Με πτώση υποδέχτηκαν τα ιταλικά ομόλογα και οι μετοχές την παραίτηση του πρωθυπουργού του κυβερνητικού συνασπισμού Mario Draghi, την ημέρα που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αύξησε τα επιτόκια για πρώτη φορά από το 2011. Ο «Super Mario», ηγέτης του συνασπισμού τους τελευταίους 18 μήνες, υπέβαλε την παραίτηση του στον Πρόεδρο της Ιταλίας Sergio Mattarella μετά την κατάρρευση του κυβερνητικού σχήματος, ανοίγοντας τον δρόμο για πρόωρες εκλογές τον Σεπτέμβριο.
H απόδοση του 10ετους ιταλικού ομολόγου αυξήθηκε πάνω από 20 μονάδες βάσης στο 3,74%, στο υψηλότερο επίπεδο εδώ και τέσσερεις εβδομάδες, με το spread έναντι του αντίστοιχου γερμανικού να διευρύνεται στο 2,46%. Οι ιταλικές τραπεζικές μετοχές έκαναν βουτιά 6,7% με τις τράπεζες Intesa Sanpaolo και UniCredit να χάνουν πάνω από 7%.
Η αβεβαιότητα λόγω της πολιτικής κρίσης στην Ιταλία απασχολεί τις αγορές περισσότερο, καθώς έρχεται λίγο πριν τις λεπτομέρειες του σχεδίου της ΕΚΤ για το πως θα παρεμβαίνει στις αγορές ομολόγων για να αποφευχθεί ο κατακερματισμός της νομισματικής πολιτικής. Η μεταβλητότητα στην ιταλική αγορά μπορεί να περιπλέξει την κατάσταση.
Παρόλο που εκλογές θα γίνονταν σε μερικούς μήνες ούτως ή άλλως, οι αγορές θα έχουν αμφιβολίες για το αν η Ιταλία θα είναι σε θέση να απορροφήσει πλήρως τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης της ΕΕ φέτος, κάτι που είναι σημαντικός παράγοντας για την πορεία της οικονομίας εν μέσω ακρίβειας και μετά την άνοδο των τιμών εμπορευμάτων.
Το αποτέλεσμα των πρόωρων εκλογών που θα ακολουθήσουν είναι αβέβαιο. Η κεντροδεξιά συμμαχία προηγείται ελαφρώς στις δημοσκοπήσεις, αλλά και οι δύο συνασπισμοί έχουν εσωτερικά ρήγματα σε θέματα στρατηγικής σημασίας, όπως η στάση της Ιταλίας όσον αφορά στην Ουκρανία. Οι διαφωνίες στους κόλπους του κόμματος των Πέντε Αστεριών θα βαρύνουν τον συνασπισμό της κεντροαριστεράς. Ωστόσο, το ρίσκο σημαντικού εκτροχιασμού της δημοσιονομικής πολιτικής είναι χαμηλό καθώς ο προϋπολογισμός πρέπει να έχει την ευλογία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ακόμη και ο συνασπισμός της Λέγκας με τα Πέντε Αστέρια κατάφερε ένα συγκρατημένο δημοσιονομικό έλλειμμα γύρω στο 2%.
Με τις μνήμες της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη πριν μια δεκαετία νωπές, είναι αξιοσημείωτο ότι ο σκεπτικισμός για το ευρώ έχει εξασθενήσει παντού, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας. Δεν υπάρχει πολιτική δύναμη που να ισχυρίζεται ότι η Ιταλία θα τα πήγαινε καλύτερα εκτός του κοινού νομίσματος. Το φθινόπωρο του 2014, το 67% των πολιτών στην ευρωζώνη ήταν υπέρ του ευρώ και το ποσοστό αυτό έχει αυξηθεί στο 77% σήμερα. Στην περίπτωση της Ιταλίας, η αύξηση είναι πιο αξιοσημείωτη, +18% στο 72%.
«Το πριμ κινδύνου στα ιταλικά ομόλογα έχει διπλασιαστεί από τα χαμηλά της πανδημίας. Σε επίπεδα γύρω στις 200 μονάδες βάσης πάνω από τα 10ετη γερμανικά ομόλογα, οι επενδυτές ανταμείβονται δίκαια για τα ρίσκα του υψηλού δημοσίου χρέους της Ιταλίας και τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια πολιτικής αστάθειας,» σχολιάζει η UBS.
«H αβεβαιότητα για τη σύνθεση της μελλοντικής κυβέρνησης μπορεί να προκαλέσει επιφυλακτικότητα όσο θα πλησιάζουν οι κάλπες. Συνήθως αυτό φέρνει παροδικές αυξήσεις στα πριμ κινδύνου στα ομόλογα με μεταβολές έως και 100 μβ να είναι συχνές. Αν και η ΕΚΤ δεν αναμένεται να παρέμβει στις αγορές ομολόγων, αντιδρώντας στη διεύρυνση των spreads, εκτιμούμε ότι τελικά θα δράσει για να συγκρατήσει μεγάλες διαταραχές εφόσον η Ιταλία συνεχίσει να συμφωνεί με την ΕΕ στη δημοσιονομική της πολιτική» προσθέτει σε έκθεσή της.
Ο Draghi, κεντρικός τραπεζίτης που έγινε ένας μη εκλεγμένος πρωθυπουργός, κέρδισε επαίνους για την ψύχραιμη ηγεσία του κατά τη διάρκεια της πανδημίας και την ανάκαμψη της χώρας από την κρίση, αλλά τελικά είχε την ίδια μοίρα με προηγούμενους πρωθυπουργούς που έπεσαν από την εριστική πολιτική σκηνή της χώρας.
Ως πρωθυπουργός, ο πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας υλοποίησε σειρά μεταρρυθμίσεων που είχε δεσμευτεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως αντάλλαγμα για τα 200 δισ. ευρώ που έλαβε η Ιταλία από το Ταμείο Ανάκαμψης. Υποστήριξε σθεναρά την Ουκρανία στον πόλεμο με τη Ρωσία, παρά τις αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας που ήταν εντονότερες απ' ότι σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Εισήγαγε επίσης μέτρα για την προστασία των πολιτών από την κρίση ακρίβειας και την απεξάρτηση από τις εισαγωγές ρωσικής ενέργειας.
Τα μέσα ενημέρωσης το έδωσαν το παρατσούκλι «Super Mario», λόγω της πυρετώδους δραστηριότητάς του ως επικεφαλής του υπουργείου Οικονομικών, την οργάνωση ιδιωτικοποιήσεων και τη συμβολή του στη διαμόρφωση της Συμφωνίας του Μάαστριχτ που έβαλε τα θεμέλια στο πρότζεκτ του ευρώ.
Ο Draghi άφησε την Ιταλία για να αναλάβει αντιπρόεδρος της Goldman Sachs στο Λονδίνο το 2002 έως το 2005 και η φήμη του ως crisis manager ενισχύθηκε όταν κλήθηκε πίσω στη Ρώμη για να αναλάβει τα ηνία της κεντρικής τράπεζας, ο διοικητής της οποίας Antonio Fazio είχε εκδιωχθεί λόγω σκανδάλου διαφθοράς.
