Οι Διευθύνοντες Σύμβουλοι των μεγαλύτερων εταιρειών ηλεκτρικής ενέργειας με επιστολή τους στους ηγέτες της Ε.Ε. ζητούν επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης, μείωση φόρων και διατήρηση του target model. Η παρέμβαση αυτή έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή, όπου η ενεργειακή κρίση χτυπά «κόκκινο» δοκιμάζοντας την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή στην Ε.Ε. και πριν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που έχει προγραμματιστεί για τις 21 και 22 Οκτωβρίου. Τα μηνύματα είναι σαφή και στέλνουν συγκεκριμένες μηνύματα στην πολιτική ηγεσία, σχετικά με τα αίτια της ενεργειακής κρίσης και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για να μετριαστούν οι επιπτώσεις στο κοινωνικό σύνολο.
Οι CEOs των εταιρειών προέρχεται από τις εξής εταιρείες: EDF, EDP, Enel, Verbund, Vattenfall, Axpo, Iberdrola, Ignitis Group, Latvenergo, Orsted, ΑΗΚ Κύπρου, SSE, Electrica, Fortum, Statkraft, ΔΕΗ, Slovenske Elektrarne, Enefit και HSE.
Τι ζητούν
Το κείμενο της Eurelectric αποτελεί μια «παρέμβαση» στη συζήτηση που γίνεται σε Ευρωπαϊκό επίπεδο σχετικά με την εκτίναξή των τιμών της χονδρεμπορικής. Στην επιστολή τους θέτουν τα εξής ζητήματα:
Αύξηση τιμών χονδρεμπορικής
Το γενικό μήνυμα του κειμένου είναι ευθυγραμμισμένο με τη στρατηγική της ΔΕΗ και εκφράζει την εκτίμηση ότι η αύξηση των τιμών οφείλεται στην εξωγενή αύξηση των τιμών του ΦΑ και η αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης είναι η ενίσχυση της παραγωγής ΑΠΕ, και όχι η οπισθοδρόμηση σε παραγωγή από ορυκτά καύσιμα.
Αύξηση τιμών καταναλωτών
Το κείμενο αναφέρει σε διάφορα σημεία ότι πρέπει τα κράτη μέλη να λάβουν μέτρα για να βοηθήσουν τους καταναλωτές, χωρίς όμως να παραβιάζονται βασικοί κανόνες της Εσωτερικής Αγοράς ΗΕ.
Γίνεται αναφορά στο άρθρο 3 του Κανονισμού (Regulation) και άρθρο 5 της Οδηγίας (Directive), όπου το βασικό θέμα είναι η ελεύθερη διαμόρφωση των τιμών της αγοράς.
Συνεπώς, η Eurelectric καλεί τα κράτη μέλη να κάνουν παρεμβάσεις στο επίπεδό τους (π.χ. φορολογία), και όχι να παραβιάσουν της αρχές της αγοράς.
Το κείμενο στο σύνολό του είναι μία στήριξη στο επιχείρημα ότι η κρίση είναι αποτέλεσμα της αύξησης των τιμών του ΦΑ και μόνο με πιο γρήγορη ανάπτυξη ΑΠΕ θα μπορέσουμε να περιορίσουμε τις επιπτώσεις αντίστοιχων ενεργειακών σοκ. Και η συλλογιστική του είναι πλήρως ευθυγραμμισμένη με την στρατηγική της ΔΕΗ. Επίσης αναφέρεται ρητά και στην στήριξη των καταναλωτών που έχουν ανάγκη κάτι που είναι στο πνεύμα της συζήτησης, που θα γίνει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Υπάρχουν κάποιες έμμεσες αναφορές στην συζήτηση που έχει ξεκινήσει η Γαλλία και η Ισπανία για αλλαγή του μοντέλου της αγοράς όπου ο πιο ακριβός καθορίζει την οριακή τιμή, αν και η Ευρωπαία Επίτροπος για την Ενέργεια έδωσε αρκετά στοιχεία την Παρασκευή 7 Οκτωβρίου λέγοντας ότι είναι δύσκολο να γίνει.
Τέλος εγείρεται και το θέμα των αδειοδοτήσεων καθώς και των επενδύσεων στις υποδομές που πολλά utilities το έχουν βάλει πολύ ψηλά στην ατζέντα, για να επιταχυνθεί η ανάπτυξη των ΑΠΕ.
Η ενεργειακή μετάβαση
Σύμφωνα με το Συμβούλιο των Ευρωπαίων Ρυθμιστών και αναφορικά με την ενεργειακή μετάβαση περιόδου 2022-2025 η ανάγκη καινοτόμων λύσεων για ένα μελλοντικό ολοκληρωμένο ενεργειακό σύστημα πρέπει να βασίζεται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενεργειακή απόδοση, απαλλαγή από τον άνθρακα και να είναι και ψηφιοποιημένη. Οι ρυθμιστικές αρχές δεσμεύονται να εφαρμόσουν δυναμικούς κανονισμούς με τρόπο που να υποστηρίζουν τις αρχές της ενεργειακής μετάβασης για την επίτευξη των βασικών στόχων απαλλαγής με επίκεντρο ιδιαίτερα την προστασία του ευάλωτου καταναλωτή.
Στη βάση της ευρωπαϊκής Οδηγίας 944/2019, οι προμηθευτές είναι ελεύθεροι να καθορίζουν την τιμή στην οποία παρέχουν ηλεκτρική ενέργεια στους πελάτες. Τα κράτη μέλη λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα για την εξασφάλιση ουσιαστικού ανταγωνισμού μεταξύ των προμηθευτών, διασφαλίζοντας την προστασία των ενεργειακά φτωχών και ευάλωτων οικιακών πελατών με μέτρα κοινωνικής πολιτικής ή με άλλα μέτρα εκτός των δημόσιων παρεμβάσεων στον καθορισμό των τιμών για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας
Στο ως άνω πλαίσιο, ετοιμάζεται μία «εργαλειοθήκη» σε ευρωπαϊκό αλλά και εθνικό επίπεδο, με βραχυπρόθεσμο αλλά και μεσομακροπρόθεσμο χαρακτήρα η οποία θα στοχεύει σε μέτρα στήριξης των οικονομικά ευάλωτων νοικοκυριών, ώστε να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις από την μεγάλη αύξηση των τιμών ενέργειας και θα εξασφαλίσουν την ενεργειακή ασφάλεια, χωρίς κρατικές παρεμβάσεις στις τιμές της αγοράς κάτι που θα αλλοίωνε τον ελεύθερο και υγιή ανταγωνισμό. Συνεπώς η Επιτροπή όχι μόνο δεν κάνει πίσω στις πιέσεις ορισμένων κρατών μελών να μετριάσει τις προτάσεις της σχετικά με το χρονοδιάγραμμα αποδέσμευσης της Ευρώπης από τα ορυκτά καύσιμα, αλλά αντίθετα θεωρεί ότι η μόνο λύση είναι η επιτάχυνση της παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Επιδότηση ηλεκτρικής ενέργειας
Παράλληλα σε εθνικό επίπεδο εξετάζεται η εξοικονόμηση πόρων (πηγών εσόδων) ώστε να χρηματοδοτηθεί η επιδότηση ηλεκτρικής ενέργειας στα νοικοκυριά. Για παράδειγμα, περισσότερα έσοδα από τις δημοπρασίες αέριων ρύπων σχεδιάζεται να κατευθυνθούν για τις αυξημένες επιδοτήσεις ηλεκτρικού ρεύματος. Αντίστοιχα, θα περικοπεί το ποσοστό των εσόδων που προορίζονταν για τον ΕΛΑΠΕ, τον λογαριασμό μέσω του οποίου αμείβονται οι ΑΠΕ, ώστε να εξοικονομηθούν και άλλοι πόροι/έσοδα.
Με υπουργική απόφαση θα εξειδικευθούν οι όροι και οι προϋποθέσεις της επιδότησης, δηλαδή, θα καθοριστούν οι δικαιούχοι καταναλωτές με οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια, το ύψος της επιδότησης σε ευρώ ανά μεγαβατώρα, η διαδικασία, ο τρόπος και ο χρόνος χορήγησης της, ο χρόνος εκκαθάρισης, η περίοδος της κατανάλωσης, ανώτατα και κατώτατα όρια καταναλώσεων και όλα όσα σχετίζονται με την επιδότηση.
Όλα τα μέτρα εξοικονόμησης θα κινηθούν στη βάση της επιτάχυνσης της ανάπτυξης μονάδων ΑΠΕ και αποθήκευσης και όχι της επιστροφής στο λιγνίτη χωρίς κρατικές παρεμβάσεις στα σήματα των τιμών της Αγοράς.
Οι προτάσεις τους
Οι 19 CEO's καταλήγουν στην επιστολή τους με προτάσεις προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που εστιάζονται κατά κύριο λόγο:
- Ελάφρυνση των τιμολογίων από φόρους και άλλα βάρη.
- Πλήρης υλοποίηση του Clean Energy Package (ανταγωνιστικές αγορές, χαμηλές τιμές, flexibility κλπ)
- Επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης με αύξηση των ΑΠΕ σύμφωνα με το FF55 (Fit for 55). Ιδιαίτερη αναφορά σε απλοποίηση της γραφειοκρατίας για αυτές τις επενδύσεις.
- Επιτάχυνση μέτρων Energy Efficiency.
- Βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος με ορθά price signals για επενδύσεις που θα οδηγήσουν σε carbon neutrality το 2050.
