Του Βασίλη Γεώργα
Για το πολιτικά και οικονομικά δύσκολο Φθινόπωρο μετατίθεται το επικοινωνιακό success story της κυβέρνησης για την ανάπτυξη που στηρίζεται ως επί το πλείστον στην αξιοποίηση των κονδυλίων του ΕΣΠΑ, στον νέο Αναπτυξιακό Νόμο και σε μια σειρά από προαναγγελθέντα νομοσχέδια και παρεμβάσεις που έχουν μείνει πίσω.
Στον απόηχο της σφοδρής κριτικής από την Αξιωματική Αντιπολίτευση ότι λόγω των καθυστερήσεων η απορροφητικότητα του νέου ΕΣΠΑ είναι εξαιρετικά χαμηλή και αντιστοιχεί σε δαπάνες μόλις 272 εκατ. ευρώ μέχρι σήμερα (1,78% για τα τομεακά προγράμματα και μόλις 47 εκατ. ευρώ για τα Περιφερειακά), η κυβέρνηση σχεδιάζει να ρίξει από τον Σεπτέμβριο-Οκτώβριο όλα της τα όπλα στα λιγοστά αναπτυξιακά εργαλεία που διαθέτει, χρησιμοποιώντας το ΕΣΠΑ, το υποχρηματοδοτούμενο ΠΔΕ, τον νέο Επενδυτικό Νόμο που ψηφίστηκε πρόσφατα αλλά και τις νομοθετικές παρεμβάσεις που έπονται για την απλοποίηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας και την απελευθέρωση των αγορών, ως επικοινωνιακά και οικονομικά «αντίμετρα».
Στόχος της κυβέρνησης είναι αφενός να τονώσει στο βαθμό του εφικτού την οικονομία και το επενδυτικό κλίμα, αλλά και να επηρεάσει όσο περνά από το χέρι της την βαριά ατζέντα της συζήτησης που εκείνη την περίοδο θα περιστρέφεται γύρω από την εκπλήρωση των προαπαιτούμενων της 1ης αξιολόγησης, την διαπραγμάτευση για τη 2η αξιολόγηση με αιχμή τα εργασιακά, και τις υφεσιακές επιπτώσεις των πρόσφατων φορολογικών μέτρων που θα εξακολουθούν να κατατρύχουν την πραγματική οικονομία και τους πολίτες, και αναμένεται ότι θα οδηγήσουν για μια ακόμη το ΑΕΠ στο κόκκινο.
Εκείνη την περίοδο, παράλληλα, ευελπιστούν από την κυβέρνηση ότι θα πάρουν και το πράσινο φως από τους δανειστές για να παρουσιάσουν αφενός το περιβόητο «Αναπτυξιακό Σχέδιο» για την παραγωγική ανασυγκρότηση το οποίο αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση και έπρεπε να είχε ετοιμαστεί από την προηγούμενη Άνοιξη, καθώς και το σχέδιο για τη δημιουργία Αναπτυξιακής Τράπεζας στην Ελλάδα με την μετεξέλιξη του ΕΤΕΑΝ. Αμφότερα τα σχέδια αυτά είναι από καιρού έτοιμα, όπως λένε από την κυβέρνηση, αλλά «αποτελούν ακόμη αντικείμενο διαπραγμάτευσης» με τους θεσμούς.
Τον Σεπτέμβριο επίσης αναμένεται να περάσουν και οι νομοθετικές παρεμβάσεις για την απλοποίηση της αδειοδότησης επιχειρήσεων στη Βιομηχανία Τροφίμων, στα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος και στα τουριστικά καταλύματα.
Τόσο το νέο ΕΣΠΑ, όσο και ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος δεν μπορούν, πάντως, σε καμία περίπτωση, να αντιστρέψουν την κατάσταση στην οικονομία που, με βάση τους μνημονιακούς στόχους, καλείται να παρουσιάσει μεσοσταθμικά ρυθμούς ανάπτυξης 2,8% την επόμενη τετραετία σε περιβάλλον αυξανόμενης φορολογίας, υπερχρεώσης και μειούμενης καταναλωτικής δαπάνης και χρειάζεται τουλάχιστον 100 δισ. ευρώ νέων επενδύσεων για να καλύψει μέρος από το επενδυτικό κενό των τελευταίων χρόνων. Σε κάθε περίπτωση, όμως, αποτελούν μια πρώτη «μαγιά» για το ξεκίνημα που θα βοηθήσουν να απορροφηθούν κάποιοι κραδασμοί.
Για τον Αναπτυξιακό Νόμο ο σχεδιασμός προς ώρας περιλαμβάνει σύμφωνα με τον υπουργό Ανάπτυξης Γιώργο Σταθάκη την άμεση ολοκλήρωση της δευτερογενούς νομοθεσίας που απαιτείται ώστε από τον Σεπτέμβριο να προκηρυχθούν τα πρώτα τέσσερα από τα συνολικά οκτώ καθεστώτα ενισχύσεων του Νόμου τα οποία αφορούν στη γενική επιχειρηματικότητα, την ενίσχυση μηχανολογικού εξοπλισμού, τη δημιουργία νέων ανεξάρτητων μικρομεσαίων επιχειρήσεων και τις επενδύσεις μείζονος σημασίας. Από την προκήρυξη μέχρι την υλοποίηση, πάντως, αναμένεται να μεσολαβήσει μεγάλο χρονικό διάστημα και η ουσιαστική ενεργοποίηση του νόμου θα φτάσει βαθιά μέσα στο 2017 μέχρι να υπάρχουν τα πρώτα αποτελέσματα. Παράλληλα στόχος είναι ως το τέλος του χρόνου να περάσουν από αξιολόγηση περίπου 800 επενδυτικά σχέδια που είχαν ενταχθεί στους Αναπτυξιακούς Νόμους του 2004 και του 2011 και βρίσκονται ακόμη και σήμερα σε εκκρεμότητα. Θα δοθεί προτεραιότητα στις επενδύσεις που συγχρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ, σε επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται στα εννέα νησιά του Αιγαίου που δέχονται αυξημένες μεταναστευτικές ροές (Χίος, Σάμος, Λέσβος, Κως, Κάλυμνος, Λέρος, Σύμη, Αγαθονήσι, Καστελόριζο), τις επενδύσεις που αφορούν μεταποίηση και τέλος στα φωτοβολταϊκά.
Στο μέτωπο του ΕΣΠΑ στο υπουργείο Ανάπτυξης ευελπιστούν επίσης ότι θα είναι σε θέση μετά τον Σεπτέμβριο να ανακοινώσουν με ταχύτερους ρυθμούς νέα προγράμματα ύψους περίπου 800 εκατ. ευρώ κυρίως για τις επιχειρήσεις, αλλά και για τις κοινωνικές δράσεις. Ανάμεσα σε αυτά σύμφωνα με τον αρμόδιο υφυπουργό Αλέξη Χαρίτση, συγκαταλέγονται δράσεις συμπράξεων ερευνητικών φορέων με επιχειρήσεις (370 εκατ. ευρώ), δράσεις για τις τουριστικές επιχειρήσεις (240 εκατ. ευρώ), την ενεργειακή αναβάθμιση επιχειρήσεων μεσαίου μεγέθους (100 εκατ. ευρώ), τη δικτύωση επιχειρήσεων – clusters (45 εκατ. ευρώ) , την ενεργοποίηση νέου προγράμματος Εξοικονομώ Κατ΄Οίκον με προϋπολογισμό 292 εκατ. ευρώ και την διάθεση άλλων 105 εκατ. ευρώ για την πληρωμή 8.000-10.000 δικαιούχων στο πλαίσιο του προηγούμενου προγράμματος, κ.ά.
Οι καθυστερήσεις στην προετοιμασία, προκήρυξη και αξιολόγηση των προγραμμάτων δεν αποβαίνουν προς όφελος ούτε της κυβέρνησης, ούτε πολύ περισσότερο της οικονομίας καθώς τα κοινοτικά κονδύλια είναι το μόνο χειροπιαστό χρηματοδοτικό εργαλείο που υπάρχει αυτή τη στιγμή στη διάθεση των επιχειρήσεων και το μοναδικό όπλο για την κυβέρνηση να υποστηρίξει ότι ρίχνει χρήμα στην αγορά και ασκεί αναπτυξιακή πολιτική.
Η μεγάλη ανταπόκριση των επιχειρήσεων στα πρώτα τέσσερα προγράμματα ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας (τουρισμός, μικρομεσαίες, αυτοαπασχόληση πτυχιούχων και νεοφυείς επιχειρήσεις) δείχνει ότι ένα μεγάλο μέρος της οικονομίας περιμένει ως Μάννα εξ ουρανού τα κονδύλια του ΕΣΠΑ, τα οποία όμως με τη σειρά τους αποδεικνύονται ανεπαρκή για να ικανοποιήσουν όλες τις αιτήσεις. Χαρακτηριστικό είναι πως ενώ υποβλήθηκαν συνολικά 33.948 επενδυτικά σχέδια με προϋπολογισμό 2,284 δις. ευρώ, εντούτοις δεν θα εγκριθούν πάνω από 8.500-9.000 (μόλις το 25% συνολικά) καθώς τα κονδύλια των δράσεων ήταν 522 εκατ. ευρώ. Η αξιολόγηση των προτάσεων αναμένεται επίσης ότι θα ξεκινήσει τον επόμενο Σεπτέμβριο, με στόχο οι πρώτες χρηματοδοτήσεις να ξεκινήσουν μέσα στο 2016.
