Και τι σημαίνει η δήλωση της Ούρσουλας Φον Ντερ Λάιεν περί εξαίρεσης των αμυντικών δαπανών από το έλλειμμα για την Ελλάδα, τα δημοσιονομικά της αλλά και το δημόσιο χρέος; Το βέβαιο είναι ότι ανοίγει ο δρόμος να αγοραστούν περισσότερα οπλικά συστήματα χωρίς να χρειαστεί να περικοπούν άλλες δαπάνες προκειμένου να αποφευχθούν οι δημοσιονομικές περιπέτειες. Μέχρι ποιο ύψος θα μπορούν να φτάσουν αυτές οι επιπλέον δαπάνες;
Προφανώς, αυτό θα προκύψει μετά τον καθορισμό των λεπτομερειών. Όμως καθίσταται σαφές ότι η «ρήτρα διαφυγής» αποτρέπει το να βρεθούν στη θέση να δίνουμε εξηγήσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για ποιο λόγο έχει αυξηθεί ο ρυθμός μεταβολής των καθαρών δαπανών με υψηλότερο ποσοστό συγκριτικά με το επιτρεπόμενο.
Συμπέρασμα 1ο λοιπόν: ρήτρα διαφυγής σημαίνει δημοσιονομικά περιθώρια για αγορά περισσότερων όπλων. Συμπέρασμα 2ο: άλλο η ρήτρα διαφυγής και άλλο οι κοινές αμυντικές δαπάνες. Το πρώτο είναι ένα καθαρό δημοσιονομικό μέτρο και τίποτα περισσότερο. Αν η Ελλάδα προχωρήσει σε περισσότερους εξοπλισμούς, το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης προφανώς και θα επηρεαστεί και αυτό θα χτυπήσει στο δημόσιο χρέος.
Εγείρεται βέβαια το ερώτημα: και αν η Ελλάδα δε θελήσει να προχωρήσει άμεσα σε πρόσθετες παραγγελίες όπλων; Μην ξεχνάμε ότι η χώρα μας είναι μια από τις ελάχιστες στην Ευρώπη που ανεβάζει το συνολικό ύψος των αμυντικών δαπανών (σ.σ μαζί με τις λειτουργικές δαπάνες και τη μισθοδοσία του στρατεύματος) στο 3% του ΑΕΠ της χώρας. Και είναι η χώρα που έχει ήδη δρομολογήσει παραλαβές σύγχρονων οπλικών συστημάτων. Μόνο το 2024, η δαπάνη έφτασε στο 1 δισ. ευρώ και κάθε χρόνο από φέτος και μετά, αυτό το ποσό θα «αυγατίζει» κατά τουλάχιστον 400-500 εκατ. ευρώ.
Στην πραγματικότητα, το ζήτημα που θα μπει στο τραπέζι είναι αν αυτό το 1,5 δισ. ευρώ των εξοπλιστικών δαπανών που έχουμε ήδη δρομολογήσει, δε θα συμπεριλαμβάνεται στο «καλάθι» των καθαρών δαπανών που σημαίνει ότι θα μπορεί να αντικατασταθεί από άλλες δαπάνες ύψους 1,5 δισ. ευρώ (π.χ για φορολογικές ελαφρύνσεις, κοινωνική πολιτική). Είναι πολύ νωρίς για να απαντηθεί αυτό το ερώτημα υποστηρίζουν ακόμη και στο οικονομικό επιτελείο.
Διότι από τα πρώτα δευτερόλεπτα της δήλωσής της, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έκανε λόγο για conditionality, προϋποθέσεις. Ποιες θα είναι αυτές; Θα προκύψουν από τις τεχνικές διαπραγματεύσεις που αναμένεται ότι θα είναι πολύμηνες. Αυτή τη στιγμή πάντως, ας κρατήσουμε το «πνεύμα» των δηλώσεων που δεν είναι άλλο από το να δημιουργηθούν τα περιθώρια για αγορά περισσότερων όπλων από την Ευρώπη…
