Όλοι ανεξαιρέτως οι αναλυτές που συμφωνούν ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στρουθοκαμηλίζει στο θέμα των επιτοκίων και του πληθωρισμού, έχουν χαράξει δύο δρόμους που θα μπορούσε να ακολουθήσει ο Τούρκος πρόεδρος για να αντιστραφεί πλήρως το επενδυτικό κλίμα. Είναι οι δύο διαθέσιμες επιλογές που έχουν δώσει με τον τρόπο τους στον Ερντογάν οι αγορές, μέσω των ασφυκτικών πιέσεων που ασκούνται στην τουρκική λίρα.
Ο πρώτος δρόμος είναι και ο πιο δύσκολος για τον Τούρκο ηγέτη γιατί ισοδυναμεί με παραδοχή μίας πολύ μεγάλης ήττας. Ενώ ο Ερντογάν βροντοφωνάζει εδώ και χρόνια ότι τα υψηλά επιτόκια είναι… του διαβόλου, οι αγορές ζητούν την αύξηση των επιτοκίων έως και το 26%, από 15% σήμερα, για να υποχωρήσει ο πληθωρισμός από το 20% που βρέθηκε τον Οκτώβριο. Πόσο πιθανό είναι να γίνει κάτι τέτοιο; Εντελώς απίθανο, τουλάχιστον με τα σημερινά δεδομένα, αφού η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας ετοιμάζεται για νέα μείωση των επιτοκίων στο 14% τον Δεκέμβριο. Πάντως, αν ο Ερντογάν άλλαζε γνώμη και έκανε τη… χάρη των αγορών, οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για ταχεία επιστροφή της λίρας στο επίπεδο των 9 λιρών/δολάριο, από 13,52 λίρες/δολάριο που έφτασε την Τρίτη 23 Νοεμβρίου.
Ο δεύτερος δρόμος είναι ο πιο… βατός για όλους, ενώ ο Τούρκος πρόεδρος τον έχει ξαναδιαβεί. Ισοδυναμεί με μία μέση λύση που δεν θα πλήγωνε πολύ τον εγωισμό του καθώς δεν θα είχε ούτε κερδισμένους ούτε χαμένους αφού κανείς δεν θα έκανε πίσω σε αυτή την άτυπη κόντρα. Στο σενάριο αυτό, τα επιτόκια είτε θα αυξάνονταν ελαφρώς (κάτι που απορρίπτει με κάθε τρόπο ο Πρόεδρος) δίνονταν σήμερα ότι δεν θα πάει μέχρι τέλους ο «πόλεμος», είτε θα παρέμεναν χαμηλά για λίγο ακόμη (έως τις αρχές του 2022) και μετά θα άνοιγε ένας κύκλος αυξήσεων ανάλογα και με την πορεία του πληθωρισμού. Αν δινόταν από την κεντρική τράπεζα guidance για μία τέτοια κίνηση αφενός οι αγορές θα αντιδρούσαν πιο ψύχραιμα και αφετέρου ο Ερντογάν θα μπορούσε να στηρίξει με φθηνό χρήμα τους επιχειρηματικούς κλάδους που επιθυμεί. Η λίρα δεν θα ενισχυόταν πολύ αλλά δεν θα κινδύνευε κιόλας από νέα μεγάλη πτώση, με τους αναλυτές να τοποθετούν την ισοτιμία σε αυτό το σενάριο λίγο πάνω από τις 12 λίρες/δολάριο για το επόμενο δίμηνο και χαμηλότερα προς τις 10 λίρες/δολάριο το 2022.
Τα ενδεχόμενα αυτά έχουν συζητηθεί στην Τουρκία. Η αντίδραση του Τούρκου προέδρου ήταν άμεση και δεν άφησε κανένα περιθώριο… παρεξήγησης. Την Παρασκευή, ο Ερντογάν έστειλε σαφές μήνυμα στις αγορές, απαντώντας για τον δρόμο που τελικά θα ακολουθήσει και δεν είναι κανένας από τους δύο που προτείνουν-απαιτούν. Είναι ένας τρίτος δρόμος ή με άλλα λόγια είναι το χειρότερο σενάριο που θα μπορούσαν να αναμένουν οι επενδυτές, το σενάριο της επιμονής στα χαμηλά επιτόκια. Θα πάμε μέχρι τέλους με χαμηλά επιτόκια, είπε ο Ερντογάν και υποσχέθηκε ότι η τουρκική οικονομία θα δει ξανά μέρες υψηλής ανάπτυξης.
Ο μεγάλος κίνδυνος για τον Ερντογάν σε αυτό το μονοπάτι δεν σχετίζεται μόνο με την πολιτική που θα εφαρμόσει ως… κεντρικός τραπεζίτης, αλλά και με την πανδημία. Διότι αν η νέα μετάλλαξη Όμικρον επικρατήσει διεθνώς, αποδειχθεί πιο επιθετική και υποχρεώσει τον πλανήτη να πατήσει φρένο στην πορεία προς την κανονικότητα, τότε η τουρκική λίρα δεν θα έχει να αντιμετωπίσει μόνο τις δικές της αδυναμίες αλλά και την μαζική φυγή των επενδυτών από assets υψηλού κινδύνου.
Στην περίπτωση, λοιπόν, που έχουμε αναζωπύρωση της πανδημίας και παράλληλα ο Ερντογάν τηρήσει την υπόσχεσή του να συνεχίσει με μόνιμα χαμηλά επιτόκια, είναι πολύ πιθανό να δούμε την τουρκική λίρα να πέφτει κατακόρυφα από τον γκρεμό και όχι να κατρακυλάει. Είναι το απευκταίο σενάριο που η ισοτιμία θα μπορούσε να φτάσει ακόμη και να ξεπεράσει τις 15-17 λίρες/δολάριο και η νομισματική κρίση θα μεταδοθεί παντού στην οικονομία αναγκάζοντας την τουρκική κυβέρνηση να αναλάβει χρέη τραπεζών και επιχειρήσεων σε ξένο νόμισμα. Είναι το σενάριο που μπορεί να οδηγήσει την Τουρκία μέχρι και σε στάση πληρωμών…
