Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πιθανότατα θα κλείσει τη φετινή χρονιά με ζημιές καθώς η εκτόξευση του πληθωρισμού που την ανάγκασε να ανεβάσει τα επιτόκια θα αυξήσει τον τελικό λογαριασμό του επιθετικού τυπώματος χρήματος που εφάρμοσε επί μία δεκαετία.
Έχοντας αυξήσει τα επιτόκια στην προσπάθεια συγκράτησης του πληθωρισμού, η ΕΚΤ πρέπει να καταβάλλει τεράστια ποσά τόκων στις εμπορικές τράπεζες για τα τρισεκατομμύρια ευρώ καταθέσεων που δημιούργησε μέσω των μαζικών αγορών ομολόγων και των φθηνών δανείων που χορήγησε.
Τα εργαλεία αυτά τόνωσης της οικονομίας που χρησιμοποίησε για πολλά χρόνια που ο πληθωρισμός ήταν πολύ χαμηλός θα καταλήξουν σε ζημιές για την ΕΚΤ και τους μετόχους της, όπως τις κεντρικές τράπεζες της Γερμανίας, της Ολλανδίας και του Βελγίου. Ενδεχομένως μπορεί να αναγκάσει μερικές από τις κεντρικές τράπεζες να αναζητήσουν διάσωση, εξέλιξη που θα εγείρει ερωτηματικά για την ανεξαρτησία τους όπως και πιθανώς να προκαλέσει την οργή των φορολογουμένων.
«Πρέπει να καταπολεμήσουμε τον πληθωρισμό μέσω αυξήσεων επιτοκίων, κάτι που καταλήγει σε μεγαλύτερα έξοδα για τόκους που πληρώνουμε στις τράπεζες», ανέφερε στον ιστότοπο της η ΕΚΤ. «Στην περίπτωση αυτή τα κέρδη μας μειώνονται και μπορεί να εμφανίσουμε ζημιές» συμπληρώνει.
Το παράδοξο είναι ότι οι κεντρικές τράπεζες των δημοσιονομικά πιο συντηρητικών χωρών του ευρώ θα υποστούν το μεγαλύτερο πλήγμα καθώς έχουν μεγαλύτερο μερίδιο των καταθέσεων και τα ομόλογα που αγόρασαν για λογαριασμό της ΕΚΤ έχουν μηδενικές ή αρνητικές αποδόσεις.
Η ολλανδική κεντρική τράπεζα έχει παραδεχτεί τον κίνδυνο ότι μπορεί να χρειαστεί ανακεφαλαιοποίηση από την κυβέρνηση της χώρας παρά τις δηλώσεις του υπουργού οικονομικών Sigrid Kaag ότι η εξέλιξη αυτή «δεν είναι ακόμη στο τραπέζι».
Η ΕΚΤ, μέτοχοι της οποίας είναι οι κεντρικές τράπεζες των 19 χωρών-μελών του ευρώ, έχει αμυντικές επιλογές στη διάθεσή της. Πέρα από το να εξαντλήσει τις προβλέψεις της, μπορεί να βάλει χέρι στα έσοδα των κεντρικών τραπεζών της ευρωζώνης από τις πράξεις νομισματικής πολιτικής, όπως στα ομόλογα και τις χρηματοδοτήσεις.
Μπορεί επίσης να αναβάλλει την εμφάνιση ζημιών εμφανίζοντας τες στον ισολογισμό της ως απαίτηση έναντι μελλοντικών κερδών, ενδεχόμενη επιλογή στην οποία αναφέρθηκε και η Bundesbank πρόσφατα.
«Η επιστροφή σε περιβάλλον θετικών επιτοκίων στηρίζει την κερδοφορία του Ευρωσυστήματος μεσοπρόθεσμα», ανέφερε η ΕΚΤ. Οι κεντρικές τράπεζες έχουν τη δυνατότητα να λειτουργούν ακόμη και σε περίπτωση ζημιών ή εξάντλησης όλων των κεφαλαίων τους, όπως έχει συμβεί άλλωστε στις πρόσφατες δεκαετίες σε αριθμό χωρών, ανάμεσα τους και στη Γερμανία.
Ωστόσο, το δόγμα της ΕΚΤ είναι ότι πρέπει να παραμένει ισχυρά κεφαλαιοποιημένη για να προστατεύει την ανεξαρτησία της από τις κυβερνήσεις, καθώς και την αξιοπιστία της στη μάχη κατά του πληθωρισμού.
Οι κυβερνήσεις των χωρών-μελών της ευρωζώνης έχουν ευνοηθεί σημαντικά από τη χαλαρή νομισματική της ΕΚΤ, τόσο από το χαμηλότερο κόστος δανεισμού, αλλά και από τα μερίσματα που τους καταβάλλουν οι κεντρικές τους τράπεζες. Είναι λογικό ότι θα θελήσουν να τους επιστρέψουν μέρος αυτών των χρημάτων.
«Είναι σημαντικό να υπενθυμίσουμε ότι οι κεντρικές τράπεζες δεν είναι οργανισμοί όπως οι συνήθεις εταιρείες. Μπορούν να υφίστανται ζημίες και να συνεχίζουν να λειτουργούν αποτελεσματικά. Ωστόσο, η αρχή της ανεξαρτησίας σημαίνει ότι οι εθνικές κεντρικές τράπεζες πρέπει τελικά να είναι πάντοτε επαρκώς κεφαλαιοποιημένες», αναφέρει η ΕΚΤ.
