Τα λεφτά υπάρχουν, οι απορροφήσεις των ευρωπαϊκών πόρων πηγαίνουν καλά, αλλά οι πόροι φτάνουν με καθυστέρηση στις επιχειρήσεις, αφού δήμοι, περιφέρειες και κρατική διοίκηση δυσκολεύονται να φέρουν σε πέρας το απαιτητικό αυτό έργο.
Το είπε προ ημερών ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννης Στουρνάρας, εξηγώντας ότι από τα 36 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης που έχουν εγκριθεί για τη χώρα, έχουν εκταμιευθεί τα 15 δισ. ευρώ, αλλά στη πραγματική οικονομία έχουν φτάσει μόλις 5 δισ. ευρώ.
Εξ αυτών, μόλις 2,4 δισ. ευρώ είχαν καταβληθεί στις επιχειρήσεις έως το τέλος Σεπτεμβρίου του 2023, αντανακλώντας τις κραυγαλέες αδυναμίες των φορέων, τόσο σε κεντρικό, όσο και σε τοπικό επίπεδο, τώρα που ολοένα και περισσότερες αποφάσεις εξαρτώνται από ΟΤΑ και Περιφέρειες.
Τα ευρωπαϊκά κονδύλια και όχι μόνο η απορρόφησή τους, αλλά κυρίως η αποτελεσματική αξιοποίηση τους, αποκτούν ακόμη πιο μεγάλο βάρος για την ελληνική οικονομία, ειδικά επειδή ζούμε σε καιρούς ασύμμετρων γεωπολιτικών απειλών, σε μια χώρα με ένα από τα μεγαλύτερα δημόσια χρέη στο πλανήτη, και με έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών πάνω από 6,5%.
Δημοσιονομικά, το ταμείο, είναι ισχυρό. Η διαχείριση συνετή, πολλά μέτρα από το παρελθόν αποδίδουν όλο και περισσότερο, ενώ οι δαπάνες παρ’ ότι έχουν αυξηθεί, κινούνται σε ελεγχόμενα επίπεδα. Το τραπεζικό σύστημα δείχνει ανθεκτικό απέναντι σε μια τυχόν κρίση, το ίδιο και οι μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις.
Καμιά χώρα όμως δεν ζει σε προστατευτική γυάλα. Και σε αυτήν ακριβώς τη συγκυρία, όπου κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει μια μακρά περίοδο με υψηλές τιμές πετρελαίου, ακόμη και ένα πλήγμα στον ελληνικό τουρισμό, ο οποίος «γεννά» ακόμη ένα στα τρία ευρώ του ΑΕΠ, (34%) ,τα ευρωπαϊκά κονδύλια αποτελούν μεγάλη τύχη για όποιον τα έχει.
Κρίνεται αναγκαία όσο ποτέ η επιτάχυνση της απορρόφησης και κυρίως η αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ 2021-2027.
Ειδικά όταν οι άνεμοι στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή, φυσούν με αντίθετη φορά απ’ ότι θα θέλαμε, όπως είπε στη σημερινή συνέντευξη Τύπου ο αναπληρωτής υπ. Εθνικής Οικονομίας Ν. Παπαθανασης.
Έχει δηλαδή ακόμη μεγαλύτερη σημασία ότι φέτος θα δούμε να ξετυλίγεται το πιο μεγάλο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) των τελευταίων 14 ετών στα 12,2 δισ. ευρώ, μαζί με το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης, όπως επανέλαβε ο κ. Παπαθανάσης.
Ειδικά σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, όπου η ανάπτυξη συνεχίζει να στηρίζεται στην γνωστή επί δεκαετίες συνταγή, δηλαδή στην κατανάλωση και τον τουρισμό, αν πληγεί ένας από τους δύο παράγοντες της εξίσωσης, τα ευρωπαικά χρήματα είναι αυτά που θα κάνουν τη διαφορά.
Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι από τα ευρωπαϊκά κονδύλια εκτιμάται πως έρχεται και θα έρχεται ολόενα και περισσότερα τα επόμενα χρόνια, πάνω από το 65% της ανάπτυξης.
Αν συνυπολογίσει ότι η σωστή τους αξιοποίηση συνδέεται τόσο με την επίτευξη του πρωτογενούς πλεονάσματος 2,1% του ΑΕΠ, όσο και με το νέο δημοσιονομικό σύμφωνο που θα αρχίσει τον Σεπτέμβριο και θα συνδέεται με τις δαπάνες του κράτους ανεξαρτήτως των επιδόσεων του ΑΕΠ.
Ότι το 45% των δανείων που έχουν συμβασιοποιηθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης θα εκταμιευθούν φέτος, κάτι που μεταφράζεται σε καλά νέα και για τις επενδύσεις.
Η μεγάλη εικόνα είναι ότι όλα αυτά τα χρήματα, τα οποία δεν έχουν άλλες χώρες, θα μπουν φέτος στην ελληνική οικονομία, που μεγεθύνεται με 2%, πολύ περισσότερο από άλλες, αυξάνει τις εξαγωγές της, παλεύει να μειώσει την ανεργία και να προσελκύσει επενδύσεις.
Τα όσα είπε ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, είναι επίσης μέρος της ίδιας εικόνας. Οι εκταμιεύσεις των επιχορηγήσεων προς τις επιχειρήσεις παρουσιάζουν καθυστερήσεις, αντανακλώντας διοικητικές δυσχέρειες, ενώ χαμηλές παραμένουν και οι εκταμιεύσεις δανείων, παρότι το ύψος των υπογεγραμμένων συμβάσεων αυξήθηκε σημαντικά.
Σωστά έκανε η κυβέρνηση και διαχώρισε τα αιτήματα για τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης από τις επιδοτήσεις. Στα δάνεια, τα προαπαιτούμενα μέχρι στιγμής ικανοποιούνται πριν από την ώρα τους, όταν για τις επιχορηγήσεις δεν συμβαίνει το ίδιο. Από τα 20 προαπαιτούμενα για την 4η δόση, εκκρεμούν πέντε, οπότε δεν μπορεί να υποβληθεί το αίτημα.
Αφορούν την ανάπλαση της Αθηναϊκής Ριβιέρας και του Παραλιακού Μετώπου, την έγκριση 9.700 αιτήσεων του «Εξοικονομώ» για επιχειρήσεις, την ψήφιση του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (αναμένεται έως τις 20 Απριλίου), την έγκριση του αναδόχου του ΒΟΑΚ και την ολοκλήρωση του διαγωνισμού για τους μικροδορυφόρους.
Αν περιμέναμε να ολοκληρωθούν, δηλαδή να αποστείλουμε μαζί και τα δύο αιτήματα, τόσο αυτό για τις επιδοτήσεις, ύψους 1 δισ. ευρώ, όσο και εκείνο για τα δάνεια, ύψους 2,3 δισ ευρώ, θα έπρεπε να περιμένουμε.
Επιλέξαμε για πρώτη φορά να μη το κάνουμε, συμφωνήσαμε με την Κομισιόν να «σπάσουμε» το αίτημα στα δύο, και να υποβάλλουμε χθες, πρώτα αυτό για τα δάνεια, όπου είμαστε έτοιμοι.
Αναμφίβολα η κίνηση ήταν σωστή, καθώς ακόμη και αν επιβεβαιωθεί η εκτίμηση του Ν. Παπαθανάση ότι εντός Μαΐου θα υποβληθεί και το αίτημα για τις επιδοτήσεις, ουδείς μπορεί να είναι σίγουρος.
Και αυτή ακριβώς είναι και η άλλη όψη της συζήτησης που ανέδειξε ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας στην έκθεση του.
Έχουμε μπει για τα καλά στο δεύτερο μέρος του προγράμματος, όπου τα ορόσημα δεν είναι ψήφιση νόμων και εύκολες σχετικές διαδικασίες, αλλά εγκρίσεις για έργα και διαγωνισμοί που εξαρτώνται από την επάρκεια της διοίκησης, σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο.
Αντανακλούν όλα, τις αδυναμίες των φορέων σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο ως προς τη διοικητική διεκπεραίωση και την υλοποίηση των σχεδίων. Αυτό δεν αλλάζει από τη μέρα στην άλλη, θέλει χρόνια, και για την ώρα αντιμετωπίζεται μόνο με ένα καθημερινό κυνηγητό, έναν συνεχή αγώνα δρόμου.
Λέμε κάτι καινούργιο; Όχι βέβαια, οι αδυναμίες της κρατικής διοίκησης είναι γνωστές.
Απλώς, τώρα που διακυβεύονται πολύ περισσότερα από ό,τι φαινόταν αρχικώς, από τη διένεξη μεταξύ Ιράν και Ισραήλ, όπου κάποιοι βλέπουν να σχηματίζονται ήδη τα χαρακτηριστικά μιας νέας κρίσης, καθώς ο υψηλός πληθωρισμός αντέχει και οι περισσότερες οικονομίες αναγκάζονται να ζουν με τα υψηλά επιτόκια, αναδεικνύεται ακόμη περισσότερο η σημασία των ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Τα μεγέθη της οικονομίας, οι κρίσιμοι δείκτες, τα πάντα μας δείχνουν πόσο σημαντική είναι η επιτάχυνση της απορρόφησης και η αποτελεσματική αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων.
Είναι λίαν σημαντικό, σε αυτή τη συγκυρία, όπου «φωνάζουν» πλέον όλο και συχνότερα οι παθογένειες της δημόσιας διοίκησης, να μη χάσουμε το ρυθμό των δύο δόσεων ανά έτος για το 2024, το 2025 και το 2026, κάτι που πέρυσι δεν συνέβη, λόγω των εκλογών και του αιτήματος αναθεώρησης.
Είναι σημαντικό το 5ο αίτημα για το δανειακό σκέλος και για το σκέλος των επιδοτήσεων να υποβληθεί τέλη Σεπτεμβρίου με αρχές Οκτωβρίου, όπως ανέφερε χθες ο υπουργός.
