Τα δικαιώματα των ρύπων CO2 ήταν μια άγνωστη συνισταμένη μέχρι πρότινος στο ευρύ κοινό. Όμως καθώς συνειδητοποιούμε όλοι ότι το ράλι στην τιμή των δικαιωμάτων ρύπων CO2 διεθνώς είναι ένας από τους λόγους που έχουν οδηγήσει στα ύψη τις τιμές ενέργειας, αρχίζουμε και προσεγγίζουμε με μια τελείως διαφορετική οπτική γωνία το κεφάλαιο που ακούει στο όνομα, άνθρακας.
Η τιμή των δικαιωμάτων ρύπων CO2, στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας εκπομπών αέριων ρύπων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του μεγαλύτερου στον κόσμο, κινούνται κοντά στα ιστορικά υψηλά, πέριξ των 62 ευρώ /τόνο.
Με τις τιμές να αναμένονται κοντά στα 100 ευρώ ίσως και νωρίτερα από τα μέσα της δεκαετίας και την ανατροπή της κλιματικής αλλαγής να αποτελεί πλέον μια από τις βασικές προτεραιότητες των κυβερνήσεων, οι τεχνολογίες που καταγράφουν, «συλλαμβάνουν» και αφαιρούν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου ώστε να μπορούν να ταφούν, καταλαβαίνουμε ότι είναι το νέο μεγάλο επιχειρηματικό Ελντοράντο.
Σύμφωνα με την Credit Suisse η αγορά αυτών των «εργαλείων» θα μπορούσε να φτάσει τα 2 τρισεκατομμύρια δολάρια την πρώτη δεκαετία της υιοθέτησης τους από τη βαριά βιομηχανία για τη μείωση της ρύπανσης.
Σύμφωνα με υπολογισμούς της στήλης, μέχρι το 2050, η βιομηχανία αυτή θα μπορούσε να αγγίξει τα 10 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Βλέπετε, όσο θερμαίνεται ο πλανήτης, «θερμαίνεται» και ο αγώνας για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Όμως η μείωση των εκπομπών από μόνη της δεν θα είναι αρκετή για να σταματήσει την κλιματική αλλαγή που ήδη έχει αρχίσει να συντελείται. Ενδεχομένως δεν θα είναι καν αρκετή για τον στόχο της συμφωνίας του Παρισιού.
Παράλληλα με τη μείωση των ρύπων από τη βιομηχανία λοιπόν, χρειαζόμαστε και μια τεχνολογία που θα μας βοηθήσει να απομακρύνουμε τον άνθρακα από την ατμόσφαιρα. Η τεχνολογία αυτή υπάρχει, έχει αρχίσει να γίνεται προσιτή και ήδη σχηματίζει την επόμενη μεγάλη περιβαλλοντική βιομηχανία με στόχο τη διάσωση του πλανήτη.
Όπως είναι επόμενο, οι μεγάλοι παίκτες έχουν ήδη λάβει θέσεις.
Πώς ξεκίνησε η ιστορία
Μια από τις πρώτες και πολλά υποσχόμενες εμπορικές μονάδες άμεσης δέσμευσης αέρα ξεκίνησε να λειτουργεί στην Ελβετία πριν λίγα χρόνια.
Η Climeworks ιδρύθηκε το 2009 με χρηματοδότηση από την ελβετική τράπεζα Zuercher Kantonalbank, μεγάλους ιδιώτες επενδυτές και οικογενειακά γραφεία (family offices).
Η πρώτη μονάδα δέσμευσης άνθρακα της εταιρείας εγκαταστάθηκε το 2017 πάνω σε μία μονάδα αποτέφρωσης απορριμμάτων λίγο έξω από τη Ζυρίχη και μέχρι το 2020 η εταιρεία είχε συγκεντρώσει 100 εκατομμύρια δολάρια από εταιρείες όπως η Microsoft, η Audi, η Shopify και η Stripe. (σ.σ: Συγκρατείστε αυτά τα ονόματα καθότι οι εταιρείες που συμμετέχουν ή εξαγοράζουν καινοτόμες startups είναι στην ουσία για τους μη επαγγελματίες επενδυτές ένας έμμεσος τρόπος επένδυσης σε αυτές πριν την IPO).
Το σύστημα της Climeworks είναι ένα «κουτί» με έναν τεράστιο ανεμιστήρα στο ένα άκρο και ένα φίλτρο στο εσωτερικό που προσελκύει μόνο διοξείδιο του άνθρακα. Ο ανεμιστήρας τραβά τον αέρα μέσω του φίλτρου και μόλις κορεστεί το φίλτρο, το κουτί κλείνει. Στη συνέχεια θερμαίνεται στους 100 βαθμούς Κελσίου και το καθαρό διοξείδιο του άνθρακα απελευθερώνεται και συλλέγεται.
Ο άνθρακας που συλλαμβάνεται μπορεί είτε να ταφεί βαθιά υπόγεια, να μετασκευαστεί σε άλλα προϊόντα ή να πωληθεί. Και για όσους απορούν για το ποιες είναι οι πιθανές χρήσεις του, να αναφέρουμε ότι το διοξείδιο του άνθρακα που συλλαμβάνεται μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή καυσίμου, πλαστικών, λιπασμάτων ακόμη και φυσαλίδων.
Για παράδειγμα η Climeworks πουλά μέρος του δεσμευμένου άνθρακα στην Coca Cola ,ενώ ένα άλλο μέρος το πουλά σε γειτονική φάρμα. Επίσης ο άνθρακας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την απελευθέρωση παγιδευμένου πετρελαίου υπόγεια, για αυτό άλλωστε η Exxon Mobil και η Chevron επενδύουν σε σχετικές τεχνολογίες δέσμευσης άνθρακα.
Η μονάδα της Climeworks λοιπόν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική επειδή χρησιμοποιείται συνεχώς, παράγει κάτι εμπορικά χρήσιμο όπως εξηγήσαμε και πάνω από όλα είναι περίπου 1000 φορές πιο αποτελεσματική στην απομάκρυνση του διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα από ό,τι η φωτοσύνθεση. Πιο συγκεκριμένα, αφαιρεί περίπου 900 τόνους διοξειδίου του άνθρακα ετησίως, σύμφωνα με τον επικεφαλής πολιτικής της Climeworks, Chris Beuttler.
Βέβαια αν σκεφτούμε ότι προ πανδημίας εκπέμπαμε 40 δισεκατομμύρια τόνους CO2 –τώρα βρισκόμαστε πέριξ των 31,5 σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση Ενέργειας ΙΕΑ-γίνεται κατανοητό ότι θα χρειαστούν εκατοντάδες χιλιάδες τέτοιες μονάδες ώστε να παραμείνει η υπερθέρμανση του πλανήτη κάτω από τα όρια που θέτει η Συμφωνία του Παρισιού.
Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι παρακολουθούμε τη γέννηση της επόμενης μεγάλης περιβαλλοντικής βιομηχανίας μετά τα φωτοβολταϊκά πάνελς, την ηλεκτροκίνηση και τις ανεμογεννήτριες και πιθανότατα δεν θα περιλαμβάνει μόνο την άμεση δέσμευση άνθρακα από τον αέρα, αλλά και άλλες λύσεις αφαίρεσης άνθρακα.
Οι υπόλοιποι παίκτες του ευρύτερου κλάδου και τα πρώτα μεγάλα εργοστάσια
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 15 εργοστάσια δέσμευσης απευθείας από τον αέρα παγκοσμίως, δεσμεύοντας πάνω από 9.000 τόνους διοξειδίου του άνθρακα τον χρόνο, σύμφωνα με την IEA. Όμως σε λίγους μήνες το δυναμικό αυτό θα είναι πολύ μεγαλύτερο.
Η Carbon Engineering που εδρεύει στον Καναδά εργάζεται επίσης από το 2015 στην άμεση λήψη CO2 από τον αέρα και προετοιμάζει το μεγαλύτερο εργοστάσιο άμεσης δέσμευσης άνθρακα από τον αέρα στον κόσμο.
Η πετρελαϊκή εταιρία των ΗΠΑ Occidental αναπτύσσει επίσης μια από τις μεγαλύτερες εγκαταστάσεις δέσμευσης άνθρακα απευθείας από τον αέρα από ανοικτό χώρο κοντά στις πετρελαιοπηγές της στο Τέξας.
Αν ανοίξουμε το πλάνο γενικότερα της δέσμευσης άνθρακα βλέπουμε ονόματα στα οποία θα επανέλθουμε στο μέλλον καθότι χτίζουν ήδη συνεργασίες γύρω από τη νέα τεχνολογία. Κάποια από αυτά τα ονόματα είναι η ισλανδική Carbfix, η Global Thermostat που διεκδικεί και το χαμηλότερο κόστος στη βιομηχανία για τη διαδικασία δέσμευσης άνθρακα, η CO2 Solutions by SAIPEM, η Net Power, η Quest Carbon Capture and Storage by Shell.
Στο σημείο αυτό θα αναφέρουμε ότι η Carbfix σε συνεργασία με την Climeworks θα κατασκευάσουν το μεγαλύτερο εργοστάσιο στην Ισλανδία που θα δεσμεύει έως 4000 τόνους διοξειδίου του άνθρακα τον χρόνο απευθείας από τον αέρα. Στη συνέχεια θα το αναμιγνύει με νερό και θα το διοχετεύει βαθιά στο έδαφος για να μετατραπεί σιγά σιγά σε πέτρα (ορυκτοποιημένος βασάλτης). Αμφότερες οι τεχνολογίες θα τροφοδοτούνται από ανανεώσιμη ενέργεια που παράγεται από ένα γειτονικό εργοστάσιο γεωθερμίας.
Η BP ηγείται μιας εταιρικής σχέσης, συμπεριλαμβανομένης της ιταλικής κρατικής εταιρείας πετρελαίου Eni, της Νορβηγικής Equinor, της National Grid, της Royal Dutch Shell και της γαλλικής ενεργειακής εταιρείας Total, σε ένα σχέδιο μεταφοράς 17 εκατομμυρίων τόνων διοξειδίου του άνθρακα κάθε χρόνο από δύο ξεχωριστά έργα δέσμευσης άνθρακα. Και σε αυτό το σχήμα όμως βρίσκουμε την Climeworks.
Πιο συγκεκριμένα, η Climeworks συνεργάζεται με το joint venture μεταξύ της κυβέρνησης της Νορβηγίας και των ενεργειακών κολοσσών Equinor, Shell και Total. Η συμφωνία αυτή θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για μια νέα επιχείρηση που θα προσφέρει υπηρεσίες δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα σε εμπορικές επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο, εάν η κοινή επιχείρηση μεταξύ της Climeworks και της νεοσύστατης εταιρείας Νorthern Lights είναι επιτυχής.
(σ.σ: Η Northern Lights ενσωματώθηκε τον Μάρτιο ως joint venture μεταξύ της Equinor, της Shell και της Total για την παροχή υπηρεσιών επεξεργασίας, μεταφοράς και υπόγειας δέσμευσης για τις εκπεμπόμενες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Η όλη επιχείρηση είναι ένας από τους βασικούς άξονες του σχεδίου της νορβηγικής κυβέρνησης με την επωνυμία The Longship Project).
Στο παιχνίδι έχουν μπει επίσης οργανισμοί και πανεπιστήμια. Το Arizona State University και το Silicon Kingdom Holdings αναπτύσσουν ιδιόκτητη τεχνολογία δέσμευσης άνθρακα που λειτουργεί σαν «δέντρο» Τα «μηχανικά δέντρα» επιτρέπουν το δέσμευση του άνθρακα ώστε να πωληθεί για επαναχρησιμοποίηση.
Επίσης η πολιτεία της Καλιφόρνια επεξεργάζεται σχέδια για τη χρήση της δέσμευσης άνθρακα προκειμένου να επιτύχει τους επιθετικούς στόχους της για ουδέτερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Μια νέα ευκαιρία για την αγορά πιστώσεων άνθρακα
Η δέσμευση άνθρακα απευθείας από τον αέρα προσφέρει επίσης μια νέα ευκαιρία για την αγορά πιστώσεων άνθρακα. Αυτή τη στιγμή, οι εταιρείες μπορούν να λάβουν πιστώσεις για αποφευχθείσες ή χαμηλότερες εκπομπές.
Τώρα δημιουργείται η δυναμική να μπορούν να αγοράσουν αυτές τις πιστώσεις από εταιρείες αφαίρεσης άνθρακα από την ατμόσφαιρα όπως η Climeworks.
Αυτός είναι ο λόγος άλλωστε για τον οποίο μεγάλα ονόματα που θέλουν να μηδενίσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα, όπως η Microsoft, είναι όχι μόνο είναι πελάτες της Climeworks, αλλά συμμετέχουν και στο μετοχικό της κεφάλαιο. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο διευθυντής περιβαλλοντικής πολιτικής της Μicrosoft, Λούκας Τζόπα: «Μέσω της αγοράς αρνητικών εκπομπών από την Climeworks, θα αφαιρέσουμε οριστικά 1.400 μετρικούς τόνους άνθρακα».
Η ελβετική ασφαλιστική εταιρία Swiss Re επίσης συνεργάζεται με την Climeworks- υπέγραψε πρόσφατα μια δεκαετή συμφωνία -προκειμένου να προσφέρει τη δυνατότητα στους πελάτες της να πληρώνουν για την απομάκρυνση άνθρακα με την καταβολή ενός ποσού κάθε μήνα.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
