Του Νικήτα Παπαντωνίου*
Η αλήθεια είναι ότι περίμενα να δω τα τελικά αποτελέσματα της ΔΕΗ για το έτος 2017 με πολύ μεγάλη περιέργεια κυρίως φοβούμενος για την κερδοφορία της εταιρείας. Δυστυχώς επιβεβαιώθηκαν οι φόβοι μου, καθώς η ΔΕΗ έβγαλε μεν κέρδη 237 εκατομμύρια ευρώ, όμως αυτά βασίστηκαν σε έκτακτα έσοδα που δεν προέρχονται από την επιχειρησιακή της λειτουργία. Πιο συγκεκριμένα, η ΔΕΗ, περιέλαβε στην κατάσταση αποτελεσμάτων το κεφαλαιακό κέρδος του ΑΔΜΗΕ που φτάνει τα 172 εκατομμύρια ευρώ καθώς και την κρατική επιχορήγηση για τα ΥΚΩ (Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας) ύψους 360 εκατομμύρια ευρώ.
Η προ φόρων κερδοφορία της ΔΕΗ φτάνει τα 271 εκατομμύρια ευρώ. Αν αφαιρεθούν τα δύο έκτακτα έσοδα (one-off income) τότε το μονοπώλιο της ΔΕΗ θα είχε ζημιές 261 εκατομμύρια ευρώ με μερίδιο αγοράς το Δεκέμβριο του 2017 στο 85,4%. Επιπρόσθετα, το μεγάλο πρόβλημα της ΔΕΗ επιτείνεται τόσο από τις ΝΟΜΕ όσο και από τους απλήρωτους λογαριασμούς που έχουν ως αποτέλεσμα η ΔΕΗ να «τραβάει» πρόσθετες προβλέψεις.
Στο παρακάτω διάγραμμα φαίνονται οι συσσωρευμένες προβλέψεις της άλλοτε κραταιάς εταιρείας ηλεκτρισμού:
Όπως είναι φανερό η μεγάλη αύξηση των απλήρωτων λογαριασμών έγινε το 2015 (κυρίως) και το 2016. Η υπερήφανη διαπραγμάτευση καθώς και οι συστάσεις του κυρίου Σκουρλέτη οδήγησαν στην αύξηση των απλήρωτων λογαριασμών σε δυσθεώρητα επίπεδα. Τώρα η κυβέρνηση κάνει πως δεν θυμάται (το κλασικό πλέον «περσινά ξυνά σταφύλια») και προχωράει σε κατασχέσεις λογαριασμών και διακοπές ηλεκτροδότησης νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Η πώληση του ΑΔΜΗΕ έδωσε φιλί ζωής στην εταιρεία τόσο στην κερδοφορία της όσο στην απομόχλευση του ισολογισμού της. Όμως ακόμη και έτσι, η εταιρεία είναι υπερδανεισμένη καθώς το σύνολο του δανεισμού της αποτελεί το 86% του κύκλου εργασιών της ενώ ο ίδιος δείκτης ως προς τα ιδία κεφάλαια φτάνει το 76% βρισκόμενος σε πολύ υψηλά επίπεδα. Οι δαπάνες προσωπικού είναι στα ίδια επίπεδα με πέρσι και αποτελούν το 17% των ετήσιων εσόδων της.
Η ΔΕΗ πρέπει να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα όπου το μερίδιο αγοράς της θα είναι πολύ χαμηλότερο φτάνοντας το 50% το 2020 και ταυτόχρονα θα πρέπει να αλλάξει την υπερβολική έκθεσή της στο λιγνίτη μπαίνοντας πιο δυναμικά στο χώρο των ΑΠΕ. Ένα άλλο μεγάλο θέμα που θα έχει να αντιμετωπίσει η εταιρεία είναι οι απλήρωτοι λογαριασμοί που φτάνουν τα 2,9 δισ. ευρώ και αποτελούν το 57% του ετήσιου κύκλου εργασιών της ή καλύτερα το 19% του συνολικού ενεργητικού του ομίλου. Με δεδομένο ότι το πρόβλημα αφορά εκατομμύρια συμπολίτες μας, η διαχείριση της εταιρείας όσο και του ειδικού συμβούλου που έχει αναλάβει το project, θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτική περιλαμβάνοντας όσο το δυνατόν πιο tailor-made λύσεις ώστε να υπάρχει και η απαραίτητη κοινωνική διάσταση στην επίλυση των οικονομικών διαφορών.
Η ΔΕΗ είναι στη δυσκολότερη φάση της ιστορίας της κάτι που επιβεβαιώνει και η McKinsey στην περίφημη έκθεσή της. Προσαρμογή στις νέες συνθήκες θα περιλαμβάνει δομικές αλλαγές τόσο στη λειτουργία της εταιρείας όσο και πώληση στοιχείων του ενεργητικού της όπως οι τρεις λιγνιτικές μονάδες. Οι αλλαγές αυτές αφορούν κυρίως τις υπηρεσίες και τα προϊόντα πώλησης που θα περιλαμβάνουν νέες δραστηριότητες, όπως το φυσικό αέριο (LNG) καθώς και την προσφορά ενεργειακών υπηρεσιών στους πελάτες της. Επιπρόσθετα, η αύξηση των EBITDA της εταιρείας είναι επιβεβλημένη με στόχο αυτά να μπορούν να εξυπηρετήσουν το μεγάλο δανεισμό της εταιρείας και έτσι η ΔΕΗ θα πρέπει να προσαρμόσει εκτός από τις πωλήσεις της, και τα έξοδά της με περικοπές τόσο στο ενεργειακό κόστος όσο στις δαπάνες προσωπικού.
Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι η σημερινή κυβέρνηση τα έκανε κυριολεκτικά «θάλασσα» και στην περίπτωση της ΔΕΗ. Όλοι οι σημερινοί κυβερνώντες διαφωνούσαν σφόδρα με τη λύση της μικρής ΔΕΗ και τελικά επί της εποχής τους αυξήθηκαν οι «κόκκινοι» λογαριασμοί κατά 1,2 δισ. ευρώ, το ενεργητικό του ομίλου μειώθηκε κατά 2 δισ. ευρώ (-12%) ενώ και η οργανική κερδοφορία της ΔΕΗ έπεσε στα Τάρταρα. Η κατάρρευση της ΔΕΗ θα είναι ένα μεγάλο χτύπημα στην ελληνική οικονομία καθώς η ΔΕΗ αφενός έχει δεσπόζουσα θέση στον οικονομικό και ενεργειακό χάρτη της χώρας, αφετέρου χρεοκοπία της εταιρείας θα δημιουργήσει πρόβλημα σε χιλιάδες προμηθευτές και εργαζομένους. Με αυτά και με αυτά τα τιμολόγια της ΔΕΗ ενδέχεται να αυξηθούν αφενός διότι δεν θα υπάρχει η επιδότηση των ΥΚΩ αφετέρου διότι η ΔΕΗ πρέπει να μειώσει το μερίδιο της στο 50%. Έτσι τελικά, μάλλον είχε δίκιο ο θεωρητικός του φιλελευθερισμού Milton Friedman όταν είπε: «Η λύση της κυβέρνησης σ' ένα πρόβλημα είναι συνήθως εξίσου κακή με το πρόβλημα». Το συγκεκριμένο απόφθεγμα ταιριάζει δυστυχώς απόλυτα στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ για το θέμα της ΔΕΗ.
* Ο κ. Νικήτας Παπαντωνίου-Καρτάλης είναι πρώην CFO της Nobacco, στέλεχος σε εταιρεία ενέργειας και αναλυτής της Eurobank και νυν σύμβουλος στο ΕΒΕΑ, πολιτικό στέλεχος της Νέας Δημοκρατίας, που έχει περάσει από τη διαδικασία του Μητρώου Πολιτικών Στελεχών μετέχοντας στις επιτροπές Οικονομίας, Ανάπτυξης και Ενέργειας.
