Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Η υλοποίηση των αλλαγών που εδώ και πολλούς μήνες αναμένονταν στις τραπεζικές διοικήσεις, σε συνδυασμό με ορισμένες αιφνιδιαστικές κινήσεις και κάποιες έντονες παρασκηνιακές διαμάχες, συνθέτουν ένα σκηνικό αναταραχής στις εγχώριες τράπεζες.
Το νέο μοντέλο διακυβέρνησης, για το οποίο ο Ενιαίος Μηχανισμός Εποπτείας (SSM) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, έχει "προειδοποιήσει" από τις πρώτες ημέρες λειτουργίας του, προωθείται πλέον ταχύτατα και επηρεάζει το σύνολο της αγοράς. Εξαρχής, ο βασικός στόχος των εποπτικών Αρχών ήταν η πιο... τεχνοκρατική λειτουργία των ελληνικών τραπεζών. Με άλλα λόγια, στη Φρανκφούρτη κυριαρχούσε η πεποίθηση ότι πρέπει να κοπεί κάθε σύνδεσμος των τραπεζών με πολιτικούς και επιχειρηματίες που θα μπορούσε να επιτρέψει παρεμβάσεις υπέρ συγκεκριμένων συμφερόντων.
Ωστόσο, πρώην τραπεζικά στελέχη με μεγάλη εμπειρία στον κλάδο με τα οποία επικοινώνησε το liberal.gr, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για το εξαιρετικά πιθανό, όπως το χαρακτηρίζουν, ενδεχόμενο να εξελιχθούν οι τράπεζες σε "απρόσωπες εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων". Σύμφωνα με τους ίδιους, μία τέτοια εξέλιξη θα είχε αρνητικές επιπτώσεις και θα μπορούσε να απειλήσει ακόμη και την ανάκαμψη της οικονομίας.
Τονίζουν ότι στην προσπάθεια να διορθωθούν πρακτικές του παρελθόντος δεν θα πρέπει οι τράπεζες να αφεθούν στο... έλεος κερδοσκοπικών συμφερόντων. Προσθέτουν δε, πως από τη στιγμή που η επιστροφή στην ανάπτυξη περνάει από τη διαχείριση των "κόκκινων" επιχειρηματικών δανείων και την αναδιάρθρωση ολόκληρων κλάδων, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή από τις εποπτικές Αρχές, έτσι ώστε να μην δημιουργηθεί ένας νέος κύκλος... ευνοϊκών δεσμών, μεταξύ μετόχων τραπεζών και ξένων funds με φόντο τις επιχειρήσεις. "Μία τέτοια εξέλιξη θα έχει καταστροφικές συνέπειες", σημειώνουν.
Είναι λογικό να υπάρχουν ανησυχίες για το αποτέλεσμα της διαδικασίας, σε μία αγορά που μετράει δεκάδες χιλιάδες λουκέτα κάθε χρόνο και λειτουργεί σε συνθήκες ασφυκτικής ύφεσης. Οι τράπεζες δηλώνουν έτοιμες να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις που δεν συγκαταλέγονται στους στρατηγικούς κακοπληρωτές. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Alpha Bank, κ. Δημήτρης Μαντζούνης, "εφόσον οι επιχειρήσεις είναι βιώσιμες, υπάρχει συνεννόηση με τις διοικήσεις και εφαρμόζεται ορθή διαχείριση, είμαστε εδώ να βοηθήσουμε".
Όμως εκτός από τις τράπεζες, στη διαδικασία θα έχουν ενεργό ρόλο και τα ξένα funds που είτε θα διαχειριστούν τις απαιτήσεις για λογαριασμό των τραπεζών, είτε σε δεύτερο χρόνο θα αγοράσουν "κόκκινα" δάνεια και θα έχουν τον πρώτο λόγο για το μέλλον μιας επιχείρησης. Το θέμα είναι εξαιρετικά σοβαρό, διότι τα funds που θα κληθούν να αναλάβουν τα επιχειρηματικά δάνεια έχουν στόχο το βραχυπρόθεσμο κέρδος και όχι τόσο την ανάκαμψη της οικονομίας. Κατά συνέπεια ο ρόλος τους είναι πάρα πολύ σημαντικός ενώ θεωρείται βέβαιο πως θα βγάλουν πολλές επιχειρήσεις... από την πρίζα.
Ενδεικτική του κλίματος που επικρατεί σήμερα στον τραπεζικό κλάδο είναι η προ ημερών αντίδραση της κ. Λούκας Κατσέλη, η οποία από το βήμα της Ετήσιας Τακτικής Γενικής Συνέλευσης της Εθνικής Τράπεζας χαρακτήρισε το νέο μοντέλο διακυβέρνησης που προωθείται για τις τράπεζες "μονοδιάστατο" και "συγκεντρωτικό".
Και μπορεί οι ενστάσεις της κ. Κατσέλη να έχουν και προσωπική χροιά, από τη στιγμή που ο νόμος για τις τραπεζικές διοικήσεις όπως είναι σήμερα οδηγεί στην απομάκρυνσή της από την ΕΤΕ, όμως σε κάθε περίπτωση έχει σημασία η κριτική που ασκεί η επικεφαλής της πιο ιστορικής ελληνικής τράπεζας και πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, σε μία διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη και αναμένεται να παίξει καθοριστικό ρόλο στην επόμενη ημέρα τόσο του τραπεζικού συστήματος, όσο και της οικονομίας.
Μάλιστα, η κ. Κατσέλη υποστήριξε ότι η επιλογή διοικητικών στελεχών από ένα στενό τραπεζικό πεδίο μπορεί να έχει σοβαρούς κινδύνους ως προς την απρόσκοπτη και αποτελεσματική υλοποίηση των προκλήσεων που έχουν μπροστά τους οι τράπεζες και διακυβεύει την ανταγωνιστική τους τοποθέτηση στο διεθνές ανταγωνιστικό τραπεζικό τοπίο.
Η νέα "αποστολή" του ΤΧΣ
Το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας έχει γίνει δέκτης σκληρής κριτικής από τα πρώτα του... βήματα, καθώς ήταν σαφές ότι οι αρχικοί στόχοι για την ανάκτηση των κεφαλαίων που διέθεσαν οι Έλληνες φορολογούμενοι για τη διάσωση των τραπεζών ήταν ανέφικτοι.
Η κριτική σχετίζονταν - στην πλειονότητα των περιπτώσεων - περισσότερο με τον θεσμό και λιγότερο με τα πρόσωπα, ενώ πολλοί ήταν εκείνοι που θεωρούσαν "διακοσμητικό" το ρόλο ενός φορέα που είχε αποστολή να λειτουργήσει με γνώμονα το συμφέρον των φορολογούμενων.
Σήμερα, η Επιτροπή Αξιολόγησης που συστάθηκε μετά τον τελευταίο γύρο ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, ζητάει την αντικατάσταση της διοίκησης του Ταμείου, με τις μέχρι στιγμής πληροφορίες να κάνουν λόγο για ευρύτερη αλλαγή του τρόπου λειτουργίας του, σε επίπεδο παρεμβατικότητας. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι τουλάχιστον τρία μέλη του ΤΧΣ (Α. Ξενόφος, Γ. Κουτσός, Α. Γάγαλης) οδεύουν προς αντικατάσταση, ενώ δεν έχει ξεκαθαρίσει τι θα γίνει με τον πρόεδρο Γιώργο Μιχελή.
Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το liberal.gr, οι τελικές αποφάσεις για τη συνολική λειτουργίας του ΤΧΣ θα ληφθούν άμεσα και σε πλήρη συνάρτηση με την εξέλιξη της διαδικασίας ανασυγκρότησης των τραπεζικών διοικήσεων. Το νέο τοπίο σε τράπεζες και ΤΧΣ εκτιμάται πως θα έχει διαμορφωθεί έως τα τέλη Σεπτεμβρίου, χωρίς να αποκλείονται εκπλήξεις.
