Μία από τις μεγαλύτερες κρίσεις της σύγχρονης ιστορίας της διανύει η Μ. Βρετανία, μία κρίση που συμπίπτει με τον θάνατο της βασίλισσας Ελισάβετ και την αντικατάσταση του Μπόρις Τζόνσον από την Λιζ Τρας και έχει ως επίκεντρο το υπερβολικά ακριβό κόστος ζωής που πνίγει τους Βρετανούς.
Η στερλίνα βυθίστηκε τη Δευτέρα το πρωί στο χαμηλότερο επίπεδο όλων των εποχών έναντι του δολαρίου, υποχρεώνοντας τον διοικητή της Bank of England, Άντριου Μπέιλι, να εκδώσει έκτακτο ανακοινωθέν αργότερα το απόγευμα, μέσω του οποίου προσπάθησε να καθησυχάσει τις αγορές ότι παρακολουθεί την κατάρρευση της στερλίνας και αν χρειαστεί θα πράξει αναλόγως.
Την ίδια ώρα, η απόδοση του βρετανικού 10ετούς εκτοξεύεται πάνω από το 4%, επίπεδο που είχε να καταγραφεί από την κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008 και το spread με το 10ετές της Γερμανίας έχει σκαρφαλώσει σε υψηλό άνω των 20 ετών. Οι αναλυτές της ING, Αντουάν Μπουβέ και Κρις Τέρνερ κάνουν λόγο για την «τέλεια καταιγίδα» στα βρετανικά ομόλογα και στη στερλίνα και θέτουν θέμα χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Είναι υπερβολική η αντίδραση των αγορών ή η οικονομία της Μ. Βρετανίας βρίσκεται όντως στο χείλος του γκρεμού; Όπως και να’ χει, οι αγορές δείχνουν ότι δεν εμπιστεύονται πλέον τη Μ. Βρετανία ως εκδότη χρέους, με αποτέλεσμα να βρίσκεται σε εξέλιξη το πιο μαζικό sell-off που έχει σημειωθεί σε βρετανικά assets εδώ και αρκετές δεκαετίες.
Αιτία είναι η βαθιά κρίση ακρίβειας που εξαφανίζει το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, ενώ χθες αφορμή για το νέο ιστορικό χαμηλό της στερλίνας στάθηκε η ανακοίνωση της κυβέρνησης για μειώσεις φόρων που όμοιές τους δεν έχουν εφαρμοστεί από το μακρινό 1972 και για επιστροφή σε πολιτικές που θυμίζουν Μάργκαρετ Θάτσερ.
Σε λιγότερο από δύο μήνες, η στερλίνα έχει γράψει απώλειες της τάξης του 10%, μία εξωπραγματική υποτίμηση για ένα από τα σημαντικότερα νομίσματα της παγκόσμιας οικονομίας, ενώ από την αρχή του έτους σημειώνει πτώση περίπου 20%. Οι διακυμάνσεις του βρετανικού νομίσματος είναι τόσο βίαιες και απότομες που μπορούν να συγκριθούν μόνο με νόμισμα αναδυόμενης οικονομίας που βρίσκεται σε βαθιά κρίση.
Μέσα στο 2022, η στερλίνα είναι το νόμισμα με τη χειρότερη επίδοση μεταξύ των G10, ξεπερνώντας σε κατρακύλα ακόμη και το ιαπωνικό γεν, για το οποίο οι αρχές της Ιαπωνίας αναγκάστηκαν να κάνουν παρέμβαση στην αγορά για πρώτη φορά μετά το 1998.
Τι θα πράξει τελικά η Τράπεζα της Αγγλίας και πόσο μακριά θα φτάσει η Λιζ Τρας με το «πακέτο ανάπτυξης» που ανακοίνωσε χωρίς να εκτροχιάσει δημοσιονομικά την οικονομία; Η BoE είναι έτοιμη να ξεκινήσει το πρόγραμμα ποσοτικής σύσφιξης (QT), να πουλάει δηλαδή ομόλογα ύψους 10 δισ. λιρών το μήνα, αντί να αγοράζει όπως έκανε όλα αυτά τα χρόνια που ήθελε να διοχετεύσει ρευστότητα στο σύστημα.
Όμως μια σειρά δεικτών υποδηλώνουν ότι η αγορά βρετανικών ομολόγων έχει «στεγνώσει» και μόνο αν ο Μπέιλι κάνει πίσω στο θέμα του QT μπορεί να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών, σύμφωνα με την ING.
Από κει και πέρα, επειδή η αγορά των βρετανικών κρατικών CDS δεν έχει μεγάλη ρευστότητα, οι επενδυτές που θέλουν να ποντάρουν στο country risk της Μ. Βρετανίας, είτε υπέρ της είτε κατά της, επιλέγουν την αγορά συναλλάγματος και αγοράζουν ή ρευστοποιούν στερλίνες ανάλογα με το τι περιμένουν.
Επομένως, κρίσιμο ρόλο στην πορεία της στερλίνας στο εξής θα παίξουν οι ετυμηγορίες των οίκων αξιολόγησης, με τις S&P και Moody’ s να έχουν προγραμματισμένη αξιολόγηση για την 21η Οκτωβρίου και την Fitch για τις 9 Δεκεμβρίου. Πάντως, αν δεν υπάρξει κάποια ένδειξη αλλαγής πλεύσης από τη βρετανική κυβέρνηση ως προς τη δημοσιονομική σύνεση ή κάποια κίνηση-ματ από την BoE (αν υπάρχει), τότε πιθανότατα οι επενδυτές θα συνεχίσουν να στέλνουν τη στερλίνα βαθύτερα στην άβυσσο και την πλήρη ισοτιμία με το δολάριο…
