Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Η κυβέρνηση διαφημίζει ότι δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο ρόλο που θα διαδραματίσουν οι τράπεζες στη μεταμνημονιακή εποχή, όμως μάλλον θα επικρατήσει η... απέχθειά της για τον κλάδο. Δεν εξηγούνται αλλιώς οι αοριστίες, οι γενικότητες και οι ασαφείς έννοιες που συνθέτουν τους τέσσερις βασικούς πυλώνες ενίσχυσης του τραπεζικού τομέα.
Τι μας λέει, λοιπόν, το μεγαλεπήβολο αναπτυξιακό σχέδιο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ στις 106 σελίδες του; Ότι οι τράπεζες θα μειώσουν τα «κόκκινα» δάνεια, θα βελτιώσουν αισθητά τη ρευστότητά τους, θα χρηματοδοτήσουν επενδυτικά project σε συνεργασία με ευρωπαϊκούς φορείς και την καινούρια αναπτυξιακή τράπεζα, ενώ τέλος θα καταργηθούν τα capital controls.
Πότε θα γίνουν όλα αυτά; Όπως αναφέρεται στο Σχέδιο, η στρατηγική της κυβέρνησης έχει ορίζοντα το 2021.
Πως θα γίνουν όλα αυτά; Είναι επτασφράγιστο μυστικό αφού το Σχέδιο είναι γεμάτο ευχολόγια.
Παρά το προσωπείο που προσπαθεί να φορέσει λίγο πριν τη λήξη του μνημονίου, η αλήθεια είναι ότι η κυβέρνηση δεν έχει κάνει απολύτως τίποτα για τους πιο κρίσιμους τομείς, όπως της ρευστότητας, των «κόκκινων» δανείων, της πιστωτικής επέκτασης και της άρσης των capital controls. Ίσα ίσα που επί των ημερών του Αλέξη Τσίπρα έφυγαν οι καταθέσεις, εκτινάχθηκαν τα «κόκκινα» δάνεια, πάγωσαν πλήρως οι χορηγήσεις και φυσικά επιβλήθηκαν τα capital controls.
1. Capital Controls έως το 2021;
Ένα από τα μεγαλύτερα ψέματα που συντηρεί η κυβέρνηση από το πρώτο εξάμηνο του 2015 μέχρι σήμερα είναι η κατάργηση των κεφαλαιακών περιορισμών. Με το Στρατηγικό Σχέδιο, η κυβέρνηση δεν δίνει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την πλήρη άρση των περιορισμών, ωστόσο τονίζει ότι οι 4 βασικές προτεραιότητες, μεταξύ των οποίων και η άρση των capital controls, έχουν ορίζοντα το 2021!
Το μόνο που αναφέρει είναι πως η «ολοκλήρωση του οδικού χάρτη για τη χαλάρωση και την εξάλειψη των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων βρίσκεται σε εξέλιξη». Σημειώνεται ότι ανώτερες τραπεζικές πηγές, μιλώντας χθες σε ανταποκριτές ξένων μέσων, εξέφρασαν την εκτίμηση ότι η πλήρης άρση των capital controls δεν θα είναι εύκολη υπόθεση, καθώς το ενδεχόμενο εκλογικών αναμετρήσεων μέσα στους επόμενους μήνες προκαλεί μεγάλη αβεβαιότητα στους καταθέτες.
Επιβεβαιώνεται έτσι πλήρως το liberal.gr, που έκανε λόγο για πιθανότητα άρσης των capital controls ακόμη και το 2020 καθώς ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που θα καθορίσουν την απελευθέρωση είναι ο χρόνος διεξαγωγής των εκλογών.
2. «Κόκκινα» δάνεια της… τελευταίας στιγμής
Τι να πρωτοπεί κανείς για τις καθυστερήσεις στην εφαρμογή των εργαλείων μείωσης των «κόκκινων» δανείων που λίγο έλειψαν να στοιχίσουν στις τράπεζες με μία νέα ανακεφαλαιοποίηση.
Σύμφωνα με το Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης, η πλήρης εφαρμογή των πολιτικών που στοχεύουν στη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων θα γίνει μεταξύ γ' τριμήνου 2018 - β' τριμήνου 2019. Στις πολιτικές αυτές περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, οι προσαρμογές του Νόμου Κατσέλη.
Αυτό σημαίνει ότι οι τελικές προσαρμογές θα υλοποιηθούν μόλις 6 μήνες πριν το τέλος του τριετούς πλάνου, το οποίο λήγει Δεκέμβριο του 2019. Μάλιστα, το 2019 είναι η χρονιά με τον μεγαλύτερο στόχο μείωσης, όταν οι τράπεζες θα πρέπει να κάνουν τα πάντα για να «ξεφορτωθούν» τα προβληματικά δάνεια. Τα εργαλεία θα έπρεπε να είναι έτοιμα στην αρχή του τριετούς πλάνου και όχι στο τέλος του, αλλά η κυβέρνηση το διαφημίζει ως επίτευγμα.
3. «Ενίσχυση και διαφοροποίηση του τραπεζικού τομέα»
Πραγματικά ακούγεται περισσότερο σαν αστείο και λιγότερο σαν ψέμα. Στο Σχέδιο γίνεται λόγος για βελτίωση των καταθέσεων και μείωση του ELA. Η αλήθεια είναι ότι οι καταθέσεις έχουν βελτιωθεί στο ελάχιστο, για να μην πούμε ότι τον Ιανουάριο του 2015 ήταν στα 148 δισ. ευρώ και σήμερα είναι στα 126 δισ. ευρώ, μόλις 6 δις. υψηλότερα από το χαμηλό του Ιουλίου τ2015.
Αναφορικά με τον ELA, αναμένεται να μηδενιστεί στο τέλος του 2019. Πότε θα είχε μηδενιστεί ο ELA και πόσα δισ. καταθέσεων θα είχαν επιστρέψει αν δεν υπήρχαν οι τεράστιες καθυστερήσεις του 2016 και του 2017 στην ολοκλήρωση των αξιολογήσεων; Πόσο διαφορετική θα ήταν η κατάσταση για τις τράπεζες αν η Ελλάδα είχε τρέξει με ιλιγγιώδεις ρυθμούς και είχε ενταχθεί στο QE;
Επίσης, τονίζεται η διατήρηση της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών. Τώρα, το πώς θα γίνει αυτό κανείς δεν ξέρει. Οι γενικότητες για στρατηγικούς επενδυτές και προώθηση της καινοτομίας δεν λένε απολύτως τίποτα. Ένα σχέδιο που προβλέπει την ενίσχυση της ρευστότητας των τραπεζών την επόμενη τριετία μόνο με ευχολόγια και μάλιστα μετά από τόσο μεγάλες καθυστερήσεις είναι πολύ απλά ανεπαρκές.
Στη συνέχεια, το Σχέδιο κάνει λόγο για ανάπτυξη των συνεταιριστικών τραπεζών οι οποίες θα χρηματοδοτήσουν μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην περιφέρεια. Κι εδώ κάπου εξαντλούνται οι ιδέες…
4. Εταιρική διακυβέρνηση επί ΣΥΡΙΖΑ
Στο Σχέδιο αναφέρεται ότι η μείωση του ποσοστού του δημοσίου στις τράπεζες θα είναι σταδιακή και ότι η εξεύρεση στρατηγικών επενδυτών θα γίνει με γνώμονα την ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Και βέβαια, δεν λείπει ένας οδικός χάρτης με την «Στρατηγική Εξόδου» του ΤΧΣ.
Ότι το ποσοστό του ΤΧΣ καταποντίστηκε στην ανακεφαλαιοποίηση του 2015 και ότι οι τράπεζες παραλίγο να οδηγηθούν σε τέταρτη κεφαλαιακή ενίσχυση φέτος, κατά την οποία το ΤΧΣ θα έχανε όλο του το μερίδιο γιατί να το αναφέρει κανείς; Πραγματικά, θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον να δούμε τι περιλαμβάνει αυτή η Στρατηγική Εξόδου, όταν οι τράπεζες έχουν έναν Γολγοθά μπροστά τους με τα «κόκκινα» δάνεια.
Όσο για την επιλογή στρατηγικών επενδυτών και τη βελτίωση της διακυβέρνησης επί εποχής ΣΥΡΙΖΑ, μήπως να γίνουν όλες οι τράπεζες σαν την Attica Bank που έφτασε μέχρι το χείλος της εκκαθάρισης και ακόμη και σήμερα δυσκολεύεται πάρα πολύ να βρει τα κεφάλαια που χρειάζεται λόγω της πλήρους απαξίωσης με τους χειρισμούς των τελευταίων ετών;
Οτιδήποτε έχει αλλάξει στις ελληνικές τράπεζες έχει γίνει εξαιτίας των αυστηρών κανόνων της ΕΚΤ για τις τράπεζες που έχουν λάβει κρατική ενίσχυση. Όλες, μα όλες οι αλλαγές υλοποιήθηκαν μετά από πολλές παλινωδίες της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και πάντοτε με αντιδράσεις προς τον τρόπο που χειρίζεται τα πράγματα η ΕΚΤ. Τώρα, ξαφνικά, η κυβέρνηση προωθεί την ενίσχυση της διακυβέρνησης των τραπεζών…
