Της Αθηνάς Καλαϊτζόγλου
Κρίσιμα ζητήματα που έχουν να κάνουν με τη μελλοντική θέση της ΔΕΠΑ στο εγχώριο ενεργειακό γίγνεσθαι βρίσκονται στο μικροσκόπιο της διοίκησης της εταιρείας. Σε αυτά συγκαταλέγονται η συμμετοχή της στο project της Αλεξανδρούπολης για το πλωτό τέρμιναλ LNG, αλλά και η διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας φυσικού αερίου, ώστε να διαθέτει ένα «καλάθι», με ανταγωνιστικές τιμές. Τα θέματα αυτά, μάλιστα, δεν θεωρούνται αποκομμένα, αντίθετα, δεν αποκλείεται εν τέλει να καταλήξουν αλληλοσυμπληρούμενα.
Η ΔΕΠΑ φέρεται να είναι έτοιμη να συμπράξει με την Gastrade, ως μέτοχος της εταιρείας, για την προώθηση της κατασκευής του τέρμιναλ της Αλεξανδρούπολης, για το οποίο έχει δείξει ενδιαφέρον συμμετοχής και η αμερικανική Cheniere, με μειοψηφικό ποσοστό. Μάλιστα, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το πρώτο βήμα θα είναι η συμφωνία Gastrade-ΔΕΠΑ, θα ακολουθήσει η Cheniere, χωρίς να αποκλείεται και τρίτη συμμετοχή από τη Βουλγαρία, είτε με δέσμευση δυναμικότητας, είτε ως απλός μέτοχος. Οι συζητήσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη φέρονται να είναι σε προχωρημένο στάδιο, με τη συμφωνία Gastrade-ΔΕΠΑ να κλείνει, σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, τον Ιανουάριο, καθώς μεσολαβούν οι Γιορτές των Χριστουγέννων.
«Δεν βιαζόμαστε»
Επ' αυτού του θέματος, αρμόδιες πηγές της ΔΕΠΑ που μίλησαν στο liberal.gr περιορίστηκαν να δηλώσουν ότι «η ΔΕΠΑ αξιολογεί όλα τα στοιχεία της Αλεξανδρούπολης», αφήνοντας ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα. Ούτε επιβεβαίωσαν, αλλά ούτε και διέψευσαν την προοπτική αυτή. Σύμφωνα με άριστα πληροφορημένες πηγές του liberal.gr, πράγματι, η ΔΕΠΑ εξετάζει με εξονυχιστική σπουδή όλες τις λεπτομέρειες μιας τέτοιας συμφωνίας, χωρίς να βιάζεται για την ολοκλήρωση της, καθώς χρειάζεται να αποσαφηνισθούν όλες οι παράμετροι της δέσμευσης της. Να σημειωθεί, ωστόσο, ότι ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Πάνος Σκουρλέτης, έχει ταχθεί υπέρ του project, το οποίο χαρακτήρισε πρόσφατα «μια νέα ενεργειακή πύλη, που θα διασφαλίσει νέες ποσότητες φυσικού αερίου για την τροφοδοσία της ελληνικής και περιφερειακής αγοράς».
Από την άλλη πλευρά, η συμμετοχή της Cheniere στο έργο της Αλεξανδρούπολης, όπως πρόσφατα είπε ο πρόεδρος της Cheniere Marketing Ltd, Jean Abiteboul, δεν είναι αποκομμένη από την προϋπόθεση ύπαρξης αγοραστών του αμερικάνικου LNG, με το οποίο φιλοδοξεί να τροφοδοτεί το πλωτό τέρμιναλ η εταιρεία. Ο ίδιος δεν απέκρυψε τις συζητήσεις που γίνονται με την Gastrade, αν και τις χαρακτήρισε «σε προκαταρκτικό στάδιο», προφανώς, γιατί η αμερικανική πλευρά δεν έχει καταλήξει ακόμη στο αν πρώτα θα βρεθούν αγοραστές για να συμμετάσχει ή αν θα προηγηθεί η συμμετοχή της, ως σήμα για την προσέλκυση αγοραστών και ενδεχομένως και άλλων μετόχων. Σε αυτό το πλαίσιο, μία ακόμη κρίσιμη παράμετρος θεωρείται και η πορεία του μάρκετ τεστ για τη βιωσιμότητα του έργου του IGB, που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, με την πρώτη φάση, για την εκδήλωση ενδιαφέροντος, να λήγει στα τέλη του επόμενου Φεβρουαρίου και να ακολουθεί αμέσως μετά η δεσμευτική φάση.
Όλες οι πλευρές, πάντως, συμφωνούν ότι για να ληφθεί η τελική επενδυτική απόφαση για την κατασκευή του τέρμιναλ της Αλεξανδρούπολης θα πρέπει να υφίστανται συμβάσεις αγοράς φυσικού αερίου, με άλλα λόγια να είναι εξασφαλισμένο το ενδιαφέρον αγοραστών, που θα πιστοποιήσει και ότι θα είναι εμπορικά βιώσιμο το έργο.
Φθηνό «καλάθι»
Η ΔΕΠΑ είναι, σύμφωνα με την Cheniere, ένας από τους υποψήφιους αγοραστές αμερικάνικου LNG, έστω κι αν κάτι τέτοιο δεν επιβεβαιώνεται, ούτε διαψεύδεται, από την ελληνική εταιρεία. Η ΔΕΠΑ έχει κάθε συμφέρον να διαφοροποιήσει τις πηγές προμήθειας της, ώστε να μειώσει τις τιμές του φυσικού αερίου, ένας στόχος που παραμένει διαχρονικός.
Σήμερα, διαθέτει τρία μακροπρόθεσμα συμβόλαια, με την Gazprom, που λήγει το 2026, καθώς και με την αλγερινή Sonatrach και την τουρκική Botas, που λήγουν και τα δύο το 2021. Κι αν για την Gazprom δεν φαίνεται να τίθεται ζήτημα διακοπής της συνεργασίας, αντίθετα, επιδιώκεται η ανανέωση της με καλύτερους όρους, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι τίποτε δεν εμποδίζει τη ΔΕΠΑ να αναζητήσει νέους προμηθευτές πέραν της Sonatrach ή της Botas. Ειδικά με την τελευταία υπάρχει σε εκκρεμότητα η διεθνής διαιτησία για την τιμή του φυσικού αερίου που παίρνουμε μέσω Τουρκίας και ενδεχομένως μια αρνητική απόφαση σε βάρος της ΔΕΠΑ να προσδιορίσει και την τύχη της συνεργασίας των δύο πλευρών, πολλώ μάλλον όταν η σύμβαση έχει ημερομηνία λήξης σε έξι χρόνια.
Υπολογίζεται ότι το 2015 η ελληνική αγορά είχε μια κατανάλωση φυσικού αερίου της τάξης των 3,6 δισ. κ.μ., εκ των οποίων το 70% προέρχεται από την Gazprom και το υπόλοιπο (ισομερώς) από την Sonatrach και την Botas.
Αν συνυπολογίσει κανείς ότι εφόσον καλυφθούν όλες οι προϋποθέσεις για την κατασκευή του τέρμιναλ της Αλεξανδρούπολης αυτό θα λειτουργήσει μετά το 2018, είναι σαφές ότι η ΔΕΠΑ έχει τον χρόνο να εξετάσει και να επιλέξει πιθανώς άλλους προμηθευτές φυσικού αερίου από αυτούς που έχει τώρα (με σταθερή, πάντα, την Gazprom). Καθώς, μάλιστα, όπως λένε οι πληροφορίες, έχει χώρο για νέες συμβάσεις, με δεδομένο τον προσανατολισμό της για τη δραστηριοποίηση της και εκτός συνόρων, διαθέτει το συγκριτικό πλεονέκτημα του χρόνου για να συζητήσει τις λεπτομέρειες για νέες πηγές προμήθειας, τις οποίες μπορεί να αξιοποιήσει από το 2021 και μετά. Άλλωστε, σύμφωνα και με τη Cheniere, οι συζητήσεις άνοιξαν, αλλά είναι νωρίς να έχουν κατάληξη ακόμη.
Και ρήτρα take or pay
Για δεύτερη χρονιά, φέτος, η ΔΕΠΑ απορρόφησε μικρότερες ποσότητες από το συμβολαιοποιημένο φυσικό αέριο της Gazprom. Αιτία, η μείωση της κατανάλωσης, που αποδίδεται στην οικονομική ύφεση, στις αλλαγές στο ρυθμιστικό πλαίσιο της αγοράς ηλεκτρισμού, αλλά και στην κατακόρυφη αύξηση των εισαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας, λόγω και της ύπαρξης υψηλής φορολογίας στο φυσικό αέριο, που πλήττει την ανταγωνιστικότητα του. Ανάλογη εικόνα είχε καταγραφεί και το 2014. Με αυτά τα δεδομένα, ΔΕΠΑ και Gazprom έχουν σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις που αφορούν στην καταβολή ρήτρας take or pay για τη μικρότερη απορρόφηση επί δύο συνεχή έτη συμβολαιοποιημένων ποσοτήτων, μέσα, όμως, σε ένα γενικότερο πλαίσιο συμφωνίας, που θα περιλαμβάνει και την αναθεώρηση της σύμβασης των δύο μερών. Η πλευρά της ΔΕΠΑ επιδιώκει, οποιοδήποτε ποσό καταβληθεί από την ίδια ως ρήτρα take or pay, να αποτελέσει προκαταβολή έναντι αγοράς φυσικού αερίου επόμενων ετών, μέχρι τη λήξη της σύμβασης, το 2026.
