Το στίγμα της μείωσης του ενεργειακού κόστους, της ενίσχυσης του ανταγωνισμού και της κοινωνικής δικαιοσύνης δίνουν οι σημερινές ανακοινώσεις Σκυλακάκη, για ένα νέο ενιαίο τιμολόγιο απ’ όλους τους παρόχους, αλλά και για επίδομα σε 1,2 εκατομμύρια χαμηλού εισοδήματος νοικοκυριά που θερμαίνονται με ρεύμα, μαζί με αυστηρότερα μέτρα για τους στρατηγικούς κακοπληρωτές και όσους κλέβουν ρεύμα.
Η μάστιγα όσων κάνουν ενεργειακό τουρισμό και αφήσουν συστηματικά απλήρωτους λογαριασμούς αντιμετωπίζεται κόβοντας το ρεύμα για όποιον επιχειρεί να αλλάξει πάροχο για τρίτη φορά έχοντας αφήσει φέσια στους δύο προηγούμενους, ενώ όσοι συλληφθούν για ρευματοκλοπή, τους περιμένει ποινή φυλάκισης αλλά και πρόστιμο, με τους ηλεκτρολόγους που συνεργούν στα παραπάνω να χάνουν την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος.
Το νέο τιμολόγιο «πράσινου χρώματος που νομοθετεί το υπουργείο με ρύθμιση που κατέθεσε χθες στη Βουλή, θα διατεθεί από την 1/1/2024, θα είναι κοινό για όλους τους παρόχους και θα διαφοροποιείται μόνο ως προς το περιθώριο κέρδους τους. Το λινκ που θα αναγράφουν οι λογαριασμοί σε αυτό το νέο τιμολόγιο, 12μηνης διάρκειας, θα παραπέμπει στο συγκριτικό πίνακα που θα αναρτά κάθε μήνα η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και θα επιτρέπει στους καταναλωτές μια εύκολη και ξεκάθαρη σύγκριση για το ποιος είναι ο φθηνότερος.
Το σκεπτικό του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, όπως το εξήγησε ο ίδιος, απαντώντας έτσι και στην κριτική της αγοράς ότι παρεμβαίνει στην ελεύθερη λειτουργία της, είναι ότι πατώντας ο καταναλωτής πάνω σε ένα σχετικό μπάνερ, θα μπορεί να συγκρίνει ποιος είναι ο φθηνότερος προμηθευτής, μια άσκηση πρακτικώς αδύνατη σήμερα. Τα τιμολόγια σήμερα είναι τόσο δυσνόητα, κάθε ένα λαμβάνει υπόψιν τόσο διαφορετικές παραμέτρους ή υπολογίζει διαφορετικά την έκπτωση συνέπειας, ώστε η άσκηση είναι αδύνατη ακόμη και για τους ειδικούς.
Την κίνηση καθιστά αναγκαία το οριστικό τέλος από 1ης Ιανουαρίου 2024 των οριζόντιων επιδοτήσεων στο ρεύμα, ο φόβος ανατιμητικών κινδύνων από την επαναφορά της ρήτρας αναπροσαρμογής μέσα από τα νέα προϊόντα των παρόχων, σε συνδυασμό με την ανάφλεξη στη Μ. Ανατολή. Σε αυτό το ούτως ή άλλως γεμάτο αβεβαιότητες περιβάλλον όπου η μετάβαση στο προ επιδοτήσεων καθεστώς μπορεί να φέρει αναταράξεις και οι καταναλωτές θα χρειαστούν κάποιο καιρό εξοικείωσης με τα νέα κίτρινα (κυμαινόμενα με ρήτρα αναπροσαρμογής), μπλε (σταθερά) και πορτοκαλί (δυναμικά) τιμολόγια των παρόχων, κρίθηκε απαραίτητη μια κυβερνητική παρέμβαση προκειμένου ο καταναλωτής να μπορεί να συγκρίνει τις τιμές, έχοντας φυσικά τη δυνατότητα μετά να προτιμήσει κάποιο άλλο προϊόν.
Με το νέο πράσινο ειδικό τιμολόγιο ο καταναλωτής θα γνωρίζει την 1η κάθε μήνα, την τιμή που θα ισχύσει για όλο τον υπόλοιπο, με βάση τη διακύμανση στη χονδρεμπορική αγορά του ρεύματος. Η τελική χρέωση κάθε παρόχου θα διαφοροποιείται κατά κύριο λόγο από το διαφορετικό περιθώριο κέρδους του. Κάθε προμηθευτής θα μπορεί να εφαρμόζει εκπτώσεις οι οποίες όμως θα πρέπει να φαίνονται στην τελική τιμή που θα ανακοινώνει. Το πράσινο τιμολόγιο θα εφαρμοστεί για τουλάχιστον 3 εκατ. παροχές σε σύνολο 8 εκατ. που δεν έχουν σήμερα σύμβαση αλλά και για τις συμβάσεις που ολοκληρώνονται και δεν ανανεώνονται.
Οι προμηθευτές έχουν την υποχρέωση διατήρησης του ειδικού αυτού τιμολογίου τουλάχιστον μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του 2024. Αλλά η παραμονή στο τιμολόγιο θα προσφέρεται και μετά την 1η Ιανουαρίου του 2025 σε όσους πελάτες θα το επιλέγουν. Συνολικά από 1η/1/2024 θα κάνουν την εμφάνισή τους στην αγορά τεσσάρων ειδών τιμολόγια:
Πράσινα: Στο νέο ειδικό τιμολόγιο, κοινό για όλους τους παρόχους, θα μεταπέσουν από την 1η Ιανουαρίου του 2024 όλοι οι καταναλωτές που δεν θα έχουν επιλέξει διαφορετικό προϊόν. Έχοντας ομοιόμορφη δομή για όλους τους παρόχους και διευκολύνει τη σύγκριση των τιμών.
Μπλε: Είναι τα τιμολόγια ορισμένου χρόνου, με σταθερή τιμή χρέωσης για όλη την περίοδο της σύμβασης.
Κίτρινα: Συνδεδεμένα με την τιμή της χονδρεμπορικής στο Χρηματιστήριο ενέργειας, τα τιμολόγια αυτά θα είναι καυμαινόμενα και θα διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες: Με τιμολόγηση ex ante (εκ των προτέρων) και με τιμολόγηση ex post (εκ των υστέρων).
Πορτοκαλί: Απευθύνονται σε ένα πολύ μικρό τμήμα καταναλωτών, αυτούς που διαθέτουν εγκατεστημένο έξυπνο μετρητή στην παροχή τους. Η τιμολόγηση θα είναι δυναμική, δηλαδή θα ακολουθεί τις διακυμάνσεις των τιμών στην αγορά ενέργειας.
Το σκεπτικό του υπουργού στηρίζεται στο γεγονός ότι ακριβώς επειδή μέσω του κοινού «πράσινου» τιμολογίου θα φαίνεται πλέον ποιος είναι ο ακριβότερος στην αγορά, οι εταιρείες θα σπεύσουν να πάρουν πελάτες από αυτό και να το μεταφέρουν στα άλλα τους προϊόντα. Και για τους επόμενους 12 μήνες, όσο και η διάρκεια αυτού του κοινού τιμολογίου, τα τμήματα μάρκετινγκ των παρόχων θα κονταροχτυπιούνται μεταξύ τους για να δημιουργήσουν όσο πιο ελκυστικά προϊόντα γίνεται, με όσο το δυνατόν καλύτερες χρεώσεις, επομένως ο ανταγωνισμός θα ενισχυθεί και υπάρχουν ελπίδες αν όχι να πέσουν οι τιμές, τουλάχιστον να συγκρατηθούν σε λογικά επίπεδα.
Η δεύτερη παρέμβαση αφορά στα 1.200.000 νοικοκυριά που θερμαίνονται με ρεύμα, και όχι με πετρέλαιο, αέριο ή πέλετ και που αδικούνται από το υφιστάμενο πλαίσιο το οποίο σήμερα τα εξαιρεί. Τα νοικοκυριά αυτά στο εξής θα επιδοτούνται για
Το εύρος της ενίσχυσης θα κυμαίνεται από 45 ευρώ έως 480 ευρώ κατ’ ανώτατο όριο, το υψηλό αφορά περιοχές με δριμύ ψύχος με συντελεστή βαθμοημερών άνω του ενός. Η ενίσχυση αυτή θα αφορά την περίοδο θέρμανσης από 1η Ιανουαρίου έως και 31 Μαρτίου 2024, το ύψος θα υπολογίζεται με βάση τις κλιματολογικές συνθήκες (βαθμοημέρες) κάθε οικισμού ή γειτονιάς και το βασικό ποσό του επιδόματος θα προσαυξάνεται κατά 20% για κάθε εξαρτώμενο τέκνο. Σε σχέση με την καταβολή του, θα πραγματοποιείται έκπτωση στους λογαριασμούς ρεύματος με απευθείας πίστωση του επιδόματος.
Η τρίτη παρέμβαση αφορά στην αντιμετώπιση των στρατηγικών κακοπληρωτών. Στο εξής όποιος έχει προβεί σε αλλαγή τουλάχιστον δύο προμηθευτών εντός πενταετίας, αρχής γενομένης από 1ης.1.2020, κάνοντας όπως λέγεται, συστηματικά «ενεργειακό τουρισμό», ορίζεται ως στρατηγικός κακοπληρωτής. Δεν θα μπορεί να αλλάξει και τρίτη φορά πάροχο αφήνοντας πίσω του οφειλές. Και για την αντιμετώπιση του «ενεργειακού τουρισμού» καθιερώνεται ένα σύστημα σήμανσης οφειλετών (debt flagging) με στόχο να προστατεύει τις εταιρείες προμήθειας από το να απορροφούν στο πελατολόγιό τους οφειλέτες που επιδίδονται σε συστηματική αθέτηση υποχρεώσεων. Η σήμανση θα γίνεται σε ειδική πλατφόρμα, στην οποία θα έχουν πρόσβαση οι πάροχοι, όταν υπάρχει αίτηση αλλαγής προμηθευτή.
Η τέταρτη παρέμβαση αφορά στις ρευματοκλοπές που αντιστοιχούν στο 4,8% της συνολικής αγοράς ηλεκτρισμού με κόστος 400 εκατ. ευρώ. Τέτοιες είναι οι 13.000 περιπτώσεις που εντόπισε ο ΔΕΔΔΗΕ, επιβάλλοντας προσαυξημένες χρεώσεις. Στο εξής για όσους εντοπίζονται να κλέβουν ρεύμα θα προβλέπεται ποινή φυλάκισης αλλά και πρόστιμο μέσω ΑΑΔΕ (σήμερα ισχύει ή ποινή φυλάκισης ή πρόστιμο), ενώ για επιχειρήσεις που κάνουν ρευματοκλοπές θα προβλέπεται προσωρινή αναστολή λειτουργίας και σε περίπτωση υποτροπής μόνιμη. Επίσης για τους ηλεκτρολόγους που συνεργούν σε ρευματοκλοπές θα προβλέπεται προσωρινή ή μόνιμη αφαίρεση της επαγγελματικής άδειας.
