Μπορεί η Ελλάδα να βάλει πλαφόν στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας ή του φυσικού αερίου; Η μεν πρώτη διαμορφώνεται καθημερινά στο χρηματιστήριο της Αθήνας ή δε δεύτερη στο χρηματιστήριο του Άμστερνταμ. Όχι μόνο η Ελλάδα αλλά καμία χώρα από μόνη της δεν θα μπορούσε να αναλάβει τέτοια πρωτοβουλία χωρίς να προκαλέσει τεράστιο δημοσιονομικό κόστος στον προϋπολογισμό της ή χωρίς να δημιουργήσει πολύ μεγάλα προβλήματα στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Και με αβέβαιο αποτέλεσμα καθώς σε μια αγορά που δεν είναι «κλειστή», ποιος θα εμποδίσει τον παραγωγό της ηλεκτρικής ενέργειας ο οποίος θα επιδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό να πουλάει το προϊόν του στο εξωτερικό αν βρει υψηλότερη τιμή;
Ακόμη και αρμόδια κυβερνητικά στελέχη παραδέχονται ότι η ευθεία παρέμβαση της κυβέρνησης ώστε να συγκρατηθεί η τιμή του φυσικού αερίου ή του ηλεκτρικού ρεύματος δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ένα… παράθυρο θα μπορούσε να υπάρξει: κοινή συντονισμένη δράση της Ευρώπης αν και γι’ αυτό το θέμα, λίγες εβδομάδες πριν από την κρίσιμη σύνοδο κορυφής υπάρχει πολύ μεγάλη διστακτικότητα. Στο τραπέζι είναι η αξιοποίηση των 230 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης. Χρήματα που επρόκειτο να δοθούν ως δάνεια στις χώρες μέλη αλλά τελικά έμειναν στα αζήτητα. Η Ελλάδα έχει πάρει αυτά τα δάνεια. Ακόμη και αν υποτεθεί ότι γίνει ανακατανομή, πρέπει να φανεί πώς θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν αυτά τα χρήματα στην πράξη. Θα παρέμβει η ίδια η Ευρώπη σε μια χρηματιστηριακή αγορά; Θα δανείσει αυτά τα χρήματα στις χώρες για να ασκήσουν την επιδοματική πολιτική τους; Και με ποιους όρους;
Οι πιο… προσγειωμένοι στο οικονομικό επιτελείο βλέπουν ως πιο πιθανό σενάριο να παραταθεί η πολιτική επιδοτήσεων που έχει ακολουθηθεί ως τώρα διότι διαθέτει αρκετά πλεονεκτήματα: πρώτον είναι «στοχευμένη». Δηλαδή, επιδοτούνται συγκεκριμένες καταναλώσεις ενέργειας και μόνο οι κύριες κατοικίες ενώ οι φτωχότεροι που είναι και δικαιούχοι του κοινωνικού τιμολογίου επιδοτούνται περισσότερο. Με τα πλαφόν και τις επιδοτήσεις των εταιρειών (σ.σ έτσι πρακτικά λειτουργεί ένα πλαφόν) ώστε να πουλούν φθηνότερη ενέργεια στα νοικοκυριά, δεν είναι πολύ εύκολο να γίνει στοχευμένη πολιτική.
Δεύτερον, οι επιδοτήσεις έχουν σχετικά ελεγχόμενο δημοσιονομικό κόστος ενώ μπορούν να προσαρμόζονται ανά μήνα ανάλογα με τα δεδομένα της αγοράς. Και τρίτον, προς το παρόν, οι επιδοτήσεις δεν επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό καθώς ουσιαστικά, μέσω του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, επιστρέφονται στους καταναλωτές τα υπερκέρδη που προκύπτουν από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειες αλλά και τους ρύπους.
ΟΙ τελικές αποφάσεις θα ληφθούν τον Μάιο αφού θα έχει ξεκαθαρίσει το τοπίο σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Μέχρι τότε, η κυβέρνηση θα γνωρίζει την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού για το πρώτο τετράμηνο αλλά και για τις πρώτες 80 ημέρες του πολέμου, θα έχει τελική εικόνα για την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού το 2021 και ενδείξεις για το πού το πάει η Ευρώπη.
