Ο κορνοϊός θα οδηγήσει τη φετινή χρονιά σε ύφεση, ωστόσο τα επόμενα χρόνια φαίνεται ότι παρουσιάζονται σημαντικές ευκαιρίες που συνδέονται με τα κονδύλια υποστήριξης από την Ευρωπαϊκή Ενωση, το συνολικό ύψος των οποίων, συμπεριλαμβανομένων των δανείων και του νέου ΕΣΠΑ, αναμένεται ότι θα ξεπεράσει τα 60 δισ. ευρώ.
Πρόκειται για ένα «μυθικό» ποσό, το οποίο εφόσον αξιοποιηθεί εγκαίρως και σωστά, έχει τη δύναμη να σηματοδοτήσει μια νέα αρχή για την ελληνική οικονομία και να δώσει την απαραίτητη πνοή στο ελληνικό Χρηματιστήριο που επί χρόνια υποαποδίδει έναντι των διεθνών αγορών.
Τα κονδύλια των περίπου 32 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και δάνεια ξεπερνούν το 17% του ελληνικού ΑΕΠ και θα κατευθυνθούν σε κλάδους αιχμής της οικονομίας που θα μεταμορφωθούν ταχύτατα και θα πυροδοτήσουν βαθιές αλλαγές στο επιχειρηματικό μοντέλο της χώρας, ανοίγοντας τον δρόμο και σε νέα επιχειρηματικά τζάκια να μπουν στο «παιχνίδι». Υποστηρίζεται ότι τα κεφάλαια αυτά μπορούν να φθάσουν ακόμα και τα 100 δισ. ευρώ αν μοχλευθούν, αν δηλαδή αποτελέσουν μέρος μιας βοήθειας η οποία θα έχει προϋπόθεση την ιδιωτική συμμετοχή, όπως έγινε σε άλλα προγράμματα ενίσχυσης από κοινοτικά προγράμματα. Μια τόσο ισχυρή ταμειακή ένεση θα εκτόξευε την αύξηση του ΑΕΠ σε ρυθμούς πολύ μεγαλύτερους από τον αρχικό σχεδιασμό προ της πανδημίας, που εκτιμούσε ρυθμό 3,5% για την τριετία 2021-2024.
Ακόμα και μια μείωση των φορολογικών συντελεστών θα ωφελούσε άμεσα τις επιχειρήσεις, θα έδινε ενδεχομένως και κίνητρο για μεγαλύτερα μερίσματα από τη στιγμή που η φορολογία τους είναι χαμηλή. Επίσης η ύπαρξη ενός τέτοιου πακέτου προς διάθεση δεν αλλάζει μόνο την επενδυτική ψυχολογία, αλλά και την ψυχολογία των νοικοκυριών, που αισθάνονται πιο ασφαλή και διατηρούν ή αυξάνουν την κατά κεφαλήν κατανάλωση του εισοδήματός τους.
Ολα αυτά θα τα γνωρίζουμε καλύτερα προς το δεύτερο εξάμηνο της χρονιάς, όταν και θα έχει διαμορφωθεί το πλαίσιο της χρηματοδότησης και η επιτροπή που έχει συσταθεί για την εκπόνηση του πλάνου αξιοποίησης θα έχει δώσει ένα πρώτο περίγραμμα των κλάδων που θα εμπλακούν στην υλοποίησή του. Είναι η περίοδος που, πλην μιας απρόοπτης νέας κρίσης λόγω δεύτερου κύματος του κορονοϊού, θα μπορούσε να ξεκινήσει σταδιακά να εκδηλώνεται ένα πρώτο κύμα προεξόφλησης της επόμενης μέρας με εκτενέστερες τοποθετήσεις στην αγορά.
Να ποιοι κλάδοι φαίνεται να εμπλέκονται περισσότερο στη νομή των κονδυλίων:
- Ενέργεια: Οι ανανεώσιμες πηγές φαίνεται να έχουν τον πρώτο λόγο με επενδύσεις που θα εκτοξεύσουν το συνολικό δυναμικό άνω του 30% στο σύνολο των ενεργειακών πηγών της επικράτειας. Εκτός από τις παραδοσιακές εισηγμένες δυνάμεις του χώρου (ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, Ανεμος, Μυτιληναίος), ΔΕΗ, Ελληνικά Πετρέλαια και Motor Οil φαίνεται να εισέρχονται δυναμικά στον χώρο, αφενός για να μειώσουν το αποτύπωμα διοξειδίου του άνθρακα, αφετέρου γιατί οι προοπτικές εμφανίζονται πολύ υποσχόμενες. Σε μικρότερη κλίμακα εταιρείες, όπως οι ΑΒΑΞ, Επίλεκτος, Quest και Ικτίνος που έχουν ήδη παρουσία στον χώρο, να αυξήσουν τη δυναμικότητά τους.
- Κατασκευαστικός κλάδος: Ο Ομιλος Μυτιληναίου και η ΓΕΚΤΕΡΝΑ έχουν προβάδισμα επιλογής ως πιο ώριμες περιπτώσεις και με εξαιρετικό ιστορικό αντιμετώπισης δύσκολων συγκυριών. Εκτιμάται ότι μαζί με τα 9 δισ. ευρώ που αφορούν έργα που βρίσκονται σε διαγωνιστικό στάδιο ή ανάθεσης η επόμενη δεκαετία θα μπορούσε να συγκριθεί μόνο με την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων, με τη διαφορά ότι πλέον η αγορά είναι λιγότερο κορεσμένη από εταιρείες και το επίπεδο τεχνογνωσίας πολύ υψηλότερο. Η Lamda Development έχει λόγο παρουσίας στις εταιρείες που θα ευνοηθούν λόγω της επένδυσης του Ελληνικού αλλά και των Malls, όπως και οι εταιρείες δομικών υλικών (Τιτάν, Βιοχάλκο κ.λπ.), που θα δουν τη ζήτηση των προϊόντων τους στην εγχώρια αγορά να αυξάνεται.
- Τα turnaround stories: Αναμφισβήτητα, αν το στοίχημα βγει, θα πληρώσει πολλά. Οι μετοχές που εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία είναι υποψήφιες να βρεθούν στις πρώτες θέσεις των αποδόσεων, αλλά και στις τελευταίες αν δεν καταφέρουν να υλοποιήσουν το πρόγραμμα αναδιάρθρωσης της λειτουργίας τους. Πρώτη περίπτωση με διαφορά είναι η ΔΕΗ, η οποία είναι και πιο προχωρημένη σε ενέργειες μείωσης κόστους. Η Ελλάκτωρ φαίνεται να βρίσκεται σε ένα δρόμο αναδιάταξης που σταδιακά αρχίζει να αποδίδει καρπούς, καθώς επικεντρώνεται πλέον σε κατασκευαστικό αντικείμενο με υγιή περιθώρια. Η MIG, τέλος, θα χρειαστεί μια ιδανική συγκυρία αποτιμήσεων για να καταφέρει να ολοκληρώσει τις συναλλαγές που προγραμματίζει, σε τιμήματα που θα εξασφαλίζουν την αποπληρωμή του χρέους της. Δεν είναι εύκολο, αλλά δεν είναι και απίθανο, αφού οι συναλλαγές των Υγεία και Hilton Κύπρου έγιναν σε υψηλούς δείκτες επιχειρηματικής αξίας.
- Τουρισμός: Κάθε άλλο παρά αδιάφορος θα είναι ο κλάδος στον οποίο υλοποιούνται επενδύσεις ευρείας κλίμακας σε ξενοδοχεία και μεταφορές. Η Αεροπορία Αιγαίου είναι μεν πληγωμένη από το τρίμηνο της καραντίνας, έχει ωστόσο τη χρηματοοικονομική αντοχή να διατηρηθεί σε λειτουργία για έναν ακόμη χρόνο χωρίς να προσφύγει σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου. Ανθεκτικές εμφανίζονται και οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ενοικίαση μεταφορικών μέσων, Μοτοδυναμική και Autohellas, καθώς διαθέτουν ικανή ρευστότητα για να αντιμετωπίσουν τη φετινή αδύναμη αγορά. Ο τουρισμός είναι ο κλάδος που δέχεται τη μεγαλύτερη αρνητική επίδραση από την πανδημία και εκτιμάται ότι με έμμεσο (υποδομές) ή άμεσο τρόπο θα υποστηριχθεί σημαντικά από τα προγράμματα ενίσχυσης.
- Τράπεζες: Η διαπραγμάτευσή τους σε τόσο συμπιεσμένα επίπεδα αποτιμήσεων έχει πλέον ενσωματώσει τα πλέον δυσμενή σενάρια για την οικονομία. Ωστόσο είναι απίθανο να εισρεύσουν τόσα κεφάλαια και οι ελληνικές τράπεζες να μην καρπωθούν έμμεσα ή άμεσα το όφελος από τη ροή χρήματος. Χαρτοφυλάκια μακροπρόθεσμου ορίζοντα έχουν αρχίσει και πάλι να διοχετεύουν κεφάλαια στις μετοχές του κλάδου, προσδοκώντας σε μελλοντικές υπεραξίες.
Και εδώ οι αποδόσεις δικαιολογούν τριψήφια ποσοστά ανόδου, αν δεν υπάρξουν αρνητικές εκπλήξεις από το μέτωπο της πανδημίας ή από άλλες καταστάσεις χρηματοοικονομικού ή γεωπολιτικού ρίσκου. Αναγκαστικά ο τραπεζικός κλάδος θα ευνοηθεί από τις εξελίξεις, καθώς η ρευστότητα θα αυξήσει και τα τιμήματα των καλυμμάτων που έχουν στην κατοχή τους οι τράπεζες, ειδικά αν πρόκειται για εγγυήσεις που αφορούν ακίνητη περιουσία. Επίσης η ιστορία έχει δείξει ότι σε εποχές αύξησης του ΑΕΠ μέρος από μη εξυπηρετούμενα δάνεια τείνουν να μειώνονται ή να θεραπεύονται, αφού το κόστος έναρξης μιας επιχείρησης είναι υψηλότερο από το να καταστεί ένα δάνειο ενήμερο και να τύχει ο κάτοχός τους ευνοϊκότερης μεταχείρισης από το τραπεζικό σύστημα (Τειρεσίας, επιτόκια χορηγήσεων κ.λπ).
On the Spot
-Αγορά: Ο βαθμός δυσκολίας της εγχώριας αγοράς έχει ανέβει και οι βραχυπρόθεσμοι δυσκολεύονται πλέον να ακολουθήσουν την τάση. Ο Γενικός Δείκτης ήταν έτοιμος να ρίξει λευκή πετσέτα στη συνεδρίαση της περασμένης Δευτέρας ακολουθώντας την τάση των ξένων αγορών, για να εκπλήξει στο τέλος μαζεύοντας τις απώλειες της ημέρας με ένα finish που θα ζήλευαν συνεδριάσεις από το μακρινό 1999. Οσο πιο μεγάλη είναι η άνοδος που έρχεται τόσο πιο δύσκολα θα βγαίνει το εύκολο χρήμα. Είναι προσόν των ανοδικών αγορών να πετάνε έξω τα βραχυπρόθεσμα κεφάλαια ή τα αδύναμα χέρια. Αυτό είδαμε να συμβαίνει από τη γρήγορη (πέντε συνεδριάσεις) και απότομη υποχώρηση (-10%) από τα ψηλά των 688 μονάδων έως τη βάση των 630 μονάδων. Ο «τρελός Ιβάν» του Ιουνίου θα είναι ο λόγος που η επόμενη στάση θα γίνει πάνω από τις 700 μονάδες. Οσοι βρίσκονται με μετρητά στα χέρια και είναι υποχρεωμένοι να ακολουθούν τις αποδόσεις των δεικτών θα αναγκαστούν να ξαναγοράσουν κοντά (ή και ψηλότερα) στις τιμές που πούλησαν.
-Ατζέντα: Φορτωμένη από τακτικές γενικές συνελεύσεις είναι η ερχόμενη εβδομάδα, οι οποίες έχουν αυξημένο ενδιαφέρον λόγω των αποφάσεων που αφορούν τις αποκοπές μερισμάτων. Στις κυριότερες από αυτές ξεχωρίζουν (σε παρένθεση η έγκριση του μερίσματος): 24 Ιουνίου: Ελληνικά Πετρέλαια (€0,25), Καρέλιας (€9,40), ΟΤΕ (€0,55). 25 Ιουνίου: Πλαίσιο (€0,02), Jumbo (€0,235). 26 Ιουνίου: Flexopack (€0,063) Quest Συμμετοχών (€0,15).
Από όσες εταιρείες ήδη έχουν πάρει τις σχετικές αποφάσεις χωρίς την επιστροφή κεφαλαίου ύψους 17 λεπτών ανά μετοχή θα διαπραγματεύεται η μετοχή της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή από τη Δευτέρα 22 Ιουνίου, ενώ η Motor Οil και η Μυτιληναίος θα διαπραγματεύονται χωρίς τα μερίσματα των 0,80 και 0,36 ευρώ ανά μετοχή από την Πέμπτη 24 Ιουνίου.
-Alpha Bank: Είναι μακράν η πιο πουλημένη μετοχή της αγοράς καταγράφοντας απώλειες άνω του 60% από την αρχή του έτους. Στα παράδοξα αυτής της εικόνας συγκαταλέγεται και το γεγονός ότι η τράπεζα είναι η πλέον ωφελημένη από την ανατίμηση των κρατικών ομολόγων από το ράλι που σημειώθηκε μετά την έκδοση της ελληνικής δεκαετίας. Στην παρουσίαση των αποτελεσμάτων του α' τριμήνου η Alpha Bank είχε αναφέρει ότι η θέση της σε ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου τον Μάιο ήταν κοντά στα 5,2 δισ. ευρώ, στα οποία κατέγραφε κέρδη κοντά στα 400 εκατ. ευρώ. Παρ' όλα αυτά η επίδραση από τις εκροές του MSCI ήταν τέτοια, που η μετοχή υποαποδίδει ακόμα και σε σχέση με τον Τραπεζικό Δείκτη.
-Motor Oil: Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες επισημάνσεις στην τηλεδιάσκεψη των αποτελεσμάτων του α' τριμήνου είχε να κάνει με την εξαιρετική και άνω των εκτιμήσεων επίδοση της εμπορίας καυσίμων. Η μείωση της ζήτησης για καύσιμα κίνησης ήταν της τάξεως του 3,8%, ωστόσο η ΜΟΗ όχι μόνο δεν έδειξε υστέρηση στην επίδοση των λειτουργικών κερδών (EBITDA), αλλά ξεπέρασε εμφατικά τις εκτιμήσεις της αγοράς. Συγκεκριμένα, από 22,3 εκατ. ευρώ τα λειτουργικά κέρδη αυξήθηκαν κατά 61,4%, στα 36 εκατ. ευρώ. Η επίδοση αυτή έχει την πηγή της σε αγορές που αφορούν προϊόντα ευρείας λιανικής, καθώς ο μετασχηματισμός των πρατηρίων καυσίμων σε μικρά σουπερμάρκετ έχει αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο ο καταναλωτής αντιλαμβάνεται πλέον την επίσκεψή του στα πρατήρια βενζίνης. Παλαιότερα η επίσκεψη στο πρατήριο σήμαινε ανεφοδιασμό, αλλαγή λαδιών, υαλοκαθαριστήρες και πιθανόν τσιγάρα, κάποιο ρόφημα ή σνακ. Τα προϊόντα με τη μεγαλύτερη πέραση στη διάρκεια του πανδημικού lockdown ήταν ψαλίδια και είδη ξυρίσματος, βρεφικές πάνες και φόρμες μαγειρικής! Μάλιστα, η Coral μέσω του διαδικτυακού της τόπου πούλησε στο δίμηνο της καραντίνας μέχρι και τηλεοράσεις. Τηλεοράσεις, η Motor Οil! Πώς να μην κάνει έκπληξη μετά στα αποτελέσματα;
-ΟΛΠ: Ο Μάρτιος είναι μέχρι στιγμής ο πιο δύσκολος μήνας για το λιμάνι του Πειραιά, καθώς είναι ο μοναδικός μήνας στον οποίο η διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων εμφανίζει διψήφιο ποσοστό μείωσης για τους προβλήτες 2 και 3. Απρίλιος και Μάιος παρουσιάζουν μειώσεις που μπορούν να θεωρηθούν μετριοπαθείς (-3,3% και -5,8% αντίστοιχα). Σε σχέση με πέρυσι το πεντάμηνο είναι κάτω 3,3%, ωστόσο τόσο οι εκτελωνισμοί αυτοκινήτων όσο και τα έσοδα από την κρουαζιέρα θα πρέπει να αναμένονται αισθητά μειωμένα για όλη τη χρονιά. Πέρυσι η κρουαζιέρα είχε έσοδα 11,8 εκατ. ευρώ, ενώ η διακίνηση των αυτοκινήτων 13,9 εκατ. ευρώ και κέρδη 3,7 και 4,2 εκατ. ευρώ, δηλαδή το 10,4% και 11,7% του συνόλου αντίστοιχα. Επισημαίνεται ότι οι περσινοί μήνες Ιούνιος, Σεπτέμβριος και Οκτώβριος είχαν τις καλύτερες επιδόσεις διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων στην ιστορία της εταιρείας, αυξάνοντας τον βαθμό δυσκολίας για το κλείσιμο της ψαλίδας των εσόδων έως το τέλος της χρονιάς.
*To άρθρο δημοσιεύτηκε στον Φιλελεύθερο που κυκλοφόρησε στις 20 Ιουνίου.
