Την ώρα που τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης συμφωνούν ότι διαφωνούν και οδεύουν σε μία ακόμη συμβιβαστική λύση για την χρηματοδότηση της κρίσης, οι κεντρικές τράπεζες των ΗΠΑ και της Μ. Βρετανίας βάζουν… μπροστά τα εκτυπωτικά μηχανήματα και δεσμεύονται να παρέχουν απεριόριστα κεφάλαια στις οικονομίες των χωρών τους. Η Bank of England, μάλιστα, γίνεται η πρώτη κεντρική τράπεζα που προχωρά στη νομισματική χρηματοδότηση της κυβέρνησης για την κάλυψη των άμεσων αναγκών αντιμετώπισης της πανδημίας.
Ανάλογη ως προς την παροχή ρευστότητας είναι και η πρόθεση της Κριστίν Λαγκάρντ, ωστόσο μέχρι στιγμής η έκτακτη ενίσχυση που έχει ανακοινώσει δεν φτάνει ούτε στο μισό της ρευστότητας που θα ρίξει στην αγορά η αμερικανική Fed. Ηνωμένες Πολιτείες και Ευρωζώνη έχουν σχεδόν το ίδιο ΑΕΠ κοντά στα 20 τρισ. δολάρια. Η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ ανακοίνωσε χθες ότι διευρύνει το «πακέτο» ρευστότητας στα 2,3 τρισ. δολάρια (πάνω από το 10% του ΑΕΠ) με στόχο να παράσχει την ανακούφιση και τη σταθερότητα που χρειάζεται η αμερικανική οικονομία. Συγκριτικά, το συνολικό «πακέτο» της ΕΚΤ θα ξεπεράσει ελαφρώς τα 1 τρισ. ευρώ (περίπου 5% του ΑΕΠ).
Η Τράπεζα της Αγγλίας από την πλευρά της, ενεργοποίησε τον έκτακτο μηχανισμό παροχής ρευστότητα, γνωστό ως «Ways & Means Account», προς την κυβέρνηση της Μ. Βρετανίας. Πρόκειται για ένα λογαριασμό που τελευταία φορά χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας κρίσης του 2008-09. Το μέγεθός του είναι επισήμως 400 εκατ. στερλίνες, ωστόσο αυξάνεται ανάλογα με τις ανάγκες που προκύπτουν. Το 2008 η βρετανική κυβέρνηση έλαβε ως διευκόλυνση από την BoE περίπου 20 δισ. στερλίνες όμως σήμερα οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για πολύ μεγαλύτερο ποσό. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της Capital Economics για τη Μ. Βρετανία, Πολ Ντέιλς, το ΑΕΠ θα υποχωρήσει με ταχύτητα και ορμή και κανείς δεν έχει ξαναδεί και καμία οικονομία δεν έχει βιώσει ποτέ ξανά.
Το θα κάνει, λοιπόν, η ΕΚΤ; Αρκούν τα μέτρα ύψους περίπου 1 τρισ. ευρώ; Η Λαγκάρντ έχει επανειλημμένα τονίσει την ανάγκη να υπάρξει και κεντρική αντίδραση από τις Βρυξέλλες με ένα γενναιόδωρο δημοσιονομικό πακέτο, όμως και η ίδια η ΕΚΤ είναι πολύ πιθανό να προχωρήσει σε επέκταση των δικών της μέτρων. Διότι αν επαληθευτεί το δυσμενές σενάριο – το οποίο για ορισμένους αναλυτές έχει γίνει από δυσμενές βασικό και κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ότι δεν θα επαληθευτεί - που θέλει ορισμένες οικονομίες της Ευρωζώνης να εμφανίζουν βαθιά και παρατεταμένη ύφεση 20% τότε θα λάβει χώρα ένα μπαράζ κρατικών εκδόσεων.
Σύμφωνα με το Bruegel, το ιταλικό χρέος θα μπορούσε να φτάσει στο 189% του ΑΕΠ, σε υψηλότερο επίπεδο απ’ ότι είναι σήμερα το ελληνικό χρέος, έως το τέλος του 2020. Αν λάβουμε υπόψη και την έκρηξη χρέους και σε άλλες χώρες, όπως η Ισπανία, τότε είναι πολύ πιθανό όσοι σήμερα καλωσορίζουν τα μέτρα της ΕΚΤ να συνειδητοποιήσουν κάτι ιδιαίτερα ανησυχητικό: οι συνολικές αγορές ομολόγων στις οποίες θα προχωρήσει η ΕΚΤ σε ολόκληρο το 2020 θα είναι λιγότερες από το 1/3 μόνο των νέων χρεών που θα εκδοθούν. Και αυτό γιατί εκτιμάται ότι στο σενάριο που η ύφεση θα διαμορφωθεί στο 20%, θα φτάσουν στα 3,66 τρισ. ευρώ.
Σε αυτό το εφιαλτικό σενάριο οι αγορές θα αντιδράσουν με τον γνώριμο για την Ελλάδα τρόπο, ζητώντας υπερβολικά υψηλά επιτόκια με αποτέλεσμα να αποκλειστούν οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου από τις αγορές και να συζητάμε ξανά για το πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί μια νέα κρίση χρέους, η οποία ωστόσο αυτή τη φορά δεν θα έχει επίκεντρο την Ελλάδα αλλά την Ιταλία και την Ισπανία. Η Λαγκάρντ δηλώνει σε κάθε ευκαιρία ότι η ΕΚΤ είναι έτοιμη να κάνει οτιδήποτε χρειαστεί για να καλύψει τις ανάγκες της Ευρωζώνης, ωστόσο μέχρι στιγμής υπολείπεται της Fed σε όγκο ενώ δεν βρίσκεται στο τραπέζι, τουλάχιστον μέχρι να επιδεινωθούν οι συνθήκες η νομισματική χρηματοδότηση.
