Από την πρώτη εντρύφησή μου στην επιχειρούμενη βαθιά τομή στην ποινική δικαιοσύνη, υπογράμμισα την αίσθησή μου πως, επιδιώκοντας αυστηρότερη καταστολή της εγκληματικότητας και ταχύτερη απονομή της δικαιοσύνης, το σχετικό νομοσχέδιο βαδίζει προς τη σωστή κατεύθυνση. Και κατά την κοινωνική εκτίμηση και κατά την κοινή λογική.
Η ισορροπημένη και κατά το δυνατόν πλήρης, ωστόσο, θεώρηση της υπό διαμόρφωση νέας νομικής πραγματικότητας επιβάλλει προβολή και των αδυναμιών και των κινδύνων που αυτή εμπεριέχει. Κάτι που προϋποθέτει τόσο επισήμανση δυνητικών ελαττωμάτων της, που δεν ανέδειξα στην αρχική παρέμβασή μου, όσο και εκείνων που ανέδειξα μεν, αλλά των οποίων επιβάλλεται ο ακόμη εντονότερος τονισμός. Έτσι…
1. Βασική αξία και στόχευση της ποινικής νομοθεσίας πρέπει να είναι η αυστηρή αντιμετώπιση και καταστολή της αντικοινωνικής/εγκληματικής βούλησης, θα έλεγα μάλιστα της αντικοινωνικής/εγκληματικής προσωπικότητας, όχι της ατυχίας ή της στιγμιαίας αβλεψίας, έστω και αν η τελευταία έχει τραγικό αποτέλεσμα.
Να δώσω δια της σύγκρισης ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα από τη σχετικώς πρόσφατη ποινική ιστορία του τόπου: Στην τερατώδη βιτριολίστρια -που επιχείρησε τη θανάτωση με φρικτό τρόπο μιας άλλης γυναίκας, δεν πέτυχε δε τον στόχο της αλλά παραμόρφωσε φρικτά το θύμα- με βάση το τότε υφιστάμενο νομικό πλαίσιο επιβλήθηκε ποινή κάθειρξης ελάχιστα αυστηρότερη από τη συνολικά επιβληθείσα σε άτυχο οδηγό, το λεωφορείο του οποίου προ ετών του ξέφυγε στιγμιαία και ανέβηκε στην οδό Ακαδημίας σκοτώνοντας κάποια παιδιά, φοιτητές που ανέμεναν στη στάση.
Ο ίδιος -που αρρώστησε και πέθανε στη φυλακή- υποστήριξε τότε πως δεν έπιασαν τα φρένα, αλλά ας δεχθούμε πως επρόκειτο για στιγμιαίο λάθος. Δεν σοκάρει η εγγύτητα των δύο ποινών (15 και 11 χρόνια κάθειρξη αντίστοιχα);
2. Τώρα κατά το νομοσχέδιο Φλωρίδη η ανθρωποκτονία εξ αμελείας τιμωρείται με ποινή φυλάκισης κατ’ ελάχιστον διετή, που οδηγεί υποχρεωτικά στον εγκλεισμό στη φυλακή του δράστη, ανεξαρτήτως μάλιστα της βαρύτητας της αμέλειάς του.
(Αν δε αυτός ενδεχομένως είχε, ακόμη και προ πολλών ετών, μια καταδίκη για άσχετο λόγο -έστω πως ο/η καταδικαζόμενος/η, ενώ τώρα είναι φερέγγυος και έντιμος επιχειρηματίας, στο ξεκίνημα της καριέρας του δεν μπόρεσε για κάποιο διάστημα μια φορά να καλύψει μια επιταγή, ή ακόμη, ως νέος άνθρωπος, υπό το καθεστώς ερωτικού πάθους, χαστούκισε ερωτικό σύντροφο που τον ή την εγκατέλειψε προκαλώντας του ή προκαλώντας της ρινορραγία- δεν μπορεί να αναγνωριστεί ουδέν ελαφρυντικό προτέρου σύννομου βίου).
Από την ελεύθερη κυκλοφορία «δομικών» εγκληματιών και εμβληματικών μορφών του υπόκοσμου, μπορεί να φτάσουμε σε μια πραγματικότητα όπου ο πληθυσμός των φυλακών θα αποτελείται εν πολλοίς από γονείς, οικογενειάρχες, καθημερινούς έντιμους ανθρώπους που είχαν μια στιγμιαία αστοχία, απροσεξία ή ατυχία.
Προσανατολισμένη στην επιτάχυνση της έκδοσης των αποφάσεων, η συγκρότηση σχεδόν για όλα τα πλημμελήματα μονομελών πλημμελειοδικείων (ενώ ήδη από το 2012 υπάρχουν και μονομελή εφετεία κακουργημάτων με ό,τι αυτό σημαίνει) είναι εξαιρετικά επικίνδυνη, στον βαθμό που τις ποινές -κατά τα προλεχθέντα οδηγούσες ενίοτε υποχρεωτικά στη φυλακή- θα τις επιβάλλουν συχνά ολοσχερώς άπειροι νεότατοι δικαστές.
(Στο Ηνωμένο Βασίλειο τα μονομελή δικαστήρια τα στελεχώνουν άτομα με τεράστια δικαστική ή δικηγορική πείρα, που μετακινήθηκαν στον δικαστικό κλάδο.)
3. Το σημαντικότερο, ίσως: Εισάγεται «δικαιοσύνη κουκουλοφόρων». Παρά τη ρητή πρόβλεψη της ΕΣΑΔ (Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων) για «confrontation»/αντιπαράσταση με τους μάρτυρες, δηλαδή δυνατότητα της υπεράσπισης να τους εξετάσει στα φώτα της δημοσιότητας, υπό τον βάσανο δε της εξέτασης αυτής να αξιολογηθεί η αξιοπιστία τους, η αυτοπρόσωπη παρουσία τους δεν επιβάλλεται στον δεύτερο βαθμό κρίσης.
Κυρίως όμως -και χείρον- ΓΕΝΙΚΩΣ δεν διασφαλίζεται η παρουσία ως μαρτύρων των οργάνων της τάξης, των οποίων απλώς αναγιγνώσκονται οι δοθείσες στην προδικασία καταθέσεις. Τόσο βέβαιος είναι για την εντιμότητα και ειλικρίνεια ΟΛΩΝ των αστυνομικών και τόσο υπεράνω κρίσης θεωρεί τις μαρτυρίες τους ο κ. Φλωρίδης;
