Επικεφαλής πολυμελούς κυβερνητικού κλιμακίου, ο πρωθυπουργός μεταβαίνει σήμερα στις Βρυξέλλες για να συναντήσει την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και να φέρει την Κομισιόν προ των ευθυνών της. Είχε προηγηθεί η χθεσινή δήλωση Τζεντιλόνι ότι άμεση βοήθεια - εντός του 2023- δύσκολα θα υπάρξει καθώς το ταμείον της ΕΕ για αυτό τον σκοπό είναι ήδη μείον μετά και τις εκταμιεύσεις που έκανε η Σλοβενία.
Αυτό όμως δεν θα εμποδίσει την ελληνική αποστολή από το να θέσει μια σειρά από ζητήματα που μπορούν να έχουν ουσιαστικό αντίκρισμα: ανακατανομή κονδυλίων του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης με γρήγορες διαδικασίες ώστε να χρηματοδοτηθούν τα έργα που απαιτούνται αλλά και να στηριχτεί η πολιτική προστασία.
Κάλυψη μέρους του κόστους - όσο περνούν οι ημέρες θα έρχονται ολοένα και περισσότερα στοιχεία στην επιφάνεια για να προκύψει η πραγματική διάσταση του προβλήματος - αλλά και λογιστική διευθέτηση των ελλειμμάτων ώστε να μη «τιμωρούνται» οι χώρες που θα έρχονται αντιμέτωπες με φυσικές καταστροφές αν ξεφεύγει το έλλειμμά τους.
Σκοπός της επίσκεψης είναι επίσης να μπουν οι βάσεις και για τη χορήγηση περισσότερων πόρων στο μέλλον προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες από τις φυσικές καταστροφές. Πλέον η συχνότητα των φαινομένων είναι πολύ μεγάλη. Μόνο τον φετινό κατάλογο να διαβάσει κάποιος αντιλαμβάνεται: Σεπτέμβριος 2023 οι πλημμύρες στη Θεσσαλία, Αύγουστος 2023, οι πυρκαγιές στον Έβρο. Ιούλιος 2023 οι πυρκαγιές στην Κέρκυρα, στη Μαγνησία, στο Λουτράκι και στην Αττική. Όλες αυτές οι καταστροφές άφησαν πίσω τους κατεστραμμένα σπίτια και επιχειρήσεις.
Και ο φετινός προϋπολογισμός θα επωμιστεί ένα σημαντικό κόστος της τάξεως των 600-700 εκατ. ευρώ (θα θέσει υπό αμφισβήτηση τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 0,7%) και το 2024 το +2,1% σε επίπεδο πλεονάσματος θα γίνει πιο δύσκολο. Όμως, αυτό που υπάρχει μπροστά είναι οι τεράστιες δαπάνες που απαιτούνται για τα έργα υποδομής αλλά και για την ενίσχυση της πολιτικής προστασίας ώστε να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα.
Γι’ αυτό και τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου που ερωτώνται για το «κόστος», απαντούν: ποιο κόστος; Το άμεσο για την καταβολή των αποζημιώσεων σε δημοσιονομικό επίπεδο; Το πραγματικό κόστος στην οικονομική δραστηριότητα; Το ταμειακό κόστος;
Σε πρώτη φάση, προέχει ο υπολογισμός του δημοσιονομικού κόστους για φέτος και του χρόνου ώστε να συνταχθεί ο προϋπολογισμός. Σε ταμειακή βάση, τα πράγματα δείχνουν να είναι καλύτερα καθώς τα διαθέσιμα της χώρας παραμένουν σε πολύ υψηλά επίπεδα ενώ η πρόσβαση στις αγορές είναι ανοικτή (ίσως οι καταστροφές αποτελέσουν την ευκαιρία και για την έκδοση του πρώτου ελληνικού πράσινου ομολόγου).
Όσον αφορά στις επιπτώσεις στην οικονομική δραστηριότητα, αυτές θα αργήσουν να αποτυπωθούν. Πολλά θα παίξουν ρόλο. Θα ξαναστηθούν και πόσο γρήγορα οι επιχειρήσεις που επλήγησαν; Θα βρεθεί ο τρόπος για να καλλιεργηθούν εκ νέου οι πλημμυρισμένες εκτάσεις; Πόσο γρήγορα θα πέσει χρήμα για να αποκατασταθούν οι δρόμοι; Θα είναι έτοιμες οι πληγείσες τουριστικές περιοχές (π.χ Πήλιο) να φιλοξενήσουν τους τουρίστες την επόμενη σεζόν; Θα αποτελέσουν ένεση για την οικονομική δραστηριότητα της περιοχής τα έργα που θα δρομολογηθούν;
Η ελληνική αποστολή θα έχει την ευκαιρία να ενημερώσει την Κομισιόν για την έκταση της καταστροφής. Οι πληροφορίες μιλάνε για υπερδιπλάσιο αριθμό ανθρώπων που έχουν χάσει τα σπίτια τους σε σχέση με τον Ιανό (τότε περίπου 17.000) αλλά και μεγαλύτερο αριθμό επιχειρήσεων (πάνω από 6500). Οι κατεστραμμένες γεωργικές εκτάσεις υπολογίζονται σε περίπου το 25% του συνόλου ενώ χαμένο θεωρείται και το 1/3 του ζωϊκού κεφαλαίου. Μένει να αποδειχθεί αν η εκτίμηση για συνολικές καταστροφές ύψους 2,5 δις. ευρώ θα αποδειχθούν κοντά στην πραγματικότητα.
