Του Θεόδωρου Σεμερτζίδη
Για ακόμη μία φορά γίνεται συζήτηση σχετικά, με το οικονομικό όφελος που θα αποκομίσει η διοργανώτρια χώρα των ολυμπιακών αγώνων, στην προκειμένη περίπτωση η Βραζιλία, μιας και οι επισκέπτες του μεγαλύτερου αθλητικού γεγονότος της χρονιάς υπολογίζονται μέχρι τώρα στους 350,000.
Και στο παρελθόν, το θέμα σχετικά με το κόστος της διοργάνωσης των ολυμπιακών αγώνων σε σχέση με το όφελος αυτών, απασχόλησε τα μέσα ενημέρωσης, ενώ κάποιες από τις διοργανώτριες χώρες μετά από μερικά χρόνια αντιμετώπισαν σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Είναι όμως τα πράγματα έτσι ή όχι; Παρακάτω, θα εξετάσουμε μερικές περιπτώσεις της τελευταίας εικοσαετίας τις οποίες οι διοργανώτριες χώρες οδηγήθηκαν σε «οικονομική καταστροφή» μετά από μερικά χρόνια της τέλεσης των ολυμπιακών αγώνων.
Αθήνα 2004
Όσο αφορά το θέμα του κόστους της συγκεκριμένης διοργάνωσης, στην Ελλάδα το έχουμε βιώσει με τον χειρότερο ίσως τρόπο, καθώς η ανάληψη των ολυμπιακών αγώνων το 2004 αποτέλεσε μία από τις αιτίες, ώστε το έλλειμμα του προϋπολογισμού να εκτοξευθεί. Πιο συγκεκριμένα, η ανάληψη της συγκεκριμένης διοργάνωσης, κόστισε στην ελληνική οικονομία περί τα $2,94 δισ. (επισήμως), με το κόστος να υπερβαίνει κατά 49% τον αρχικό προϋπολογισμό (βλ. γράφημα παρακάτω).
Στην πραγματικότητα, ορισμένες εξειδικευμένες εγκαταστάσεις, όπως το Μπιτς βόλεϋ ή το τένις εκτόξευσαν το κόστος σε πάνω από $15 δισ. Τέσσερα χρόνια πριν την ανάληψη της συγκεκριμένης διοργάνωσης, το δημόσιο χρέος της χώρας βρισκόταν κοντά στο 100%, με αυτό να αυξάνεται σημαντικά έπειτα από πέντε έτη μετά την διοργάνωση, ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης λίγο πριν τους ολυμπιακούς αγώνες βρέθηκε στο 6,9%, για να ακολουθήσει πτωτική πορεία μετά από αυτούς, με τη διετία 2006-2008 να αυξάνεται εκ νέου και να υποχωρεί σε ακόμη χαμηλότερα επίπεδα στη συνέχεια.
Πηγή γραφήματος:Forbes
Βανκούβερ 2010
Αντίστοιχη κατάσταση αντιμετώπισε και η πόλη του Βανκούβερ, η οποία διοργάνωσε τους χειμερινούς ολυμπιακούς αγώνες το 2010. Το κόστος της διοργάνωσης ανήλθε στα $2,54 δισ. (βλ. γράφημα παραπάνω), υπερβαίνοντας μόλις κατά 13% το αρχικό κόστος του προϋπολογισμού. Αλλά και σε αυτή την περίπτωση, η πόλη του Βανκούβερ δεν τα κατάφερε οικονομικά, καθώς βρέθηκε με ένα χρέος ύψους $1 δισ. εκ των οποίων τα $730 εκατ. ήταν για την διάσωση του ολυμπιακού χωριού.
Τορίνο 2006
Μετά τη φαντασμαγορική διοργάνωση των ολυμπιακών αγώνων το 2004, ακολούθησε το 2006 η διοργάνωση των χειμερινών ολυμπιακών αγώνων από το Τορίνο, όπου πραγματικά η πόλη έφθασε κοντά στη χρεοκοπία. Το κόστος της διοργάνωσης έφθασε τα $4,37 δισ. (βλ. γράφημα παραπάνω) υπερβαίνοντας κατά 80% το αρχικό κόστος προϋπολογισμού, με την ολυμπιακή επιτροπή να απειλεί να αφαιρέσει τη διοργάνωση από την πόλη του Τορίνο. Τελικά, η πόλη του Τορίνο κατάφερε να κρατήσει τη διοργάνωση, από την οποία παραμένει ακόμη ένα χρέος κοντά στα $49 εκατ.
Σίδνεϊ 2000
Μία εκ των ακριβότερων διοργανώσεων των ολυμπιακών αγώνων, ήταν αυτή του Σίδνεϊ στην Αυστραλία, όπου το συνολικό κόστος της διοργάνωσης άγγιξε τα $5,03 δισ. (βλ. γράφημα παραπάνω), υπερβαίνοντας κατά 90% το αρχικό κόστος του προϋπολογισμού. Τέσσερα έτη πριν τη διοργάνωση, το δημόσιο χρέος της χώρας βρισκόταν στο 25% περίπου του ΑΕΠ, με αυτό να ακολουθεί πτωτική πορεία έως και πέντε έτη μετά τη λήξη αυτών κοντά στο 10%, με την ανάπτυξη να κυμαίνεται μεταξύ 2-4% για το εν λόγο διάστημα, εν? περί το $1 δισ. περίπου προήλθε από τα χρήματα των φορολογουμένων. Σύμφωνα με τα παραπάνω στοιχεία, η Αυστραλία μάλλον δεν πλήρωσε «ακριβά» την εν λόγο διοργάνωση, μιας και τόσο το δημόσιο χρέος της ως προς το ΑΕΠ παράμεινε χαμηλό, όσο και η ανάπτυξη διατηρήθηκε στο μέσο όρο των προηγούμενων ετών.
Η υπέρβαση του αρχικού κόστους
Πέραν όμως του οικονομικού κόστους της διοργάνωσης των ολυμπιακών αγώνων από τις διοργανώτριες χώρες και τα προβλήματα που δημιουργεί αυτό στα δημόσια οικονομικά, αξίζει να αναφερθούμε και σε μερικές περιπτώσεις, όπου το τελικό κόστος της διοργάνωσης ξεπέρασε κατά πολύ το αρχικό.
Σύμφωνα με τον παραπάνω πίνακα, αίσθηση προκάλεσε το κόστος των χειμερινών ολυμπιακών αγώνων από τη Ρωσία στο Σόχι το 2014, με το κόστος αυτών να φθάνει τα $21,89 δισ. αυξημένο κατά 289% του αρχικού προϋπολογισμού. Σημαντικά αυξημένο ήταν και το κόστος των ολυμπιακών αγώνων, σε σχέση με τον αρχικό προϋπολογισμό, το 1994 στο Lillehammer της Νορβηγίας, το οποίο άγγιξε τα $2,23 δισ. , αυξημένο κατά 277%, ενώ τέλος, η διοργάνωση των ολυμπιακών αγώνων των 1992 στη Βαρκελώνη κόστισαν περί τα $9,69 δισ. με το τελικό κόστος να αυξάνεται έναντι του αρχικού κατά 266%!
Τελειώνοντας, αξίζει να αναφέρουμε την ανάληψη των πρώτων ολυμπιακών αγώνων στη σύγχρονη ιστορία από την χώρα μας, το 1896, όπου κόστισαν αρχικά στο ελληνικό κράτος περί τις 585,000 δραχμές, με το τελικό κόστος να διογκώνεται στα 3,74 εκατ. δραχμές, με σημαντικό μέρους αυτού του ποσού να δίνεται για την ανακατασκευή του αρχαίου σταδίου της Αθήνας. Γνωστή είναι η χρεοκοπία του 1897, της οποίας ένα σημαντικό μέρος αποδίδεται και στη διοργάνωση των πρώτων ολυμπιακών αγώνων στη σύγχρονη ιστορία, αλλά και στο πόλεμο με την Τουρκία ο οποίος έληξε με δυσάρεστες συνέπειες για την ελληνική πλευρά.
Όπως εύκολα μπορεί κανείς να συμπεράνει από τα παραπάνω, η ανάληψη των ολυμπιακών αγώνων από χώρες οι οποίες δεν έχουν «υγιεί» δημόσια οικονομικά, οδηγεί συνήθως σε οικονομικά προβλήματα μετά το πέρας αυτών, κάτι το οποίο αναμένεται να συμβεί και στη Βραζιλία τα επόμενα χρόνια. Περισσότερο, η ανάληψη της διοργάνωσης των ολυμπιακών αγώνων γίνεται για να τονωθεί η τοπική οικονομία μέσω των δημοσίων επενδύσεων, ενώ μειωμένα είναι τα έσοδα έναντι των προβλεπόμενων στις περισσότερες των περιπτώσεων, όπως για παράδειγμα από τον τουρισμό, ενώ τέλος, η σημαντική αύξηση του τελικού κόστους έναντι του αρχικού, μάλλον μόνο βλάπτει τις εκάστοτε χώρες παρά τις ωφελεί, οδηγώντας τα δημοσιονομικά τους σε δυσχερέστατη κατάσταση.
