Τα στοιχήματα που έχει μπροστά της η οικονομία και τα καυτά θέματα που απασχολούν τους πολίτες, είναι γνωστά. Αντιμετώπιση της ακρίβειας, βελτίωση των μισθών μέσω ανάπτυξης και αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ και ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας.
Τα καλά νέα είναι ότι η οικονομική διαχείριση δεν φαίνεται να αποκλίνει από μια προσεκτική και συνετή πορεία. Δεν φαίνεται να υποκύπτει σε προεκλογικούς πειρασμούς, τουλάχιστον με βάση όσα είπε χθες ο πρωθυπουργός. Τα στοιχήματα ωστόσο, ακόμη και αν ο ίδιος αποφύγει τις σειρήνες της άκρατης παροχολογίας, δεν εξαρτώνται μόνο από τη δυναμική της και το γεγονός ότι μέσα στο 2022, όχι μόνο ανέκτησε το χαμένο έδαφος, αλλά και πέτυχε να βρεθεί ανάμεσα στις χώρες της Ευρωζώνης με τον υψηλότερο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ. Τα ερωτήματα που θα επιτρέψουν να επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις, αφορούν εξωγενείς και αβέβαιους παράγοντες, δηλαδή ότι δεν θα χειροτερεύσει η κρίση στην Ουκρανία, και ότι οι κεντρικοί τραπεζίτες δε θα κάνουν το λάθος να υπερακοντίσουν σε αυξήσεις των επιτοκίων παρέμβασης που ετοιμάζουν.
Τυχόν αρνητική απάντηση στα παραπάνω θα εκτόξευε την αβεβαιότητα της οικονομικής πολιτικής, η οποία αποτελεί ένα κρίσιμο δείκτη με την οποία παρακολουθούμε την πορεία των οικονομικών πραγμάτων. Συνεπώς, οι αναφορές ενός υποψηφίου (για την επόμενη τετραετία) πρωθυπουργού δεν είναι απλές προεκλογικές δεσμεύσεις, αλλά καθορίζουν το άμεσο οικονομικό μέλλον.
Το σημαντικότερο όμως είναι να δούμε με ποιο τρόπο αντιμετωπίζει ο πρωθυπουργός τα βασικά αντικρουόμενα θέματα που ανακύπτουν, μέσα από τους ίδιους τους στόχους που τίθενται: Το πρώτο είναι αυτό της ακρίβειας και του πληθωρισμού, το δεύτερο η ανάπτυξη και η αύξηση των μισθών και το τρίτο αφορά στα δημοσιονομικά ελλείμματα.
Η ελληνική πραγματικότητα έχει επιβαρυνθεί ιδιαίτερα από την περίοδο των τριών μνημονίων σε όρους καθίζησης της αγοραστικής δύναμης των πολιτών αλλά και της ανάγκης τους να βελτιώσουν το βιοτικό τους επίπεδο. Η δημοσιονομική πολιτική ενίσχυσης της οικονομίας στη βαθιά ύφεση του Covid ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένη, ωστόσο η ενεργειακή και πληθωριστική έκρηξη έχει θέσει τους πολίτες σε σημείο αφετηρίας για να απαιτήσουν καλύτερες συνθήκες αμοιβής με δεδομένο ότι ο πληθωρισμός μειώνει την αξία του ατομικού διαθέσιμου εισοδήματος και διευρύνει την ανισοκατανομή του.
Το μεγάλο στοίχημα του πρωθυπουργού, το οποίο θα καλύψει μέρος των απωλειών της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, είναι οι καλύτεροι μισθοί. Παρόλα αυτά, σε σταθερές τιμές, το διαθέσιμο ιδιωτικό εισόδημα, αναμένουμε να παραμείνει περίπου σταθερό το 2023, προκειμένου να αρχίσει να αυξάνεται αρκετά από το 2024 και μετά (17.609 ευρώ το 2023, 18.585 ευρώ το 2024).
Το άλλο στοίχημα είναι αυτό της ακρίβειας, όπου η αύξηση τιμών των τροφίμων και της στέγης αποτελούν ειδικό κεφάλαιο και απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή λόγω του παγκόσμιου χαρακτήρα του φαινομένου. Παρ' όλα αυτά ο πληθωρισμός το 2023 θα προσγειωθεί χαμηλά με τον αποπληθωρισμό (!) να εμφανίζεται στο μέλλον.
Η τρίτη κρίσιμη μεταβλητή που πρέπει να παρακολουθήσουμε είναι το πρωτογενές δημοσιονομικό ισοζύγιο ως ποσοστό του ΑΕΠ που αντικατοπτρίζει σχεδόν όλες τις πολιτικές που εξαγγέλλονται. Είναι γεγονός ότι το 2023 θα εμφανίσει έλλειμμα της τάξης του -2,26% για να εισέλθει σε μία αυξανόμενη θετική πορεία στα επόμενα χρόνια.
Οι δύο αυτές βασικές διαπιστώσεις έχουν ως κοινό παρονομαστή μία προσεκτική δημοσιονομική διαχείριση και οδηγούν στον μετεκλογικό δρόμο της επενδυτικής βαθμίδας, δηλαδή στο τρίτο κομβικό στοίχημα αυτής της κυβέρνησης. Είναι εξάλλου σύμφωνες με το πλαίσιο της προσδοκώμενης για την επόμενη δεκαετία δημοσιονομικής ευρωπαϊκής διαχείρισης. Όσο για την επενδυτική βαθμίδα, θα έρθει μετεκλογικά και περνά απαρέγκλιτα μέσα από την τήρηση των παραπάνω. Αρκεί καθ' οδόν προς τις εκλογές, η κυβέρνηση να συνεχίσει να κλείνει την πόρτα στις σειρήνες της άκρατης παροχολογίας. Και εάν ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο και η αντιπολίτευση, τότε θα έχουμε κάνει ένα τεράστιο βήμα στον πολιτικό μας πολιτισμό.
*Ο Π.Ε. Πετράκης είναι Ομότιμος Καθηγητής ΕΚΠΑ
