Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
«Όποιος έχει λεφτά, ας τα σηκώσει». Αυτή τη φράση θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το υπουργείο Οικονομικών, ως μότο μιας φανταστικής καμπάνιας, για να επικοινωνήσει στον κόσμο την κατάργηση του ορίου αναλήψεων μετά από 39 μήνες που μετρούν ήδη σε ισχύ τα capital controls.
Μην ξεγελιέστε, όμως. Τα capital controls δεν καταργούνται, όπως πολλοί κατάλαβαν από τους διθυραμβικούς τίτλους σε εφημερίδες και ιστοσελίδες που έσπευσαν να επικροτήσουν την είδηση. Καταργείται το όριο αναλήψεων που προηγουμένως είχε οριστεί στα… 5.000 ευρώ. Αυτό που αλλάζει, δηλαδή, είναι ότι όλοι όσοι ήθελαν να σηκώνουν πάνω από 5.000 ευρώ το μήνα αλλά δεν μπορούσαν, από την Δευτέρα 1 Οκτωβρίου θα μπορούν. Πόσοι είναι αυτοί;
Η απάντηση του ΥΠΟΙΚ είναι πως ανεξάρτητα με το αν υπάρχει τέτοια ανάγκη, το μέτρο θα δράσει θετικά στην ψυχολογία των πολιτών. Των ίδιων πολιτών που πληρώνουν κάθε χρόνο υψηλότερους φόρους και έχουν πνιγεί στα χρέη. Όταν 3,5 εκατομμύρια πολίτες χρωστούν έως 10.000 ευρώ στην εφορία στην κυβέρνηση ξαφνικά ενδιαφέρονται για αυτούς που θέλουν να σηκώσουν πάνω από 5.000 το μήνα;
Βέβαια, όσα χρήματα και αν έχει να σηκώσει κάποιος από τις τράπεζες οι συναλλαγές που μπορεί να κάνει με μετρητά περιορίζονται σε 500 ευρώ, ενώ υπάρχουν σκέψεις να μειωθεί το όριο, έτσι ώστε να ενισχυθεί περαιτέρω η χρήση πλαστικού χρήματος. Άρα, και να έχει κάποιος χρήματα γιατί να τα σηκώσει; Για να τα κρύψει στο στρώμα; Πέρασαν αυτές οι εποχές, αφήστε που πολύ λίγοι έχουν πλέον πάνω από 100 χιλ. ευρώ σε έναν λογαριασμό, για να κινδυνεύουν με «κούρεμα» στο χειρότερο σενάριο.
Όταν επιβλήθηκαν τα capital controls και τουλάχιστον για τα δύο πρώτα χρόνια, οι καταθέτες εξαντλούσαν το μηνιαίο όριο αναλήψεων. Στη συνέχεια, ωστόσο, η ψυχολογία άλλαξε, αφού τα χρήματα στις τράπεζες χρησίμευαν κυρίως για τις πληρωμές φόρων, ενώ πράγματι αυξήθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό η χρήση πλαστικού χρήματος και internet banking.
Ας μην είμαστε όμως άδικοι με το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, αφού η κατάργηση του ορίου αναλήψεων δεν είναι η μοναδική αλλαγή. Αυξάνεται επίσης το όριο χρημάτων που μπορούμε να βγάζουμε στο εξωτερικό σε 10.000 ανά ταξιδιώτη. Το «λίπος», όμως, έχει τελειώσει και πλέον τα χρήματα που βρίσκονται εκτός τραπεζικού συστήματος είναι αυτά που βρίσκονται και εκτός χώρας. Υπενθυμίζεται για όσους έχουν ξεχάσει το α' εξάμηνο του 2015 ότι έκαναν φτερά καταθέσεις ύψους 40 δις. ευρώ, από τις οποίες τουλάχιστον οι μισές πήγαν στο εξωτερικό. Αλήθεια, περιμένεις κανείς ότι τα χρήματα αυτά θα επιστρέψουν;
«Αν καταργούσαμε αύριο το όριο μεταφοράς χρημάτων στο εξωτερικό, τότε τα περισσότερα χρήματα που θα έφευγαν – αν έφευγαν –δεν θα ήταν από τις τράπεζες αλλά από τα τελευταία που έχουν μείνει σε… στρώματα και σεντούκια». Με αυτή τη φράση έμπειρο στέλεχος της αγοράς με βαθιά γνώση του τραπεζικού κλάδου, σχολιάζει την «πανηγυρική» κατάργηση των capital controls και περιγράφει το κλίμα που επικρατεί στην αγορά.
Συν τις άλλοις, χρειάστηκαν 39 μήνες για να καταργηθεί το όριο των αναλήψεων. Μία περίοδος γεμάτη ψέματα: ότι θα καταργηθούν «τον επόμενο μήνα», ότι δεν υπάρχουν προβλήματα στην αγορά, ενώ υπήρχε σύγχυση μεταξύ κυβερνητικών στελεχών για το κατά πόσο τα capital controls έχουν κάνει καλό αφού αυξάνεται η χρήση καρτών με αποτέλεσμα να μειώνεται η φοροδιαφυγή ή είναι αναγκαίο κακό που μας επέβαλαν. Τελικά, μήπως στην κυβέρνηση έχουν πειστεί ότι μας έκανε καλό ο «κακός» Μάριο Ντράγκι και μας έκλεισε τις τράπεζες; Δεν ήταν ο Ιταλός κεντρικός τραπεζίτης αυτός που μας οδήγησε σε ασφυξία;
Στο μεταξύ, απέχουμε αρκετά ακόμη από την πλήρη άρση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, η οποία θα σηματοδοτήσει μία πολύ θετική εξέλιξη για την αγορά, αλλά δεν θα σημάνει και την επιστροφή στην κανονικότητα για τις τράπεζες. Και αυτό γιατί η τραπεζική πίστη στην Ελλάδα έχει πληγεί ανεπανόρθωτα και να χρειαστούν ακόμη πολλά να γίνουν, όπως ο «καθαρισμός» των τραπεζικών ισολογισμών από τα «κόκκινα» δάνεια που θέλει τουλάχιστον μία πενταετία, για να πούμε ότι οι τράπεζες άφησαν πίσω τους τα… πέτρινα χρόνια της κρίσης.
Μέχρι τότε, όποιος έχει καταθέσεις καλό θα ήταν να σκεφτεί καλά τι θα τις κάνει αφού μετά την κατάργηση του ορίου αναλήψεων έχει… άπειρες επιλογές!
Φωτογραφία: APImages
