Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της προσαρμογής που έλαβε η χώρα δημιουργούν προβληματισμό και καθιστούν το επόμενο διάστημα κρίσιμο για την πορεία που θα έχει μεσοπρόθεσμα η οικονομία ανέφερε ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, Νίκος Βέτας, κατά την παρουσίαση της τριμηνιαίας έκθεσης για την ελληνική οικονομία.
Όπως είπε, ο προβληματισμός προκύπτει κυρίως από το ότι η προσαρμογή επιτεύχθηκε κυρίως μέσω ύφεσης και όχι μέσω του δομικού μετασχηματισμού της οικονομίας.
Επίσης σημείωσε ότι ενώ υπάρχει βάση για μια θετική εξέλιξη της οικονομίας, αυτή δεν θα είναι αυτόματη και σε καμία περίπτωση εξασφαλισμένη. «Κεντρική σημασία θα έχει το πότε και με ποιους όρους θα επιτευχθεί η ουσιαστική πρόσβαση στις αγορές για τη χρηματοδότηση της οικονομίας που τώρα είναι αναιμική. Η οικονομία κινείται σε μια ενδιάμεση περιοχή όπου δεν υπάρχει πλέον η προστασία των προγραμμάτων αλλά και δεν έχει ακόμη επιτευχθεί η πρόσβαση στις αγορές», επισημαίνοντας ότι η ύπαρξη του λεγόμενου «μαξιλαριού ασφαλείας» δεν μπορεί να προκαλεί εφησυχασμό εκτιμώντας ότι όσο παρατείνεται η περίοδος μη ομαλής χρηματοδότησης, αυξάνεται και η πιθανότητα πως τελικά η χρηματοδότηση θα γίνει με δυσχέρεια.
Όπως προκύπτει από την έκθεση η ανάπτυξη της οικονομίας θα κινηθεί στην περιοχή του 2,0% το 2018, ενώ το 2019 αναμένεται μικρή επιτάχυνση της ανάπτυξης κοντά στο 2,4%, σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις του Ιδρύματος.
Σύμφωνα με την έκθεση:
- Η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας επιβραδύνθηκε στο δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, σε 1,8%, 0,7 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερα από το προηγούμενο τρίμηνο, ωστόσο 0,3 μονάδες ταχύτερα από το ίδιο τρίμηνο πέρυσι. Στο σύνολο του αρχικού εξαμήνου φέτος το ΑΕΠ ήταν 2,1% υψηλότερο της αντίστοιχης περιόδου του 2017. Η ανάπτυξη προήλθε κυρίως από βελτίωση του εξωτερικού ισοζυγίου, λόγω διεύρυνσης των εξαγωγών (+8,5%) και οριακά υψηλότερων εισαγωγών (+0,6%). Οι επενδύσεις υποχώρησαν 5,0%, εξέλιξη η οποία οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στην έντονη πτώση των επενδύσεων σε πλοία. Η τάση στην κατανάλωση των νοικοκυριών άλλαξε σε ανοδική στο δεύτερο τρίμηνο, επηρεάζοντας όλο πρώτο εξάμηνο (+0,3%), ενώ η δημόσια κατανάλωση παρέμεινε σε πτωτική τροχιά (-0,9%).
-Ανάπτυξη στην Ελλάδα το 2018 στην περιοχή του 2,0%. Τόνωση της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας κυρίως από άνοδο των εξαγωγών (+8,0%). Μικρή κλιμάκωση της κατανάλωσης των νοικοκυριών στο β' εξάμηνο λόγω καλύτερων προσδοκιών, στο +0,6% φέτος. Ηπιότερη της αρχικά αναμενόμενης συμβολή της αύξησης των επενδύσεων στο ΑΕΠ (+4,0%), κυρίως σε εξωστρεφείς τομείς (μεταποιητικούς, τουρισμό, μεταφορές), και σε κατασκευαστικά έργα (αποκρατικοποιήσεις – ιδιωτικοποιήσεις, νέες οικοδομές). Υποτονική συμβολή του ΠΔΕ για δεύτερο έτος. Περιστολή δημόσιας κατανάλωσης κατά 1,0%.
-Μικρή επιτάχυνση ανάπτυξης το 2019, κοντά στο 2,4%, από κλιμάκωση επενδυτικής δραστηριότητας (+12-14%) και ιδιωτικής κατανάλωσης (+1,4%). Η ισχυρότερη εγχώρια ζήτηση θα εκδηλωθεί και στις εισαγωγές (+6,0-6,5%). Υπό τα μέτρα πολιτικής στο διεθνές εμπόριο και την ολοκλήρωση επέκτασης του Q-E θα αποκλιμακωθεί η άνοδος των εξαγωγών (+5,0-5,5%).
-Επίτευξη ταμειακών στόχων Προϋπολογισμού στην περίοδο Ιανουαρίου - Αυγούστου του τρέχοντος έτους. Οφείλεται κυρίως στα μεγαλύτερα των αναμενόμενων καθαρά έσοδα του Τακτικού Προϋπολογισμού, κατά €1,1 δισεκ., ενώ και οι δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων ήταν €923 εκατ. χαμηλότερες του σχετικού στόχου, αναδεικνύοντας την υποϋλοποίησή του για ακόμα ένα έτος.
-Περαιτέρω κάμψη της ανεργίας στο τρίμηνο Απριλίου – Ιουνίου, χαμηλότερα του 20%, για πρώτη φορά από το τελευταίο τρίμηνο του 2011, στο 19,0%. Συνολικά στο αρχικό εξάμηνο φέτος το ποσοστό ανεργίας ήταν οριακά υψηλότερο του 20% (20,1%), 2,1 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερα από ότι ένα χρόνο νωρίτερα. Η εξασθένιση της ανεργίας προήλθε κυρίως από ενίσχυση της απασχόλησης κατά 1,8% ή 66,8 χιλ. (59,6% της μείωσης των ανέργων) και δευτερευόντως από περιορισμό του εργατικού δυναμικού (-45,3 χιλ.). Η μεγαλύτερη διεύρυνση θέσεων εργασίας σημειώθηκε στον κλάδο Υγείας και στον Πρωτογενή τομέα. Συνέχιση υποχώρησης στο σύνολο του τρέχοντος έτους, από ενίσχυση της απασχόλησης σε εξωστρεφείς τομείς (Τουρισμός, Μεταφορές). Μεγαλύτερη από πέρυσι συμβολή στην απασχόληση του Κατασκευαστικού τομέα. Η ενίσχυση των προσδοκιών των νοικοκυριών κατόπιν εξόδου από το πρόγραμμα και χαλάρωσης των capital controls, θα αποτυπωθεί στην κατανάλωσή τους, ευνοώντας την απασχόληση στους σχετιζόμενους κλάδους. Διεύρυνση απασχόλησης και στο δημόσιο τομέα. Ακολούθως, κοντά στο 19,3% η ανεργία στο σύνολο του 2018. Αναμένεται ηπιότερη πτώση της το 2019, ελαφρώς χαμηλότερα από 18,0%.
-Το τραπεζικό σύστημα βρέθηκε αντιμέτωπο με ισχυρές χρηματιστηριακές πιέσεις στα μέσα του 2018, παρά τα θετικά αποτελέσματα του stress test των τραπεζών τον Μάιο. Πρόκληση για τις τράπεζες αποτελούν ο όγκος των ΜΕΑ και οι φιλόδοξοι στόχοι μείωσής τους έως το 2021, τα αδύναμα ποιοτικά στοιχεία του ενεργητικού και ιδίων κεφαλαίων, η ισχνή κερδοφορία και πιστοδοτική τους ικανότητα. Ωστόσο, καταγράφηκαν θετικές εξελίξεις σε θεμελιώδη μεγέθη του συστήματος στα μέσα του 2018, όπως επιτάχυνση επιστροφής ιδιωτικών καταθέσεων, μείωση των ΜΕΑ σύμφωνα με τους στόχους, περιορισμός του ELA και περαιτέρω χαλάρωση των κεφαλαιακών περιορισμών. Η πιστωτική συρρίκνωση συνεχίζεται, ενώ αναμένεται βελτίωση το 2019 στο βαθμό που συνεχιστεί η μείωση των ΜΕΑ με έμφαση σε ποιοτικά χαρακτηριστικά, και εδραιωθεί η εμπιστοσύνη με συνέχιση της τάσης επιστροφής καταθέσεων.
Προκόπης Χατζηνικολάου
