Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Τα αποτελέσματα των stress tests βρίσκονται στα γραφεία των διοικήσεων των ευρωπαϊκών τραπεζών και πλέον μένουν οι τελευταίες «προσαρμογές» για την ανακοίνωσή τους το βράδυ της Παρασκευής 29 Ιουλίου στις 11μ.μ. Τα κεφαλαιακά κενά της ιταλικής Monte Paschi μονοπωλούν το ενδιαφέρον, ωστόσο όσο πλησιάζει η ώρα των αποτελεσμάτων τόσο αυξάνονται οι φωνές που καλούν την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να μην... κρύψει το πρόβλημα κάτω από το χαλί.
Οι εκτιμήσεις για τις συνολικές ανάγκες των ιταλικών τραπεζών τις τοποθετούν στα 8-9 δισ. ευρώ, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα ευρήματα της άσκησης τόσο για τις γερμανικές όσο και για τις ισπανικές και πορτογαλικές τράπεζες. Αυτό που σίγουρα θα δείξει η άσκηση της ΕΚΤ και της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής (EBA) είναι ότι καμία τράπεζα δεν κόβεται. Γιατί πολύ απλά, η άσκηση δεν έχει τέτοιο χαρακτήρα, άρα και καμία τράπεζα δεν...περνάει τα τεστ.
Στο μεταξύ, πληροφορίες του liberal.gr αναφέρουν ότι αμέσως μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων η ΕΚΤ θα ξεκινήσει έναν κύκλο επαφών με τις τράπεζες για να καθοριστεί ο οδικός χάρτης των απαιτούμενων ενεργειών. Αυτές θα γίνουν με γνώμονα το μοντέλο που ακολουθήθηκε για τις ελληνικές τράπεζες, κατά το οποίο στις τελικές κεφαλαιακές ανάγκες λαμβάνονται υπόψη οι ενέργειες που περιγράφονται στα business plans για απομόχλευση, περικοπή δαπανών και δημιουργία εσωτερικού κεφαλαίου.
Και αυτό διότι το μοντέλο που χρησιμοποιήθηκε για τα stress tests είναι στατικό, ενώ το δυσμενές σενάριο θεωρείται εξαιρετικά συντηρητικό, με αποτέλεσμα να εκτιμάται ότι πολλές τράπεζες θα έχουν πολύ καλύτερες επιδόσεις στην πραγματικότητα σε σύγκριση με το ακραίο σενάριο της άσκησης.
Την ίδια ώρα, και ενώ η αγωνία αναφορικά με τα αποτελέσματα των stress tests φτάνει στο αποκορύφωμά της, με τις ιταλικές τράπεζες και ειδικότερα την Monte Paschi, να βρίσκονται στο επίκεντρο και στο φόντο να παραμένει το... φάντασμα του bail-in, η ΕΚΤ προσπαθεί να καθησυχάσει επενδυτές και καταθέτες.
Τα stress tests «δεν είναι μία άσκηση κατά την οποία ορισμένες τράπεζες θα περάσουν και άλλες θα αποτύχουν, ενώ δεν συνεπάγεται ότι αυτομάτως θα απαιτηθούν κεφάλαια». Αυτό δήλωσε ο Διευθυντής Μικροληπτικής Εποπτείας της ΕΚΤ, Korbinian Ibel. Από την πλευρά του, ο Διευθυντής Μακροληπτικής Πολιτικής και Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, Sergio Nicoletti Altimari, επισήμανε ότι τα φετινά stress tests είναι αυστηρότερα από τα προηγούμενα, καθώς το δυσμενές σενάριο βασίζεται σε παραδοχές σοβαρής οικονομικής ύφεσης.
Οι δηλώσεις των αξιωματούχων της ΕΚΤ δεν υποδηλώνουν ότι τα stress tests είναι απλώς μία άσκηση που δεν θα ληφθεί υπόψη, αλλά ότι αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία η ΕΚΤ θα δώσει στις τράπεζες τις σχετικές κατευθυντήριες γραμμές, συμπεριλαμβανομένων των στόχων για τη μείωση των «κόκκινων» δανείων και την κεφαλαιακή τους ενίσχυση μέσα στην επόμενη τριετία.
Με άλλα λόγια, ανάλογα με την περίπτωση και τα κεφαλαιακά κενά που θα προκύψουν στο βασικό ή στο δυσμενές σενάριο, η ΕΚΤ θα λάβει τις κατάλληλες αποφάσεις. Οι τράπεζες που θα εμφανίσουν κενά στο βασικό σενάριο θα κληθούν να τα καλύψουν άμεσα, ενώ αυτές που δεν θα... τα καταφέρουν στο δυσμενές σενάριο θα πρέπει να προχωρήσουν σε μία σειρά ενεργειών για την ενίσχυση της κερδοφορίας τους και την λειτουργική τους αναδιάρθρωση.
Σημειώνεται ότι στην ΕΚΤ εκτιμούν πως το δυσμενές σενάριο της άσκησης είναι τόσο ακραίο που δεν χρειάζεται να αναπροσαρμοστεί λόγω του αποτελέσματος του βρετανικού δημοψηφίσματος, καθώς οι παραδοχές του είναι πιο δυσμενείς από τις επιπτώσεις που εκτιμάται πως θα έχει το Brexit στην ευρωπαϊκή οικονομία.
Το περίγραμμα της άσκησης
Την Παρασκευή 29 Ιουλίου, στις 11μ.μ. η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (ΕΒΑ) θα ανακοινώσει τα αποτελέσματα των πανευρωπαϊκών stress tests που διενήργησε σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ενώ τα βλέμματα όλων είναι στραμμένα στις ιταλικές τράπεζες και ειδικότερα στην Monte dei Paschi di Siena, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη όλες οι παράμετροι της άσκησης για να καταλήξει κάποιος σε σαφή συμπεράσματα για την κεφαλαιακή κατάσταση των τραπεζών.
Βέβαια, αν η Monte Paschi εμφανίσει είτε πολύ μεγάλο κεφαλαιακό κενό στο δυσμενές σενάριο, είτε κάποιες ανάγκες στο βασικό, είναι δεδομένο ότι θα υποχρεωθεί να δράσει άμεσα. Οι αναλυτές τοποθετούν τις συνολικές ανάγκες των 5 ιταλικών τραπεζών που συμμετέχουν στα stress tests στα 8-9 δισ. ευρώ.
Πρωτίστως θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι τα αποτελέσματα που θα δουν το φως της δημοσιότητας αφορούν τις 37 «συστημικές» τράπεζες που αντιστοιχούν στο 70% του συνολικού ενεργητικού στην Ευρώπη και εποπτεύονται απευθείας από την ΕΚΤ. Ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (SSM) έχει διενεργήσει ακριβώς την ίδια άσκηση για άλλες 56 τράπεζες, τα αποτελέσματα των οποίων δεν θα ανακοινωθούν επισήμως.
Οι παραδοχές στο δυσμενές σενάριο της EBA είναι πολύ πιο συντηρητικές από την άσκηση του 2014, προβλέποντας πολύ μεγαλύτερη μείωση του ΑΕΠ και σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα πληθωρισμού.
Το δυσμενές σενάριο αντανακλά τους τέσσερις συστημικούς κινδύνους που σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου (ESRB) αποτελούν τις σημαντικότερες απειλές για τη σταθερότητα του τραπεζικού κλάδου. Αυτοί είναι οι εξής:
1.μία απότομη αύξηση των χαμηλών σήμερα αποδόσεων των παγκόσμιων ομολόγων, που θα ενισχυθεί από περιορισμένη ρευστότητα στη δευτερογενή αγορά
2.αδύναμες προοπτικές κερδοφορίας για τις τράπεζες σε περιβάλλον χαμηλής ανάπτυξης εν μέσω ατελών προσαρμογών στους ισολογισμούς
3.αυξανόμενες ανησυχίες για τη βιωσιμότητα του χρέους στο δημόσιο και μη χρηματοπιστωτικό ιδιωτικό τομέα εν μέσω χαμηλής ανάπτυξης
4.δυνητικές πιέσεις σε έναν ραγδαία αναπτυσσόμενο σκιώδη τραπεζικό κλάδο, ενισχυόμενες από τους κινδύνους ρευστότητας και μετάδοσης.
