Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Τα πάντα βρίσκονται στο... κόκκινο. Όλα τα ζητήματα που απασχολούν την ελληνική οικονομία εξαρτώνται σήμερα από την πορεία των διαπραγματεύσεων με τους εκπροσώπους των δανειστών και την επιτυχημένη ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Τα ανοιχτά μέτωπα είναι δεδομένα και τα μέτρα που απαιτούνται -υπό οποιαδήποτε συμφωνία- σκληρά.
Στο μεταξύ, οι τράπεζες ανακοινώνουν τα αποτελέσματα για το 2015 (αρχής γενομένης με την Eurobank σήμερα) με το βλέμμα... στο 2016, καθώς εκτιμούν ότι η φετινή χρονιά θα είναι υπό προϋποθέσεις το σημείο καμπής για την επιστροφή τους σε βιώσιμη κερδοφορία.
Στις προϋποθέσεις κεντρικό ρόλο έχει η επιστροφή της οικονομίας σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης, διότι σε αντίθετη περίπτωση υπάρχει ο κίνδυνος νέας έκρηξης των «κόκκινων» δανείων.
Χαρακτηριστική ήταν η τοποθέτηση της προέδρου της Εθνικής Τράπεζας στην Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής. Σύμφωνα με την κ. Κατσέλη, η κανονικότητα στο τραπεζικό σύστημα θα επανέλθει σε 2-3 χρόνια, ανάλογα με τις εξελίξεις στο θέμα των capital controls και των «κόκκινων» δανείων. Μπορεί να αντέξει τόσο η αγορά;
Η πολυαναμενόμενη αλληλουχία θετικών εξελίξεων με πρώτη την αξιολόγηση και ακολούθως την επαναφορά του waiver για τις τράπεζες, την ελάφρυνση του χρέους και τη συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, θεωρείται σύμφωνα με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, κ. Γιάννη Στουρνάρα, ικανή να δώσει ώθηση στην οικονομία στο δεύτερο εξάμηνο του έτους.
Παρ'' όλα αυτά, ενδεχόμενες καθυστερήσεις κινδυνεύουν να αποδειχθούν μοιραίες για τη συνέχεια, με την κόπωση της αγοράς να είναι ήδη κάτι παραπάνω από εμφανής και να προκαλεί ασφυξία σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
«Έχουμε πραγματικά κουραστεί να το λέμε, αλλά κάποια στιγμή πρέπει να τελειώσουν οι πολιτικές -και μη- παλινωδίες και να εισέλθουμε επιτέλους σε τροχιά ανάκαμψης», σημειώνει ανώτερο τραπεζικό στέλεχος για να προσθέσει: «Οι εκκρεμότητες είναι πάρα πολλές και όσο η οικονομία βρίσκεται σε... κώμα, τόσο επιβαρύνονται μερικά από τα πιο σημαντικά της ζωτικά όργανα, μεταξύ των οποίων και οι τράπεζες». «Κινδυνεύουμε να μην μπορούμε να λειτουργήσουμε κανονικά, αν αργήσουμε να βγούμε από το κώμα», προειδοποιεί ο ίδιος.
Πάει για Ιούνιο η Moody''s
Αποτέλεσμα της στασιμότητας και της αβεβαιότητας ήταν και η μετάθεση της αξιολόγησης του οίκου Moody''s για τον ερχόμενο Ιούνιο. Στις 26 Φεβρουαρίου ο οίκος είχε προγραμματίσει να ανακοινώσει την αξιολόγηση του ελληνικού αξιόχρεου, ενώ λίγες ημέρες νωρίτερα αναβάθμισε τις ελληνικές τράπεζες. Όμως η αναβάθμιση των τραπεζών αποδόθηκε κυρίως στην επιτυχημένη ανακεφαλαιοποίηση και όχι τόσο στις προοπτικές επιτυχημένης ολοκλήρωσης της αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος.
Σημειώνεται ότι οι ημερομηνίες ανακοίνωσης της αξιολόγησης για κάθε χώρα είναι ενδεικτικές και όχι υποχρεωτικές. Δηλαδή, οι οίκοι αξιολόγησης απλώς ορίζουν τις ημερομηνίες κατά τις οποίες θα εξεταστεί το αξιόχρεο που βρίσκεται υπό αξιολόγηση και στην περίπτωση που κριθεί απαραίτητο, τότε υπάρχει ανακοίνωση για την πιστοληπτική του ικανότητα.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, η Moody'' s αναμένει, όπως είχε αναφέρει εγκαίρως το Liberal.gr, την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων για την πρώτη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος. Η επόμενη καθορισμένη ημερομηνία αξιολόγησης από τον οίκο είναι στις 26 Ιουνίου. «Θα ήταν πολύ ασυνήθιστο για τη Moody''s να εκδώσει αξιολόγηση για την Ελλάδα όταν οι διαπραγματεύσεις με τους δανειστές συνεχίζονται και το τοπίο δεν έχει ξεκαθαρίσει», δηλώνει αναλυτής με γνώση των οίκων αξιολόγησης.
Πληροφορίες του Liberal.gr, αναφέρουν ότι η Moody''s δεν αποκλείεται να εμφανιστεί ιδιαίτερα «γενναιόδωρη» τον ερχόμενο Ιούνιο καθώς εκτιμάται ότι στην περίπτωση που η πρώτη αξιολόγηση κλείσει θετικά, η δεύτερη θα είναι πολύ πιο... βατή, με αποτέλεσμα να δικαιολογείται μια πιο «επιθετική» αναβάθμιση της Ελλάδας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στις 11 Μαρτίου είναι προγραμματισμένη η αξιολόγηση από την Fitch, ενώ η S&P θα δώσει τη δική της διαβάθμιση στις 22 Ιουλίου και η Fitch θα ολοκληρώσει τις αξιολογήσεις της για το 2016 στις 2 Σεπτεμβρίου. Τέλος, η Moody''s θα εξετάσει ξανά το ελληνικό δημόσιο στις 14 Οκτωβρίου.
Τράπεζες: Αυξημένες επισφάλειες και... υπομονή
Για ένα ακόμα τρίμηνο υψηλών προβλέψεων προετοιμάζονται οι αναλυτές. Η Eurobank ανοίγει σήμερα το χορό των αποτελεσμάτων για το 2015 και ακολουθεί αύριο Πέμπτη η Alpha Bank. Την Τετάρτη 9 Μαρτίου είναι η σειρά της Τρ. Πειραιώς, ενώ η Εθνική θα ανακοινώσει τα αποτελέσματα έτους την Πέμπτη 10 Μαρτίου.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα έχουν οι τοποθετήσεις των διοικήσεων για όλα τα θέματα που απασχολούν σήμερα τις τράπεζες. Η διαχείριση των «κόκκινων» δανείων, οι εκτιμήσεις για την άρση των capital controls και η αποεπένδυση από τις αγορές των Βαλκανίων θα είναι τα βασικά σημεία. Οι τράπεζες αναμένεται να δηλώσουν έτοιμες να επιταχύνουν τη διαδικασία αναδιάρθρωσης δανείων και να δώσουν τις εκτιμήσεις τους για τον χρονικό ορίζοντα άρσης των περιορισμός στην κίνηση κεφαλαίων.
Επιπλέον, τα τραπεζικά στελέχη αναμένεται να εστιάσουν στις προοπτικές ανάκαμψης και στη σημασία αλλαγής κλίματος για να επανέλθει η κανονικότητα από το δεύτερο εξάμηνο του έτους, ενώ με βάση την εισήγηση της κ. Κατσέλη χρειάζεται... μεγαλύτερη υπομονή.
Οι τράπεζες καλούνται να καλύψουν τις απαιτήσεις της αξιολόγησης ποιότητας ενεργητικού (Asset Quality Review – AQR) η οποία διενεργήθηκε στο πλαίσιο των πρόσφατων stress tests. Κατά συνέπεια, αναμένεται να παρουσιάσουν αυξημένες προβλέψεις που θα έχουν αντίκτυπο στην κερδοφορία τους. Οι υψηλές προβλέψεις για το 2015 στοχεύουν στον περιορισμό των ζημιών για το 2016, όπου βασική επιδίωξη είναι η επιστροφή στην κερδοφορία, με «φόντο» την αναβαλλόμενη φορολογία. Σε ότι αφορά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, οι αναλυτές αναμένουν μικρή αύξηση αλλά και περιορισμό της δημιουργίας νέων επισφαλειών.
