Με τη συμφωνία στο Ecofin μπήκαν τα θεμέλια για μια καλύτερη πολιτική όσον αφορά στον ΦΠΑ. Το τι θα «χτιστεί» όμως πάνω σε αυτά τα θεμέλια, θα εξαρτηθεί από τις πολιτικές που θα εφαρμόσει η κυβέρνηση οι οποίες με τη σειρά τους θα προσδιοριστούν με βάση (και τα) δημοσιονομικά περιθώρια της χώρας. Ο νέος κώδικας ΦΠΑ με το «παράρτημα ΙΙΙ» που καθορίζει τις «περιοχές» εφαρμογής του χαμηλού και του υπερ-χαμηλού συντελεστή ΦΠΑ, πράγματι θα δίνει τη δυνατότητα για μόνιμη διατήρηση των μειωμένων κατά 30% συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά.
Ποιων νησιών όμως; Των πέντε που εξακολουθούν και σήμερα να έχουν το προνόμιο εφαρμογής συντελεστών 4%, 9% και 17% αντίστοιχα; Των νησιών που ήταν στο ειδικό καθεστώς πριν από τα μνημόνια; Θα επιστρέψουμε δηλαδή στο ειδικό καθεστώς της… Μυκόνου ανοίγοντας ξανά το παράθυρο της φοροδιαφυγής μέσω των νησιωτικών υποκαταστημάτων; Είναι προφανές ότι το οικονομικό επιτελείο δεν θα θυσιάσει δημοσιονομικό χώρο για να γυρίσει στις αμαρτίες του παρελθόντος.
Ο νέος κώδικας –ο οποίος ουσιαστικά θα τεθεί σε ισχύ από το 2025- θα δώσει τη δυνατότητα για μελετημένες αλλαγές με στόχο την τόνωση της ανάπτυξης, την πράσινη μετάβαση και την ψηφιακή μεταρρύθμιση. Τα παραδείγματα πολλά. Η αναστολή του ΦΠΑ στις νεόδμητες οικοδομές είναι ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους έχει εκτοξευτεί η οικοδομική δραστηριότητα ειδικά όταν αυτή μετριέται με την έκδοση νέων οικοδομικών αδειών. Άρα, μένει να φανεί ποια απόφαση θα λάβει το οικονομικό επιτελείο στο τέλος του 2022 όταν θα τελειώσει η μεταβατική περίοδος «παγώματος» του ΦΠΑ.
Από την άλλη, ο νέος κώδικας δίνει τη δυνατότητα για εφαρμογή χαμηλού συντελεστή στα ηλιακά πάνελ. Είναι μια ευκαιρία να τονωθεί η ζήτηση για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τα νοικοκυριά. Τώρα μάλιστα που έχει καταλάβει και το τελευταίο νοικοκυριό τι σημαίνει «ρήτρα αναπροσαρμογής» το ενδιαφέρον για μια επένδυση που μπορεί να παράγει δωρεάν ρεύμα μπορεί να αυξηθεί κατακόρυφα.
Όσο για την δυνατότητα άμεσης μείωσης συντελεστών σε περιπτώσεις έκτακτων κρίσεων (μιας πανδημίας, μιας φυσικής καταστροφής ή μιας ανθρωπιστικής κρίσης), είναι –δυστυχώς- μια πολιτική που δοκιμάστηκε στην πράξη εν μέσω πανδημίας. Ο μηδενισμός του ΦΠΑ για το υγειονομικό υλικό βοήθησε μέσα στην πανδημία ενώ η μείωση του ΦΠΑ στις μεταφορές, στους κινηματογράφους, στον σερβιριζόμενο καφέ κλπ, στήριξε κλάδους που επλήγησαν περισσότερο από τα περιοριστικά μέτρα.
Ο νέος κώδικας του ΦΠΑ είναι ένα όπλο στα χέρια των μελλοντικών κυβερνήσεων. Διότι το να μειωθεί ένας συντελεστής στον συγκεκριμένο φόρο, δεν εξαρτάται μόνο από τις εκάστοτε πολιτικές προθέσεις και την ύπαρξη των δημοσιονομικών περιθωρίων αλλά και από τι προβλέπει η κοινοτική νομοθεσία επί του θέματος. Το ενδιαφέρον πλέον, μετατοπίζεται στο πώς (και πότε) θα χρησιμοποιηθεί το συγκεκριμένο όπλο.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Ελλάδα είναι εκ των πρωταθλητών και στην εφαρμογή πολύ υψηλών συντελεστών ΦΠΑ και επί του «κενού» που δημιουργούν αυτοί οι συντελεστές λόγω της φοροδιαφυγής.
