Του Βασίλη Γεώργα
Η κυβέρνηση δείχνει να απολαμβάνει όλον αυτό τον θόρυβο για το ενδεχόμενο «ρήξης», εκλογών ή ακόμη κι ενός νέου δημοψηφίσματος. Παίζει ένα παιχνίδι υψηλού ρίσκου σε βάρος της οικονομίας που κρατά τους πάντες σε εγρήγορση -τους βουλευτές της, τους δανειστές, την Αντιπολίτευση- αλλά η στρατηγική της έντασης δεν αντιπροσωπεύει προς ώρας τις πραγματικές προθέσεις της.
Ο Αλέξης Τσίπρας δουλεύει ακόμη πάνω στο σενάριο του συμβιβασμού, και έναν τέτοιο δρόμο επιχείρησε να ανοίξει στο Βερολίνο, όπου προσπάθησε να διαπραγματευτεί ένα πιο «ανεκτό» πακέτο μέτρων για να επέλθει συμφωνία.
Ένα πακέτο που αφενός να προσεγγίζει, αλλά να μην φτάνει στο υπερβολικά υψηλό μέγεθος των 4,5 δισ. ευρώ πρόσθετων μέτρων που του ζητά το ΔΝΤ, και αφετέρου να χαμηλώνει χρονικά τον πήχη διατήρησης του στόχου για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% τουλάχιστον στο μισό (από τα δέκα χρόνια της πρότασης Σόιμπλε στα πέντε χρόνια) διαμορφώνοντας προϋποθέσεις για μεγαλύτερη ελάφρυνση χρέους.
Το αν θα έχει αποτέλεσμα η στρατηγική του, θα φανεί σε μερικές εβδομάδες από σήμερα στο τραπέζι του Eurogroup (το επόμενο προγραμματισμένο είναι στις 26 Ιανουαρίου) το οποίο είναι και το μόνο αρμόδιο όργανο όπου μπορούν να ληφθούν οριστικές αποφάσεις. Θεωρητικά το «παράθυρο ευκαιρίας» κλείνει το αργότερο τον Φεβρουάριο – Μάρτιο, καθώς μετά η μια χώρα μετά την άλλη (Ολλανδία, Γαλλία, Γερμανία και ενδεχομένως Ιταλία) θα μπαίνει στο σκληροπυρηνικό κομμάτι της προεκλογικής περιόδου. Η κυβέρνηση γνωρίζει πως θα ήταν καλό για την οικονομία να μην «χρονίσει» περισσότερο η ολοκλήρωση των συζητήσεων, γιατί μετά οι όροι θα γίνονται όλο και πιο επώδυνοι ενόψει των προγραμματισμένων πληρωμών προς τους δανειστές που ξεκινούν από τον Απρίλιο (1,4 δισ. ευρώ). Πλην, όμως, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο ο σχεδιασμός να λειτουργεί αντίστροφα και στο Μαξίμου να πιστεύουν πως μια Ελλάδα έτοιμη να απειλήσει με χρεοστάσιο το καλοκαίρι πριν τις γερμανικές εκλογές, θα φέρει σε δυσκολότερη θέση το Βερολίνο…
Πρόβα συμβιβασμού το «πόρισμα» του ESM
Μέσα στην εβδομάδα, πιθανόν ακόμη και σήμερα, γνωρίζουμε τι θα λέει το «πόρισμα» των δανειστών αναφορικά με την κίνηση της ελληνικής κυβέρνησης να μοιράσει μέρος από την υπέρβαση του λογιστικού πρωτογενούς πλεονάσματος του 2016 στους συνταξιούχους. Η πρωτοβουλία Τσίπρα –που διευκρινίστηκε ότι ήταν «εφάπαξ» και όχι 13η σύνταξη εξού και δεν θα έχει επίπτωση στα μεγέθη του 2017 και 2018- θα χαρακτηρίζεται «μονομερής», όπως έχει ήδη ειπωθεί, θα γίνονται συστάσεις προς την Ελλάδα να μην προβαίνει σε ενέργειες που πλήττουν την εμπιστοσύνη με τους θεσμούς, αλλά εκτός απροόπτου θα εγκριθεί από τους δανειστές. Ενδεχομένως, όμως, θα τίθενται όροι ότι θα υπάρξουν ισοδύναμα μέτρα, αν τον προσεχή Απρίλιο που η Eurostat θα επικυρώσει το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος, προκύπτει εκτροχιασμός.
Στο Βερολίνο ο Πρωθυπουργός εξήγησε και τους λόγους για τους οποίους η ελληνική κυβέρνηση δεν προτίθεται να προσφύγει σε εκλογές. Από το βήμα του συνεδρίου της ευρωπαϊκής Αριστεράς (έχει νόημα ο τόπος) είπε λίγο πολύ ότι ως ο μόνος αριστερός πρωθυπουργός στην Ευρώπη, ποιεί την ανάγκη φιλοτιμία λαμβάνοντας σκληρά μνημονιακά μέτρα προκειμένου να παραμείνει στην εξουσία ώστε να «δίνει μάχες κατά της λιτότητας και να λειτουργεί ως αντίβαρο στην άνοδο των ακροδεξιών δυνάμεων στην Ευρώπη» και να αντιπαλεύει τον νεοφιλελευθερισμό.
Το μήνυμα του ερμηνεύτηκε ως πρόθεση για μια πιο «εύπεπτη» συμφωνία με τους δανειστές και όχι ως ένδειξη ότι σκοπεύει να πάει σε ρήξη.
Ο πρωθυπουργός γνωρίζει καλά, ωστόσο, πως η δεύτερη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος, δεν πρόκειται να ολοκληρωθεί αν δεν «δώσει» ένα μεγάλο μέρος από αυτά που του ζητούν το ΔΝΤ και οι ευρωπαίοι υπουργοί Οικονομικών.
Και είναι πρόθυμος να το κάνει ώστε να ενεργοποιήσει τη θετική αλληλουχία της διασφάλισης βιωσιμότητας του χρέους και της ποσοτικής χαλάρωσης, υπό τον όρο ότι οι πρόσθετες δεσμεύσεις θα πρέπει να ληφθούν σε «δόση» που να είναι πολιτικά ανεκτή και οικονομικά διαχειρίσιμη.
Αν το πετύχει, αν δηλαδή καταφέρει να εμφανίσει τον πήχη χαμηλότερο από αυτόν που δείχνει να είναι σήμερα και με το ΔΝΤ εντός προγράμματος, η κυβέρνηση θα έχει λόγους να παρουσιάζει τη συμφωνία ως διαπραγματευτική νίκη. Σε ανύποπτο χρόνο, πριν παγώσουν οι διαπραγματεύσεις και δημιουργηθεί η εικόνα της εμπλοκής, κυβερνητικά στελέχη έλεγαν πως «το κόστος της μη διαπραγμάτευσης είναι συνήθως μεγαλύτερο από το κόστος της διαπραγμάτευσης αυτής»…
Ήδη στο οικονομικό επιτελείο έχουν δώσει σαφείς ενδείξεις για το τι θα θεωρούσαν ως έναν ικανοποιητικό συμβιβασμό και περιμένουν πλέον την αντίδραση των δανειστών:
Μια από αυτές είναι ότι η κυβέρνηση θα δέχονταν την χρονική επέκταση και ενδεχομένως τη ενίσχυση του δημοσιονομικού κόφτη για την περίοδο μετά το 2018. Μια άλλη είναι ότι θα συζητούσαν την διατήρηση του στόχου για τα πρωτογενή πλεονάσματα στο 3,5% του ΑΕΠ για χρόνια υπό την προϋπόθεση ότι από τα 6,3 δισ. ευρώ, τα 1,8 δισ. ευρώ (1% του ΑΕΠ) θα κατευθύνονται σε μειώσεις φόρων και κοινωνικές παροχές. Μια τρίτη είναι ότι θα γίνονταν αποδεκτός ο χρόνος δέσμευσης για το ύψος των πρωτογενών πλεονασμάτων αν μειώνονταν στα πέντε (ή ακόμη καλύτερα στα τρία) χρόνια, ώστε εν συνεχεία η ευρωζώνη να λάμβανε περισσότερα μέτρα μείωσης του χρέους. Μια τέταρτη θα μπορούσε να είναι η υπαναχώρηση στο αίτημα για αύξηση του ορίου των ομαδικών απολύσεων από το 5% στο 10%, έναντι του «ανταλλάγματος» επιστροφής των συλλογικών συμβάσεων εργασίας.
Οι διαπραγματεύσεις για την αξιολόγηση θα ξεκινήσουν και πάλι από τον προσεχή Ιανουάριο. Αν έως τότε δεν έχει υπάρξει στο παρασκήνιο κάποια δραματική τροπή, η κυβέρνηση θα συνεχίσει την προσπάθεια να διαχειριστεί το πολιτικό κόστος του επιδιωκόμενου συμβιβασμού. Το ερώτημα είναι πόσο χρόνο θα απαιτήσει και τι επιπρόσθετο κόστος θα σωρεύσει στην οικονομία αυτή η προσπάθεια να πανηγυρίσουμε για τα νέα μέτρα που θα πάρουμε.
Διαβάστε ακόμα:
- Δ. Τζανακόπουλος: Ακόμα κι αν η αξιολόγηση καθυστερήσει δεν σχεδιάζουμε εκλογές
- Π. Κουρουμπλής: Αν δεν κλείσει η αξιολόγηση, θα δούμε τι θα κάνουμε
- Π. Σκουρλέτης: Ούτε πρόωρες εκλογές, ούτε νέα μέτρα
- Ολοκλήρωση της αξιολόγησης τον Μάρτιο στο καλύτερο σενάριο βλέπουν οι Βρυξέλλες
