Του Θεόδωρου Σεμερτζίδη
Σημαντικά τα «δώρα» του κύριου Mario Draghi μετά την σημερινή συνεδρίαση της ΕΚΤ, καθώς εξέπληξε τις αγορές όσον αφορά το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.
Πιο συγκεκριμένα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μείωσε κατά δέκα μονάδες βάσης το επιτόκιο καταθέσεων overnight των πιστωτικών ιδρυμάτων προς αυτή, διαμορφώνοντάς το στο -0,40% - ενώ στο 0% (από 0,05% προηγουμένως) μείωσε το βασικό της επιτόκιο.
Εκεί όμως που πραγματικά ο πρόεδρος της ΕΚΤ τα… «έδωσε όλα» είναι η αύξηση των μηνιαίων αγορών ομολόγων του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, που από €60δισ. μηνιαίως αυξήθηκαν σε €80 δισ. ξεκινώντας από τον Απρίλιο.
Επίσης η κεντρική τράπεζα θα συμπεριλάβει στο εν λόγω πρόγραμμα και εταιρικούς τίτλους (μη τραπεζικούς) με καλή πιστοληπτική διαβάθμιση “investment grade”.
Τέλος ανακοίνωσε ότι η ΕΚΤ θα ξεκινήσει μία νέα σειρά πιο μακροπρόθεσμων πράξεων αναχρηματοδότησης διάρκειας τεσσάρων ετών.
Τι σημαίνουν όμως όλα αυτά για την πραγματική οικονομία και τις αγορές, θα το εξετάσουμε αμέσως παρακάτω.
Στην πραγματικότητα η κίνηση της ΕΚΤ να μειώσει ακόμη περισσότερο το καταθετικό της επιτόκιο, σκοπό έχει την τόνωση της πραγματικής οικονομίας μέσω μεγαλύτερης χρηματοδότησης από τον τραπεζικό τομέα.
Από τις 11-6-2014 όταν η EKT μείωσε το καταθετικό της επιτόκιο για πρώτη φορά στο -0,10% από 0%, υπήρξε μία αύξηση των δανείων σε μη χρηματοοικονομικές εταιρείες και νοικοκυριά, όπως παρατηρούμε στο παρακάτω γράφημα, παρά την κατά πολύ μεγαλύτερη αύξηση του δείκτη χρήματος M3. Από τα μέσα περίπου όμως του προηγούμενου έτους, η χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα και των νοικοκυριών παρουσιάζει σταδιακή μείωση.
Πηγή γραφήματος:www.marketminder.com
Ενδιαφέρoν επίσης έχει να δούμε και τον δείκτη των μοχλευμένων δανείων στην Ευρώπη, δηλαδή των δανείων που χορηγούνται σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά που έχουν ήδη δάνειο. Όπως διαπιστώνουμε στο παρακάτω γράφημα, τα μοχλευμένα δάνεια σημειώνουν ραγδαία πτώση από το δεύτερο εξάμηνο και μετά και κυρίως από τις αρχές του έτους.
Πηγή γραφήματος:Bloomberg
Όπως διαπιστώνουμε η μείωση του καταθετικού επιτοκίου της ΕΚΤ δεν συνοδεύεται και από αντίστοιχη αύξηση των χορηγήσεων των πιστωτικών ιδρυμάτων προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά, με άμεσο αντίκτυπο τα σημάδια επιβράδυνσης της ευρωπαϊκής οικονομίας, την διατήρηση της ανεργίας σε υψηλά επίπεδα και το πρόβλημα του χρέους να παραμένει, κυρίως στις χώρες του Νότου.
Από την πλευρά των τραπεζών, τα πιστωτικά ιδρύματα της ευρωζώνης δεν θέλουν να μετακυλήσουν το κόστος (του αρνητικού επιτοκίου της κεντρικής τράπεζας) που πληρώνουν για τα κεφάλαια που καταθέτουν σε αυτήν στους καταθέτες, φοβούμενες την μαζική φυγή των καταθέσεων. Είναι όμως αυτός ο πραγματικός λόγος;
Όπως διακρίνουμε στο παρακάτω γράφημα τα έσοδα των δώδεκα μεγαλύτερων τραπεζών της ευρωζώνης από τόκους αυξήθηκαν τα τελευταία δύο χρόνια, ενώ τα έσοδα από προμήθειες και αμοιβές παρέμειναν σταθερά.
Πηγή γραφήματος:Bloomberg
Επίσης άξιο αναφοράς είναι το γεγονός πως το ποσοστό των καταθέσεων των μη κατοίκων της ευρωζώνης παραμένει σε υψηλά επίπεδα (κυρίως στις γερμανικές τράπεζες) σε σχέση με τις καταθέσεις των εταιρειών, των συνταξιοδοτικών ταμείων και των κρατών (βλ. παρακάτω γράφημα).
Πηγή γραφήματος:Bloomberg
Ποια είναι όμως η συμπεριφορά των μετοχών των τραπεζών έπειτα από μία μείωση του καταθετικού επιτοκίου της ΕΚΤ; Όπως διαπιστώνουμε στο παρακάτω γράφημα η πορεία των μετοχών των τραπεζών ακολουθεί πτωτική πορεία, από τις 11-6-2014 όταν και για πρώτη φορά το εν λόγω επιτόκιο έγινε αρνητικό στο -0,10%, αλλά και όποτε πραγματοποιείται μείωση αυτού.
Πηγή γραφήματος:Bloomberg
Ανάλογη είναι και η συμπεριφορά του Eurostoxx 50 όπου αποτελείται από τις μετοχές των πενήντα μεγαλύτερων εταιρειών της Ευρώπης. Από τον Μάιο του 2015, όταν οι ευρωπαϊκές μετοχές έφθασαν στα υψηλά τους, ο συγκεκριμένος δείκτης ακολουθεί πτωτική πορεία (βλ. παρακάτω γράφημα).
Πηγή γραφήματος:Investing.com
Ένας από τους κερδισμένους των αποφάσεων της ΕΚΤ τόσο όσον αφορά το καταθετικό της επιτόκιο όσο και την αγορά ομολόγων του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, είναι η ισοτιμία του ευρώ σε σχέση με το δολάριο. Όπως παρατηρούμε στο παρακάτω γράφημα τις πρώτες ημέρες των αποφάσεων της κεντρικής τράπεζας διολισθαίνει, ενώ έπειτα ενισχύεται. Στις 9 Δεκεμβρίου όταν ο κ. Ντράγκι ανακοίνωσε νέα μείωση του καταθετικού επιτοκίου και επέκταση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης έως τον Μάρτιο του 2017, η ισοτιμία του ευρώ διαπραγματευόταν κάτω από το 1,10 για να φθάσει δύο μήνες αργότερα έως και το 1,14.
Πηγή γραφήματος:Bloomberg
Η απόφαση της ΕΚΤ στις 22 Ιανουαρίου του 2015 για αγορές κρατικών ομολόγων και οργανισμών ύψους €50 δισ. μηνιαίως αύξησε σταδιακά τις τιμές των κρατικών ομολόγων, παρέχοντας ταυτόχρονα πολύτιμη ρευστότητα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Όπως διακρίνουμε στο επόμενο γράφημα, από το δεύτερο εξάμηνο του προηγούμενου έτους υπάρχει μία σταδιακή αύξηση στις τιμές των κρατικών ομολόγων διάρκειας 7-10 ετών, οδηγώντας στην ουσία ομόλογα μικρότερης διάρκειας σε αρνητικές αποδόσεις.
Πηγή γραφήματος:Stockcharts
Σύμφωνα με τα παραπάνω, ο κ. Ντράγκι ουσιαστικά… τινάζει την «μπάνκα» στον αέρα, διοχετεύοντας ακόμη περισσότερο χρήμα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα με απρόβλεπτες μέχρι στιγμής συνέπειες.
Επίσης, πρέπει να σημειωθεί πως η απόφαση της ΕΚΤ να συμπεριλάβει και εταιρικά ομόλογα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, δημιουργεί πέραν των άλλων και άνισους κανόνες ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων.
Ας ελπίσουμε πως αυτή την φορά το «μπαζούκα» του κ. Ντράγκι θα βρει τον στόχο της ανάπτυξης, της μείωσης της ανεργίας και του χρέους.
