδια προχθές στο Ρέθυμνο -όπου μέλη του κινήματος κατά των πλειστηριασμών ματαίωσαν τη διαδικασία έξωσης εμπόρου- δεν πρόκειται ωστόσο να λύσει το πολιτικό και κοινωνικό πρόβλημα που συνεπάγεται η επίσπευση των πλειστηριασμών.
Ηλεκτρονικοί ή όχι, οι πλειστηριασμοί πρώτης κατοικίας θα έχουν ισχυρό αντίκτυπο, αφενός κοινωνικό, αφετέρου πολιτικό αφού σημαίνουν άλλη μια διάψευση προσδοκιών για ένα μέρος του κόσμου που είχε πιστέψει το «κανένα σπίτι στα χέρια τραπεζίτη» και αναμφίβολα για τις ίδιες τις τράπεζες.
Τόσα χρόνια οι τελευταίες απέφευγαν τους πλειστηριασμούς τόσο για κοινωνικούς λόγους, όσο και για καθαρά οικονομικούς, φοβούμενες ότι θα πλημμύριζε η αγορά με χιλιάδες ακίνητα, βουλιάζοντας περαιτέρω τις τιμές. Ο κόμπος όμως έχει φτάσει στο χτένι καθώς μέχρι το 2019 υποχρεούνται να έχουν μειώσει κατά 40 δισ. ευρώ τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματά τους, και ενώ το ΔΝΤ έχει βάλει ανοικτά θέμα νέου διαγνωστικού ελέγχου της κεφαλαιακής τους επάρκειας. Παρέμβαση που αναμφίβολα θα προκαλέσει προβλήματα στο ταλαιπωρημένο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, καθώς έλεγχος χωρίς αποτελέσματα δεν είναι έλεγχος.
Η μεγάλη επομένως χρησιμότητα των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών για τις τράπεζες είναι ότι θα μπορούσαν να τους χρησιμοποιήσουν ως ένα ακόμη «ηχείο» για να διαδώσουν το μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση ότι πραγματοποιούν γενναίες και αποφασιστικές κινήσεις εκκαθάρισης του προβληματικού τους χαρτοφυλακίου, μαζί φυσικά με τις πωλήσεις πακέτων κόκκινων δανείων.
Εν αναμονή και της επίσκεψης Lagarde στην Αθήνα, που πολύ πιθανόν να επαναφέρει το θέμα, οι τράπεζες θα κάνουν ό,τι μπορούν για να στείλουν το μήνυμα ότι δεν έχουν ανάγκη νέας ανακεφαλαιοποίησης, καθώς βρίσκεται σε καλό δρόμο το μεγάλο πρόβλημα των 100 δισ κόκκινων δανείων. Καταρχήν κατά το δεύτερο τρίμηνο του έτους η μείωση των κόκκινων χαρτοφυλακίων των τεσσάρων συστημικών τραπεζών παρέμεινε εντός των στόχων, ένα άκρως κρίσιμο στοιχείο ενόψει του νέου stress test που θα διενεργήσει η ΕΚΤ το 2018. Από εκεί και πέρα η εικόνα αυτή όλο και θα βελτιώνεται, τόσο με κινήσεις πώλησης πακέτων μη εξυπηρετούμενων δανείων, όσο και μέσω των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, και άρα, σύμφωνα πάντα με αυτό το σκεπτικό, λόγος νέου διαγνωστικού ελέγχου της κεφαλαιακής τους επάρκειας, προφανώς και δεν υπάρχει.
Τα όσα λένε οι τραπεζίτες, επανέλαβε με το βάρος του θεσμικού του ρόλου, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννης Στουρνάρας, στέλνοντας μήνυμα προς το ΔΝΤ μέσω του «Βήματος της Κυριακής». Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος ανέφερε πως εάν το ΔΝΤ θέλει να φύγει από το ελληνικό πρόγραμμα, δεν υπάρχει κανέναν πρόβλημα για την χώρα γιατί δεν το χρειάζεται. «Αν θέλει το ΔΝΤ να φύγει, ας φύγει. Δεν τους χρειαζόμαστε πια», ήταν η δήλωση του κ. Στουρνάρα, που εκτιμάται ότι αφορά ευθέως στην απαίτηση του Ταμείου για νέο έλεγχο και εκτίμηση του κινδύνου ολόκληρου του χαρτοφυλακίου των δανείων των τεσσάρων συστημικών ομίλων, κάτι που είχε γίνει στο τέλος του 2015 προκειμένου να προσδιοριστούν οι κεφαλαιακές τους ανάγκες.
Σε αυτή την κουβέντα έρχεται και «κουμπώνει» και η επικείμενη διενέργεια των πρώτων ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, έως μια ακόμη «ηχηρή» κίνηση εκ μέρους των τραπεζών για την αποφασιστικότητα να καθαρίσουν τα χαρτοφυλάκιά τους.
Η παραπάνω όμως συζήτηση αφορά στο αμιγώς τραπεζικό σκέλος της υπόθεσης. Το ερώτημα είναι πως θα λειτουργήσουν και τα κοινωνικά αντανακλαστικά, εάν φτάσουμε να δούμε και στην Ελλάδα σκηνές Ισπανίας, δηλαδή ανθρώπους να μένουν μαζικά στο δρόμο.
Το σύστημα στο οποίο ποντάρουν οι τράπεζες για να καταλαγιάσουν οι αναταραχές στα Ειρηνοδικεία είναι το λεγόμενο «ισπανικό μοντέλο». Το πρόβλημα στην Ισπανία αφορούσε εκατοντάδες χιλιάδες κόκκινα στεγαστικά δάνεια, και αντιμετωπίστηκε με την βοήθεια της τεχνολογίας. Όπως και εκεί, έτσι και εδώ, οι υποψήφιοι πλειοδότες θα ενημερώνονται αμέσως από το σύστημα με ηλεκτρονικό μήνυμα για το ποσό της προσφοράς τους, τον ακριβή χρόνο υποβολής της, καθώς και ότι αυτή έχει εγκριθεί, ενώ ο υπάλληλος θα ανακηρύσσει τον υπερθεματιστή, ο οποίος και θα καταβάλει το τίμημα εντός δεκαημέρου.
Το ερώτημα ωστόσο παραμένει. Η κοινωνία και το πολιτικό σύστημα έχουν προετοιμαστεί για να αντέξουν μαζικούς πλειστηριασμούς ακινήτων; Ή περιστατικά σαν αυτό που συνέβη το Σάββατο στο Ρέθυμνο θα πολλαπλασιαστούν; Σύμφωνα με τα τοπικά μέσα ενημέρωσης, εκπρόσωποι εταιρείας που είχε αγοράσει την υπερχρεωμένη επιχείρηση εμπόρου στην παλιά πόλη του Ρεθύμνου, έσπασαν το λουκέτο και μπήκαν στο κατάστημα, και ενώ έξω από αυτό υπήρχε αστυνομική δύναμη των ΜΑΤ και μέλη του Κινήματος κατά των πλειστηριασμών που προσπαθούσαν να εμποδίσουν την όλη επιχείρηση.
Κατά πόσο τέτοια φαινόμενα θα πολλαπλασιαθούν τους επόμενους μήνες μένει προφανώς να φανεί. Σύμφωνα πάντως με τις πληροφορίες, πάνω από 10.000 ακίνητα αναμένεται να οδεύσουν προς πλειστηριασμό κατά τη διάρκεια του προσεχούς δωδεκαμήνου. Το σύστημα άλλωστε των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών ακινήτων, και μάλιστα στην αγοραία αξία τους, είναι ένα από τα προαπαιτούμενα της πρόσφατης αξιολόγησης.
Ήδη, με χθεσινή του ανάρτηση, το Κίνημα κατά των Πλειστηριασμών καλεί σε συλλαλητήρια και σε μεγάλη ενωτική διαδήλωση στην Αθήνα ενάντια στους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς προς τα τέλη Σεπτεμβρίου.
Φωτογραφία SOOC
