Του Απόστολου Σκουμπούρη
Ανατροπές στις παγκόσμιες εμπορευματικές μεταφορές φέρνει το φαραωνικό σχέδιο του Πεκίνου για απευθείας εμπορική σιδηροδρομική διασύνδεση της Κίνας με τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Σε μια στιγμή που εκκρεμεί ακόμη στις Βρυξέλλες το κλείσιμο του φακέλου με τις κρατικές ενισχύσεις της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, προκειμένου να την παραλάβει ο νέος της αγοραστής, δηλαδή η ιταλική Ferovie, κοσμογονικές αλλαγές λαμβάνουν χώρα στο μέτωπο των παγκόσμιων σιδηροδρομικών μεταφορών.
Η άφιξη στο Λονδίνο, μετά από ταξίδι 18 ημερών, της πρώτης εμπορικής αμαξοστοιχίας που εγκαινίασε την γραμμή Κίνα – Μεγάλη Βρετανία, μήκους 12.000 χλμ, αλλάζει τα δεδομένα όχι μόνο για το σιδηρόδρομο αλλά και για την παγκόσμια ναυτιλία. Πλέον, το ταξίδι με το τρένο απαιτεί τον μισό χρόνο που χρειάζεται ένα πλοίο (15-16 ημέρες έναντι ενός και πλέον μηνός) για να ταξιδέψει από την Ανατολική Ασία στη Βόρειο Ευρώπη, και καθιστά την σιδηροδρομική σύνδεση Κίνας - Βρετανίας ανταγωνιστική σε σύγκριση με τη ναυτιλιακή.
Η σύνδεση Κίνας - Ηνωμένου Βασιλείου αποτελεί ένα από τα πέντε «παρακλάδια» του τεράστιου έργου «Μια ζώνη – ένας δρόμος» που εμπνεύστηκε και δρομολογεί το Πεκίνο. Πρόκειται για ένα πελώριο σιδηροδρομικό δίκτυο, που διασχίζει 16 πόλεις της Κίνας, περνάει δια μέσου Καζακστάν, Λευκορωσία, χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για να καταλήξει στη Μεγάλη Βρετανία, μέσω της σήραγγας της Μάγχης. Στην πράξη, οι παραδοσιακές εμπορευματικές διαδρομές Κίνας - Ευρώπης, όπου κυριαρχούσαν τα πλοία, αλλάζουν, καθώς ο χρόνος αλλά και το κόστος, παράδοσης των κοντέινερ, μειώνεται αισθητά.
Η βασική υποδομή του εν λόγω σιδηροδρομικού δικτύου, το οποίο σχεδιάστηκε αρχικώς το 2013 και ακολουθεί τα χνάρια του παλαιού "Δρόμου του Μεταξιού", αποτελείται ήδη από 39 γραμμές και αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στο 2017. Το σχέδιο υποβοηθείται από τους Ρωσικούς Σιδηρόδρομους, οι οποίοι αναπτύσσουν υποδομές σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών υψηλών ταχυτήτων, μεταφέροντας φορτία με 300 χιλιόμετρα ανά ώρα, και ρίχνοντας το χρόνο διέλευσης ακόμη και στις δύο μόλις ημέρες.
Σύμφωνα με διεθνείς αναλύσεις, πρόκειται για εξέλιξη που θα αλλάξει το διεθνές εμπόριο, και ενδεχομένως θα φέρει ανατροπές στην παγκόσμια ναυτιλία, στην οποία ηγετική θέση κατέχει η Ελλάδα. Ταυτόχρονα όμως, το σχέδιο αναμένεται να επηρεάσει θετικά και την προσπάθεια για ανάδειξη του Πειραιά σε διεθνές ναυτιλιακό κέντρο, αφού θεωρείται “συμβατό” με τις πολλαπλές επενδύσεις που δρομολογεί η Cosco στον ελληνικό τομέα των εμπορευματικών μεταφορών.
"Μια ζώνη – ένας δρόμος" για την Ελλάδα;
Το κινεζικό πλάνο σχεδιάστηκε για να ενισχύσει την ελεύθερη ροή πρώτων υλών και κεφαλαίων, την ενοποίηση διαφορετικών αγορών και τη δημιουργία ενός πλαισίου οικονομικής περιφερειακής συνεργασίας που θα ευνοήσει όλες τις χώρες. Σε πιο διευρυμένο επίπεδο, το σχέδιο σκοπεύει να συνδέσει την Ασία, την Ευρώπη και την Αφρική μέσω πέντε ξεχωριστών διαδρόμων.
Ποιος όμως θα είναι ο ρόλος της Ελλάδας μέσα σ'' αυτές τις κοσμογονικές αλλαγές; Η Κίνα, θεωρεί το ρόλο της Ελλάδας κομβικό, καθώς μέσω του λιμανιού του Πειραιά, καταγράφεται άνθηση της εμπορευματικής μεταφοράς.
Σε μια συγκυρία που απαιτείται από την Ελλάδα να ανοίξει βηματισμό στο μέτωπο των σιδηροδρόμων, η παράδοση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ στο νέο της αγοραστή, την ιταλική Ferrovie Dello Statο, καθυστερεί αδικαιολόγητα.
Και αυτό καθώς εκκρεμεί ακόμη η έκδοση της υπουργικής απόφασης σχετικά με την επιδότηση από το κράτος για την πραγματοποίηση από την ΤΡΑΙΝΟΣΕ των άγονων γραμμών, των δρομολογίων δηλαδή σε περιοχές της χώρας που δεν έχουν εμπορικό όφελος. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει και την κρισιμότητα του θέματος που έχει ανακύψει με την ιδιωτικοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, αναφορικά με την υπουργική απόφαση που αξιώνει ο επενδυτής από το υπουργείο Μεταφορών προκειμένου να διασφαλιστεί πλήρως για την καταβολή των επιδοτήσεων. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η ιταλική Ferrovie έχει ζητήσει να αλλάξει η αρχική υπουργική απόφαση, προκειμένου να διασφαλίζει την ΤΡΑΙΝΟΣΕ κυρίως για την καταβολή των επιδοτήσεων και δευτερευόντως για το ύψος τους.
Το θέμα παραμένει σε εκρεμμότητα, ενώ την ίδια στιγμή η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της ΕΕ (DG Comp) έχει ξεκαθαρίσει ότι εάν δεν ιδιωτικοποιηθεί η ΤΡΑΙΝΟΣΕ, θα οδηγηθεί σε λύση και εκκαθάριση - λόγω παράνομων κρατικών ενισχύσεων ύψους 750 εκατ. ευρώ. Ταυτόχρονα, έχει ανοίξει και φάκελο για τον ΟΣΕ, διεκδικώντας την ανάκτηση εγγυημένων από το Δημόσιο δανείων πολλών δισ. ευρώ, ακόμη κι αυτών που εντάχθηκαν στον PSI.
Πρακτικά, τυχόν μη ολοκλήρωση της πώλησης της ΤΡΑΙΝΟΣΕ στους Ιταλούς οδηγεί μαθηματικά την τελευταία στο κλείσιμο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους 670 περίπου εργαζόμενους.
Το κολοσσιαίο σχέδιο των Κινέζων
Σε ότι αφορά το μεγάλο σχέδιο του Πεκίνου για σιδηροδρομική σύνδεση μεγάλων κινεζικών πόλεων με ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, είναι ίσως ό,τι πιο φιλόδοξο έχει καταγραφεί τις τελευταίες δεκαετίες σε παγκόσμιο επίπεδο στο χώρο του εμπορίου και των μεταφορών.
Οι Κινέζοι, στο πλαίσιο αυτών των νέων διαδρόμων της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας έχουν πρωτοστατήσει στην δημιουργία ενός Διεθνούς Εμπορικού Επιμελητηρίου για τον δρόμο του Μεταξιού, το οποίο αποτελεί τμήμα του πρώτου Διεθνούς Φόρουμ Επενδύσεων Δρόμου του Μεταξιού (Silk Road International Investment Forum-SRIIF), με στόχο τη διασύνδεση 64 κρατών.
Για το λόγο αυτό, πριν περίπου 14 μήνες, στις 10 Δεκεμβρίου 2015, πάνω από 300 ηγέτες και στελέχη επιχειρήσεων από 36 χώρες συγκεντρώθηκαν στο Χονγκ Κονγκ κηρύσσοντας την επίσημη έναρξη του «Δρόμου του Μεταξιού».
Συνολικά δρομολογούνται επενδύσεις 5 τρισ. ευρώ μέσα στην επόμενη δεκαετία για την επιτάχυνση της ανάπτυξης στις 64 χώρες του Δικτύου και θα επηρεάσουν τον πληθυσμό των χωρών αυτών ο οποίος ανέρχεται στα 3 δισεκατομμύρια.
Αυτές οι χώρες, αντιπροσωπεύουν το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού και παράγουν το 30% του παγκόσμιου Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος.
Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει από τώρα το βαθμό επιτυχίας και αποτελεσματικότητας του συνόλου αυτού του κολοσσιαίου έργου, αυτού του δικτύου «κυκλώματος» ενός σημαντικού τμήματος του πλανήτη, που αφορά σχεδόν το 50% του πληθυσμού του.
Σε κάθε περίπτωση όμως, η Ελλάδα θα πρέπει να παραμείνει στο επίκεντρο των εξελίξεων, εκμεταλλευόμενη και τη γεωστρατηγική της θέση.
(Φωτογραφία: Sooc)
