Του Προκόπη Χατζηνικολάου
Συνεχίζουν να αποποιούνται ακίνητα οι Έλληνες καθώς τα περισσότερα εξ αυτών κουβαλούν χρέη. Οι αποποιήσεις έχουν δεκαπλασιαστεί τα τελευταία 9 χρόνια εξέλιξη που όλα δείχνουν ότι θα συνεχισθεί μέχρι τουλάχιστον να αλλάξει η φορολογία αλλά και να φύγουν τα βαρίδια που έχουν πάνω τους τα ακίνητα. Πολλοί κληρονόμοι αναφέρουν ότι η ρύθμιση των 120 δόσεων ενδεχομένως να τους βοηθήσει να τα κάνουν δικά τους εφόσον βέβαια, το χρέος δεν είναι μεγαλύτερο από την αξία του ακινήτου. Σύμφωνα με τα στοιχεία των ειρηνοδικείων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη (τα μικρότερα δεν έχουν ακόμα στοιχεία καθώς το σύστημα είναι ακόμα χειρόγραφο) το 2018 οι αποποιήσεις ανήλθαν σε περίπου 15.000 στην πρωτεύουσα, ενώ στη Θεσσαλονίκη ξεπέρασαν τις 8.000. Συνολικά πάντως υπολογίζεται ότι ολόκληρη την επικράτεια οι αποποιήσεις ξεπέρασαν το αστρονομικό νούμερο του 2017 δηλαδή τις 130.000.
Η εξάντληση της φοροδοτική ικανότητας των φορολογούμενων και η δυσκολία αντιμετώπιση της καθημερινότητας αναγκάζουν ολοένα και περισσότερους πολίτες να αποποιούνται κληρονομιές, κυρίως όταν αυτές σχετίζονται με ακίνητα. Πλέον όπως αναφέρουν νομικοί, έχουμε ξεφύγει από την αποποίηση κληρονομιών λόγω ΕΝΦΙΑ και φόρου κληρονομιάς και παγιώνεται μία κατάσταση που σχετίζεται με τα υψηλά χρέη του του κληροδότη
Όπως προαναφέρθηκε, οι ειδικοί εκτιμούν ότι το 2018 οι αποποιήσεις έφθασαν τις 130.000 (οριστικά στοιχεία θα εκδοθούν το προσεχές διάστημα αναφέρουν κύκλοι του υπουργείου Δικαιοσύνης). Το νούμερο αυτό είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό καθώς είναι υπερδιπλάσιο συγκριτικά με τις αποποιήσεις του 2016 και αυξημένο κατά 333% συγκριτικά με το 2013. Έτσι το Δημόσιο γίνεται ο μεγαλύτερος κληρονόμος μιας περιουσίας που δεν μπορεί να αξιοποιηθεί. Και αυτό καθώς είναι άγνωστο το τι γίνονται τα ακίνητα αυτά, καθώς τα προγράμματα πλειστηριασμών του Δημοσίου είναι περιορισμένα. Για παράδειγμα, το διάστημα αυτό έχουν αναγγελθεί προγράμματα πλειστηριασμών για 16 ακίνητα, οι οποίοι ως επί των πλείστον κηρύσσονται άγονοι. Όπως επίσης άγνωστο είναι το απόθεμα των ακινήτων που έχει περιέλθει στο Δημόσιο από κατασχέσεις ή εκχωρήσεις ακινήτων. Το μόνο βέβαιο είναι πως πρόκειται για ακίνητα που απαξιώνονται σε καθημερινή βάση, γεγονός που καθιστά όλο και δυσκολότερη την εύρεση αγοραστών στο μέλλον.
Αυτό όμως που δείχνει την οικονομική ανέχεια είναι οι αποποιήσεις κληρονομιών και οι εκχωρήσεις ακινήτων προκειμένου να πληρωθούν οφειλές προς το Δημόσιο. Χιλιάδες φορολογούμενοι δεν μπορούν να πληρώσουν τόσο τα χρέη όσο και το φόρο κληρονομιάς , ενώ άλλοι οι οποίοι αδυνατούν να ενταχθούν στη ρύθμιση των 12 δόσεων για την πληρωμή των οφειλών τους αναγκάζονται να εκχωρούν τα σπίτια τους.
Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα, οι φόροι και οι οφειλές που καλούνται να πληρώσουν οι φορολογούμενοι υπερβαίνουν ακόμη και την αξία της περιουσίας που κληρονομούν. Για το λόγο αυτό, επιλέγουν να την αφήσουν στο κράτος προκειμένου να μην κληρονομήσουν μαζί με την περιουσία τα χρέη των συγγενών τους αλλά και να μην βρεθούν αντιμέτωποι με την επιβολή φόρων που αδυνατούν να πληρώσουν για ακίνητα τα οποία δύσκολα θα μπορέσουν να πουλήσουν.
Αποποίηση της κληρονομιάς
Η αποποίηση (αλλά και αποδοχή), από νομική άποψη, είναι μονομερής δικαιοπραξία αμετάκλητη και γίνεται στο γραμματέα του δικαστηρίου της κληρονομιάς. Μπορεί όμως να ακυρωθεί συνεπεία πλάνης, απάτης, απειλής.
Δικαίωμα αποποίησης έχει κάθε κληρονόμος, είτε εκ διαθήκης είτε εξ αδιαθέτου. Μόνο το Δημόσιο δεν μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομιά, η οποία περιέρχεται σ' αυτό.
Η αποποίηση γίνεται με δήλωση στη γραμματεία του δικαστηρίου της κληρονομιάς, που είναι το μονομελές πρωτοδικείο στην περιφέρεια του οποίου κατοικούσε ή διέμενε ο κληρονομούμενος.
Η προθεσμία προς αποποίηση είναι τετράμηνη και αρχίζει:
1. Από το θάνατο του κληρονομούμενου (όταν δεν υπάρχει διαθήκη).
2. Από τη δημοσίευση της διαθήκης.
Εάν ο κληρονομούμενος είχε την κατοικία του στο εξωτερικό ή αν ο κληρονόμος διέμενε στο εξωτερικό, τότε η προθεσμία για την αποποίηση είναι ένα έτος. Η αποδοχή και η αποποίηση κληρονομιάς δεν μπορεί να γίνει μερικώς, διαφορετικά είναι άκυρη.
