Το προσφυγικό πρόβλημα στην Ευρώπη και οι επικείμενες εκλογές στις ΗΠΑ, σε συνδυασμό με τις συνδυαστικές επιπτώσεις τους, δίκαια έχουν απορροφήσει την προσοχή της κοινής γνώμης τον τελευταίο καιρό.
Είναι πολύ πιθανό όμως, οι βίαιες υπόκωφες κινήσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη στο υπόστρωμα των αγορών, να φέρουν στην επιφάνεια άλλα σημεία προσοχής που θα αναταράξουν το τοπίο, καθώς θα αμφισβητήσουν με άμεσο τρόπο το κεντρικό “νευρικό” σύστημα της οικονομίας, το τραπεζικό σύστημα.
Πριν από λίγες ημέρες ο κ. Claudio Borio, επικεφαλής του Νομισματικού και Οικονομικού τμήματος της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS), σε ομιλία του στο Λονδίνο, πληροφόρησε το κοινό της διάλεξης που έδινε, ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της BIS, αυτή την στιγμή στις διεθνείς αγορές βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση με αρνητικά επιτόκια κρατικό χρέος ύψους 6,5 τρισ. δολαρίων. Και έκανε την παρατήρηση ότι το μέγεθος αυτό θα αλλάξει προς τα πάνω.
Σύμφωνα με κάποιους από τους ακροατές του, το ποσό αυτό είναι ήδη μοχλευμένο μέσα από παράγωγα επενδυτικά προϊόντα τουλάχιστον 10 φορές.
Το ποσό αυτό (μοχλευμένο), για να έχει κανείς ένα μέτρο σύγκρισης, είναι περίπου όσο και η διαφορά (επιπλέον) κρατικού χρέους που έχει προστεθεί στις αγορές από το 2008 μέχρι και το 2014.
Και όλα αυτά έχουν περάσει ή σταθμεύουν στο τραπεζικό σύστημα πριν μετακινηθούν στα χιλιάδες hedge funds που οι ίδιες οι τράπεζες και οι τραπεζίτες έχουν δημιουργήσει για να διαφύγουν από τους περιορισμούς των κανονιστικών πλαισίων που έχουν εφαρμοσθεί στο τραπεζικό σύστημα για την αποφυγή των κινδύνων ανάλογων εκείνων που οδήγησαν στο 2008.
Η πρώτη παρατήρηση-ερώτημα είναι το κατά πόσο οι ισολογισμοί των εμπορικών και επενδυτικών τραπεζών μπορούν να αντιμετωπίσουν τις πρωτοφανείς ζημίες που τα αρνητικά επιτόκια των 6,5 τρισ. δολ. κρατικού χρέους προκαλούν άμεσα σ'' αυτές την διετία 2016 – 2017.
Η δεύτερη παρατήρηση-ερώτημα είναι το τι θα συμβεί αν οι συνέπειες των αρνητικών επιτοκίων στην γκρίζα ζώνη των παραγώγων αρχίσουν να προκαλούν χρεοκοπίες hedge funds των οποίων οι σχέσεις με τις επενδυτικές τράπεζες αποτυπώνονται σε συναλλαγές δανεισμού, οι οποίες μετρώνται σε τρισ. δολ. Μία υπενθύμιση της πάλαι ποτέ περιορισμένης ισχύος κατάρρευσης του hedge fund LTCM πριν από δύο δεκαετίες, μπορεί απλώς να εισάγει το μέγεθος του προβλήματος.
Για τα ζητήματα αυτά θέλησε να μιλήσει ο κ. Borio στο Λονδίνο και προκάλεσε εφιάλτες σε μεγάλο μέρος του ακροατηρίου του. Και όχι άδικα.
Μαριάνθη Θεοδοσίου
