Από τα μέσα του 2021 και μετά έχει συγκεντρώσει πάνω του όλο το… ανάθεμα. Η εκτίναξή του ακόμη και πάνω από τα 340 ευρώ η μεγαβατώρα έφερε τα πάνω κάτω σε ολόκληρη την Ευρώπη και ανάγκασε και την ελληνική κυβέρνηση να αναδιατάξει τον κρατικό προϋπολογισμό για να αντιμετωπίσει το φαινόμενο.
Στο πλαίσιο αυτό, φτιάχτηκε ο μηχανισμός για την επιδότηση του ηλεκτρικού ρεύματος και «χτίστηκε» το ειδικό αποθεματικό του 1 δις. ευρώ προκειμένου να υπάρχουν «πυρομαχικά» σε περίπτωση νέας εκτόξευσης των τιμών.
Το 2023 ξεκίνησε όμως με καλούς οιωνούς. Χθες, η τιμή του φυσικού αερίου βούτηξε για πρώτη φορά από το τελευταίο τρίμηνο του 2021 ακόμη και στα 51 ευρώ ανά μεγαβατώρα και στο οικονομικό επιτελείο μπορούν να προσδοκούν ότι θα δημιουργηθεί πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος για μέτρα στήριξης.
Πρώτον διότι το ειδικό αποθεματικό του 1 δισ. ευρώ μπορεί και να μην χρειαστεί και δεύτερον διότι η αποκλιμάκωση της τιμής του φυσικού αερίου επηρεάζει θετικά το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου άρα και το ΑΕΠ άρα και τα φορολογικά έσοδα.
Το ερώτημα αν θα υπάρξει πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος είναι κυρίως οικονομικό αλλά και… πολιτικό. Παίζει ρόλο φυσικά και ο χρόνος «δέσμευσης» αυτού του δημοσιονομικού χώρου. Άλλο να αισθανθεί «ασφαλές» το οικονομικό επιτελείο πριν τις εκλογές και άλλο μετά. Τι θα πρέπει όμως να συμβεί για να παραχθεί το «πρόσθετο χρήμα» προς διανομή;
1. Καταρχήν να κυλήσει σχετικά ομαλά και ο υπόλοιπος χειμώνας, καθώς οι καλές καιρικές συνθήκες στην Ευρώπη και τα μεγάλα φορτία LNG είναι που ρίχνουν την τιμή του φυσικού αερίου ειδικά όταν οι αποθήκες της Ευρώπης παραμένουν πρωτόγνωρα γεμάτες.
Αν οι καιρικές συνθήκες τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο είναι σχετικά ήπιες, τότε οι αγορές δύσκολα θα ανεβάσουν τις τιμές καθώς θα «διαγνώσουν» τη δυνατότητα της Ευρώπης να «φουλάρει» και για τον επόμενο χειμώνα. Άλλωστε, μέχρι τότε πολλά μπορούν να έχουν γίνει και στο μέτωπο του πολέμου και σίγουρα ο χρόνος μπορεί να φέρει και άλλες λύσεις απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο.
2. Κατά δεύτερον να μην επηρεαστεί η ζήτηση η οποία παραμένει (μέσω των έμμεσων φόρων), η βασική πηγή παραγωγής φορολογικών εσόδων. Στο οικονομικό επιτελείο υπάρχει αισιοδοξία αλλά τα νούμερα είναι νούμερα και πρέπει να επιβεβαιωθούν.
3. Κατά τρίτον να «περάσει» η μείωση της τιμής του φυσικού αερίου και στην τιμή χονδρικής του ηλεκτρικού ρεύματος, ώστε να μειωθεί η ανάγκη επιδότησης του ρεύματος από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης. Η διατήρηση των τιμών χονδρικής σε υψηλά επίπεδα παραμένει πρόβλημα ωστόσο στο οικονομικό επιτελείο εκτιμούν ότι θα υπάρξει αποκλιμάκωση τις επόμενες ημέρες ενώ θεωρούν ότι ακόμη και αν δεν γίνει το επιθυμητό, ο διπλός μηχανισμός ανάκτησης υπερ-εσόδων, θα κάνει τελικώς τη «δουλειά». Επειτα από πολύ καιρό, οι τιμές του ρεύματος στη χονδρική έπεσαν κάτω από τα 100 ευρώ η μεγαβατώρα και διαμορφώνονται για σήμερα στα 87 ευρώ.
